Txikipedia:Bilbo: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{txp\|(.*?)\|+\1\}\} +{{txp|\1}}) |
Informazioa eta argazkiak gehitu ditut |
||
| 9. lerroa: | 9. lerroa: | ||
Bilbo du gaur egungo euskal izena, {{txp|Euskaltzaindia|Euskaltzaindiak}} 1979an hala arautu baitzuen. Bilbao gaztelaniaz gorde den euskal izen zaharra da. |
Bilbo du gaur egungo euskal izena, {{txp|Euskaltzaindia|Euskaltzaindiak}} 1979an hala arautu baitzuen. Bilbao gaztelaniaz gorde den euskal izen zaharra da. |
||
== Bilbo zabalaren hedadura == |
== Geografia == |
||
=== Bilbo zabalaren hedadura === |
|||
Bilbok 41 {{txp|kilometro koadro}} ditu, baina Bilboaldeak 375 {{txp|kilometro koadro}} ditu: {{txp|Muskiz|Muskiztik}} {{txp|Galdakao|Galdakaora}} hedatzen da mendebaldetik ekialdera, eta {{txp|Plentzia|Plentziatik}} {{txp|Alonsotegi|Alonsotegira}} eta {{txp|Arrigorriaga|Arrigorriagara}} iparraldetik hegoaldera. Ingurune horrek ia milioi bat biztanle biltzen ditu guztira: Bizkaiko biztanleriaren hiru laurden baino gehiago. |
Bilbok 41 {{txp|kilometro koadro}} ditu, baina Bilboaldeak 375 {{txp|kilometro koadro}} ditu: {{txp|Muskiz|Muskiztik}} {{txp|Galdakao|Galdakaora}} hedatzen da mendebaldetik ekialdera, eta {{txp|Plentzia|Plentziatik}} {{txp|Alonsotegi|Alonsotegira}} eta {{txp|Arrigorriaga|Arrigorriagara}} iparraldetik hegoaldera. Ingurune horrek ia milioi bat biztanle biltzen ditu guztira: Bizkaiko biztanleriaren hiru laurden baino gehiago. |
||
=== Barrutiak === |
|||
Bilbok barruti hauek ditu: Basurtu-Zorrotza, Abando, Errekalde, Deustu, Uribarri, Otxarkoaga-Txurdinaga, Begoña eta Ibaiondo. |
|||
[[Fitxategi:Ibaizabal Bilbo Sendeja.jpg|thumb|Ibaizabal ibaia]] |
|||
=== Mendiak eta ibaiak === |
|||
Inguruan mendi hauek ditu: [[Txikipedia:Pagasarri|Pagasarri]], [[Txikipedia:Artxanda|Artxanda]] eta Arnotegi. |
|||
Hiria Ibaizabal ibaiak zeharkatzen du. Beste hainbat erreka ere badaude hirian, baina lurperatuta. |
|||
[[Fitxategi:Bilbao - Albia alderako bista 1870 inguruan.jpg|thumb|Bilbo 1970 inguruan]] |
|||
[[Fitxategi:Otxarkoaga 27.jpg|thumb|Otxarkoaga auzoa]] |
|||
== Historia == |
|||
1300an lortu zuen hiri izaera, [[Txikipedia:Diego Lopez Harokoa|Diego Lopez Harokoa]]<nowiki/>k (orduko Bizkaiko jaunak) emandako tituluari esker. |
|||
[[Fitxategi:Bilbao - Plaza Unamuno 01.jpg|thumb|Unamuno plaza]] |
|||
== Demografia == |
|||
2016an 343.000 biztanle inguru zituen. |
|||
== Ekonomia == |
|||
Zerbitzuen sektorea da nagusi hirian, eta turismoak hazkundea eduki du azken urteetan. Baina XX. mendean industriak garrantzia handia eduki zuen Bilbon. |
|||
[[Fitxategi:Bilbao - Zubizuri 07.jpg|thumb|Izosaki atea eta Zubizuri]] |
|||
== Politika == |
|||
2019ko hauteskundeen ondorioz, Juan Mari Aburto da Bilboko alkatea. |
|||
== Azpiegiturak == |
|||
=== Garraioa === |
|||
Hauek dira Bilbok dituen garraiobide batzuk: |
|||
* Metroa |
|||
* Tranbia |
|||
* Artxandako funikularra |
|||
== Euskara == |
|||
Bilbotarren %25 inguru euskalduna da. |
|||
[[Fitxategi:Guggenheimbilbaoriver.jpg|thumb|Guggenheim museoa]] |
|||
== Kultura == |
|||
=== Museoak === |
|||
Bilbon museo garrantzitsuak daude: Arte Ederren Museoa eta Guggenheim Museoa, adibidez. |
|||
=== Musika taldeak === |
|||
Bilbon musika talde eta musikari ezagun asko daude eta egon dira: [[Txikipedia:Oskorri|Oskorri]], [[Txikipedia:Kepa Junkera|Kepa Junkera]], Doctor Deseo, MCD, Zea Mays... |
|||
[[Fitxategi:Bilbao - San Anton 33.jpg|thumb|San Anton eliza]] |
|||
== Kirola == |
|||
=== Taldeak === |
|||
Hiriko kirol talde ezagunenak hauek dira: |
|||
* Futboleko [[Txikipedia:Athletic|Athletic Kluba]] |
|||
* Bizkaia Bilbao Basket |
|||
== Eraikin garrantzitsuak == |
|||
* San Anton eliza. XVI. mendeko eraikina |
|||
* Erriberako merkatua. 1929an egindakoa. |
|||
* Done Jakue katedrala. XIV eta XVI. mendeen artean eraikia. |
|||
== Bilbotar ospetsuak == |
|||
* [[Txikipedia:Casilda Iturrizar|Casilda Iturrizar]] (1818-1900), filantropoa |
|||
* [[Txikipedia:Miguel de Unamuno|Miguel de Unamuno]] (1864-1951), idazlea eta filosofoa |
|||
* [[Txikipedia:Sabino Arana|Sabino Arana]] (1865-1903), politikaria |
|||
* [[Txikipedia:Jose Antonio Agirre|Jose Antonio Agirre]] (1904-1960), lehen Lehendakaria |
|||
* [[Txikipedia:Gabriel Aresti|Gabriel Aresti]] (1933-1975), idazlea |
|||
* [[Txikipedia:Karmele Rotaetxe|Karmele Rotaetxe]] (1932-2013), hizkuntzalaria eta euskaltzaina |
|||
* [[Txikipedia:Kepa Junkera|Kepa Junkera]] (1965), musikaria |
|||
[[Kategoria:Txikipedia:Euskal Herriko hiriak]] |
[[Kategoria:Txikipedia:Euskal Herriko hiriak]] |
||
15:00, 31 uztaila 2020ko berrikusketa
| Datuak, labur | |
| 🏴 Lurraldea | Bizkaia |
|---|---|
| 👨👨👦👦 Biztanleak | 346.096 |
| 🔎 Azalera | 41,6 kilometro koadro |
| 🌄 Altuera | 19 metro |
 | |
Bilbo (gaztelaniaz eta ofizialki Bilbao) Bizkaiko hiriburua da. 345.110 biztanle zituen 2017. urtean. Bertako jendeari bilbotarra esaten zaio.
Gorabeherak izenarekin
Bilbo du gaur egungo euskal izena, Euskaltzaindiak 1979an hala arautu baitzuen. Bilbao gaztelaniaz gorde den euskal izen zaharra da.
Geografia
Bilbo zabalaren hedadura
Bilbok 41 kilometro koadro ditu, baina Bilboaldeak 375 kilometro koadro ditu: Muskiztik Galdakaora hedatzen da mendebaldetik ekialdera, eta Plentziatik Alonsotegira eta Arrigorriagara iparraldetik hegoaldera. Ingurune horrek ia milioi bat biztanle biltzen ditu guztira: Bizkaiko biztanleriaren hiru laurden baino gehiago.
Barrutiak
Bilbok barruti hauek ditu: Basurtu-Zorrotza, Abando, Errekalde, Deustu, Uribarri, Otxarkoaga-Txurdinaga, Begoña eta Ibaiondo.
Mendiak eta ibaiak
Inguruan mendi hauek ditu: Pagasarri, Artxanda eta Arnotegi.
Hiria Ibaizabal ibaiak zeharkatzen du. Beste hainbat erreka ere badaude hirian, baina lurperatuta.
Historia
1300an lortu zuen hiri izaera, Diego Lopez Harokoak (orduko Bizkaiko jaunak) emandako tituluari esker.
Demografia
2016an 343.000 biztanle inguru zituen.
Ekonomia
Zerbitzuen sektorea da nagusi hirian, eta turismoak hazkundea eduki du azken urteetan. Baina XX. mendean industriak garrantzia handia eduki zuen Bilbon.
Politika
2019ko hauteskundeen ondorioz, Juan Mari Aburto da Bilboko alkatea.
Azpiegiturak
Garraioa
Hauek dira Bilbok dituen garraiobide batzuk:
- Metroa
- Tranbia
- Artxandako funikularra
Euskara
Bilbotarren %25 inguru euskalduna da.
Kultura
Museoak
Bilbon museo garrantzitsuak daude: Arte Ederren Museoa eta Guggenheim Museoa, adibidez.
Musika taldeak
Bilbon musika talde eta musikari ezagun asko daude eta egon dira: Oskorri, Kepa Junkera, Doctor Deseo, MCD, Zea Mays...
Kirola
Taldeak
Hiriko kirol talde ezagunenak hauek dira:
- Futboleko Athletic Kluba
- Bizkaia Bilbao Basket
Eraikin garrantzitsuak
- San Anton eliza. XVI. mendeko eraikina
- Erriberako merkatua. 1929an egindakoa.
- Done Jakue katedrala. XIV eta XVI. mendeen artean eraikia.
Bilbotar ospetsuak
- Casilda Iturrizar (1818-1900), filantropoa
- Miguel de Unamuno (1864-1951), idazlea eta filosofoa
- Sabino Arana (1865-1903), politikaria
- Jose Antonio Agirre (1904-1960), lehen Lehendakaria
- Gabriel Aresti (1933-1975), idazlea
- Karmele Rotaetxe (1932-2013), hizkuntzalaria eta euskaltzaina
- Kepa Junkera (1965), musikaria