Yin eta yang: berrikuspenen arteko aldeak
tNo edit summary |
+ 5 kategoria HotCat bitartez |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Yin and Yang.svg|thumb|alt=|Taijitu ikurraren bidez irudikatzen da Yin eta yang kontzeptua]] |
[[Fitxategi:Yin and Yang.svg|thumb|alt=|Taijitu ikurraren bidez irudikatzen da Yin eta yang kontzeptua]] |
||
'''Yin eta yang''' ({{lang-zh|t=陰陽|p=yīnyáng}}, hitzez hitz: "ilun-argi", "negatibo-positibo"; [[japoniera]]z: 陰陽, ''in-yô'') [[Ekialdea (kultura)|sortaldeko]] pentsaeran, bizitzaren alderdi eta gertakizun ororen egile diren bi indar edo hastapenak, elkarren osagarri direnak. Yina [[lurra]]ren irudi da, [[eme]]a, iluna, pasiboa eta xurgatzailea; zenbaki bikoitietan dago, bailaretan eta [[ur-laster]]retan, eta [[tigre]]ak, laranja koloreak eta lerro hautsi batek irudikatzen dute. Yanga berriz [[zeru]]a da, [[ar]]ra, argia, aktiboa eta sarkorra; zenbaki bakoitietan dago, mendietan, eta [[dragoi]]a, urdin kolorea, eta lerro jarrai bat dira haren irudi. Bi elementuek elkarri eragiten diote (bata handitu ahala bestea txikitzen da), eta unibertsoaren eta bertan den ororen deskripzio dira. |
|||
Zirkulu baten bi erdi gisa, iluna eta argia, margotzen dira. Yin-yangaren jatorria iluna da, baina nolanahi ere oso antzinakoa; K.a. III. |
[[Zirkulu]] baten bi erdi gisa, iluna eta argia, margotzen dira. Yin-yangaren jatorria iluna da, baina nolanahi ere oso antzinakoa; [[K. a. III. mende]]an kosmologiako eskola baten oinarri izan zen, eta mendeetan zehar eragin handia izan du [[txinatar]] pentsaeraren alderdi guztietan: astrologian, medikuntzan, artean, gobernuan. [[Japonia]]ra ere aspaldi heldu zen, ''in-yô ''izenaz. Han ere, oso garrantzi handia izan zuen, gizartearen maila guztietan gainera: horren adierazgarri da egun eta norabide zorionekoak eta zoritxarrekoak badirelako sinestea, zabaldua oso, eta ezkontzak antolatzerako zodiakoaren zeinuak kontuan izatea. |
||
==Ikus, baita== |
==Ikus, baita== |
||
* [[Hego Koreako bandera]] |
* [[Hego Koreako bandera]] |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{ lur | data=2011/12/27}} |
{{ lur | data=2011/12/27}} |
||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
{{Filosofia zirriborroa}} |
|||
[[Kategoria:Txinatar filosofia]] |
|||
[[Kategoria:Metaforak]] |
|||
[[Kategoria:Txinerazko hitzak eta esaldiak]] |
|||
[[Kategoria:Meditazioa]] |
|||
[[Kategoria:Txinatar medikuntza tradizionala]] |
|||
18:43, 24 abuztua 2017ko berrikusketa
Yin eta yang (txinera tradizionalez: 陰陽; pinyinez: yīnyáng, hitzez hitz: "ilun-argi", "negatibo-positibo"; japonieraz: 陰陽, in-yô) sortaldeko pentsaeran, bizitzaren alderdi eta gertakizun ororen egile diren bi indar edo hastapenak, elkarren osagarri direnak. Yina lurraren irudi da, emea, iluna, pasiboa eta xurgatzailea; zenbaki bikoitietan dago, bailaretan eta ur-lasterretan, eta tigreak, laranja koloreak eta lerro hautsi batek irudikatzen dute. Yanga berriz zerua da, arra, argia, aktiboa eta sarkorra; zenbaki bakoitietan dago, mendietan, eta dragoia, urdin kolorea, eta lerro jarrai bat dira haren irudi. Bi elementuek elkarri eragiten diote (bata handitu ahala bestea txikitzen da), eta unibertsoaren eta bertan den ororen deskripzio dira.
Zirkulu baten bi erdi gisa, iluna eta argia, margotzen dira. Yin-yangaren jatorria iluna da, baina nolanahi ere oso antzinakoa; K. a. III. mendean kosmologiako eskola baten oinarri izan zen, eta mendeetan zehar eragin handia izan du txinatar pentsaeraren alderdi guztietan: astrologian, medikuntzan, artean, gobernuan. Japoniara ere aspaldi heldu zen, in-yô izenaz. Han ere, oso garrantzi handia izan zuen, gizartearen maila guztietan gainera: horren adierazgarri da egun eta norabide zorionekoak eta zoritxarrekoak badirelako sinestea, zabaldua oso, eta ezkontzak antolatzerako zodiakoaren zeinuak kontuan izatea.
Ikus, baita
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
|
Artikulu hau filosofiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |