Gartzia Semenoitz Iruñekoa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Assar (eztabaida | ekarpenak)
t Assar wikilariak «Gartzea Semeroitz» orria «Gartzia Ximenitz» izenera aldatu du
Assar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
'''Gartzia Semeroitz''' —{{lang-la|Garsea Scemenonis}}; {{lang-es|García Jiménez}}— ([[835]]-[[882]]) [[IX. mendea|IX. mendeko]] [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko]] erregeorde edo erregekidea izan zen.
'''Gartzia Ximenitz''' —{{lang-la|Garsea Scemenonis}}; {{lang-es|García Jiménez}}— ([[835]]-[[882]]) [[IX. mendea|IX. mendeko]] [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko]] erregeorde edo erregekidea izan zen.


== Biografia ==
== Biografia ==
[[Nafarroa]]ko [[Pirinioak|Pirinioetan]] jaio zen, non bere familiak lurraldeak zituen.
[[Nafarroa]]ko [[Pirinioak|Pirinioetan]] jaio zen, non bere familiak lurraldeak zituen.


[[Semero leinua|Semero leinuko]] [[Euskal Herria|euskaldunak]], antza denez, [[Aritza leinua]]k kontrolatzen zuen beste [[Iruñeko Erresuma]]ren zatia zuen kontrolpean. Itxuraz Gartzia bere aitaren oinordekoa izan zen [[Gartzia Enekoitz]]en erreinaldian. Horrexegatik, ''[[Rodako kodexa|Rodako kodex]]''ean Iruñeko "beste zatiren" buruzagitzat hartzen dute.
[[Ximeno leinua|Ximeno leinuko]] [[Euskal Herria|euskaldunak]], antza denez, [[Arista leinua]]k kontrolatzen zuen beste [[Iruñeko Erresuma]]ren zatia zuen kontrolpean. Itxuraz Gartzia bere aitaren oinordekoa izan zen [[Gartzia Enekoitz]]en erreinualdian. Horrexegatik, [[Rodako kodexa|Rodako kodex]]ean Iruñeko "beste zatiren" buruzagitzat hartzen dute.


Gartzia Enekoitz [[870]]ean hil eta gero, haren seme eta oinordeko [[Orti I.a Gartzez|Orti Gartzez]] [[Kordoba]]n preso zegoela, Gartzia Semeno eztabaidagabeko [[erregeorde]] bihurtu zen [[882]]an [[Oibarko setioa]]n hil zen arte. Hala ere, badaude agiriak Gartzia Enekoitz artean bizirik zegoela semea [[880]]an itzuli zenean azaltzen dutenak, eta litekeena da [[882]]ko guduan hil zen erregea Gartzia Semeroitz izatea. Izan ere, ez daude Gartzia Semeroitzek inoiz [[Iruñeko Erresuma]] osoko gobernuan parte hartzen zuten agiriak.
Gartzia Enekoitz [[870]]ean hil eta gero, haren seme eta oinordeko [[Orti I.a Gartzeiz|Orti Gartzeiz]] [[Kordoba]]n preso zegoela, Gartzia Semeno eztabaidagabeko [[erregeorde]] bihurtu zen [[882]]an [[Oibarko setioa]]n hil zen arte. Hala ere, badaude agiriak Gartzia Enekoitz artean bizirik zegoela semea [[880]]an itzuli zenean azaltzen dutenak, eta litekeena da [[882]]ko guduan hil zen erregea Gartzia Ximenitz izatea. Izan ere, ez daude Gartzia Ximenitzek inoiz [[Iruñeko Erresuma]] osoko gobernuan parte hartzen zuten agiriak.


== Ezkontzak eta seme-alabak ==
== Ezkontzak eta seme-alabak ==
Gartzia Semeroitzek lehendabizikoz [[Oneka Zangozakoa|Oneka "Zangozako matxinoa"]] ezkondu eta bi seme-alaba izan zituzten:
Gartzia Ximenitzek lehendabizikoz [[Oneka Zangozakoa|Oneka "Zangozako matxinoa"]] ezkondu eta bi seme-alaba izan zituzten:


* [[Eneko Gartzia Iruñekoa|Eneko]], [[Rodako kodexa]]ren arabera, agian aitaren oinordekoa.
* [[Eneko Gartzia Iruñekoa|Eneko]], [[Rodako kodexa]]ren arabera, agian aitaren oinordekoa.
* [[Antsa Gartzia Iruñekoa|Antsa]], lehendabizikoz [[Orti I.a Gartzez|Orti I.a Gartzez Nafarroakoaren]] semea zen Eneko Ortitz eta bigarrenez [[Aragoiko konderria|Aragoiko kondea]] zen [[Garindo II.a Aznarez]] ezkondu zituena.
* [[Antsa Gartzia Iruñekoa|Antsa]], lehendabizikoz [[Orti I.a Gartzeiz|Orti I.a Gartzeiz Nafarroakoaren]] semea zen Eneko Ortitz eta bigarrenez [[Aragoiko konderria|Aragoiko kondea]] zen [[Garindo II.a Aznarez]] ezkondu zituena.


Bigarrenez [[Raimundo I.a Ribagorza eta Pallarskoa]]ren alaba [[Dadildis Pallarskoa|Dadildis]] ezkondu eta seme bi izan zituzten:
Bigarrenez [[Raimundo I.a Ribagorza eta Pallarskoa]]ren alaba [[Dadildis Pallarskoa|Dadildis]] ezkondu eta seme bi izan zituzten:
* [[Antso I.a Gartzez|Antso]], [[Semero leinua]]ren lehendabiziko erregea.
* [[Antso I.a Gartzeiz|Antso]], [[Ximeno leinua]]ren lehendabiziko erregea.
* [[Semero Gartzez|Semero]], [[Iruñea|Iruñeko]] infante eta erregeordea.
* [[Ximeno Gartzeiz|Ximeno]], [[Iruñea|Iruñeko]] infante eta erregeordea.


{{genealogia}}
{{genealogia}}


== Kaleak ==
== Kaleak ==
* [[Gartzia Semeroitz kalea (Iruñea)]]
* [[Gartzia Ximenitz kalea (Iruñea)]]


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
34. lerroa: 34. lerroa:
== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==


{{bizialdia|835eko|882ko|Semenez, Gartzia}}
{{bizialdia|835eko|882ko|Ximenitz, Gartzia}}


[[Kategoria:Semeno leinua]]
[[Kategoria:Ximeno leinua]]
[[Kategoria:Nafarroako Erresumako noblezia]]
[[Kategoria:Nafarroako Erresumako noblezia]]

09:57, 10 azaroa 2020ko berrikusketa

Gartzia Semenoitz Iruñekoa

Iruñeko Erresumako erregeorde

Bizitza
JaiotzaIruñea, 835
Herrialdea Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Heriotzaezezaguna (1188/1189 urte)
Familia
AitaSemeno Iruñekoa
Ezkontidea(k)Oneka Zangozakoa
Dadildis Pallarskoa
Seme-alabak
LeinuaXimeno etxea
Jarduerak
Jarduerakerregeordea, zalduna, gudaria, politikaria eta aristokrata

Gartzia Ximenitzlatinez: Garsea Scemenonis; gaztelaniaz: García Jiménez— (835-882) IX. mendeko Iruñeko erregeorde edo erregekidea izan zen.

Biografia

Nafarroako Pirinioetan jaio zen, non bere familiak lurraldeak zituen.

Ximeno leinuko euskaldunak, antza denez, Arista leinuak kontrolatzen zuen beste Iruñeko Erresumaren zatia zuen kontrolpean. Itxuraz Gartzia bere aitaren oinordekoa izan zen Gartzia Enekoitzen erreinualdian. Horrexegatik, Rodako kodexean Iruñeko "beste zatiren" buruzagitzat hartzen dute.

Gartzia Enekoitz 870ean hil eta gero, haren seme eta oinordeko Orti Gartzeiz Kordoban preso zegoela, Gartzia Semeno eztabaidagabeko erregeorde bihurtu zen 882an Oibarko setioan hil zen arte. Hala ere, badaude agiriak Gartzia Enekoitz artean bizirik zegoela semea 880an itzuli zenean azaltzen dutenak, eta litekeena da 882ko guduan hil zen erregea Gartzia Ximenitz izatea. Izan ere, ez daude Gartzia Ximenitzek inoiz Iruñeko Erresuma osoko gobernuan parte hartzen zuten agiriak.

Ezkontzak eta seme-alabak

Gartzia Ximenitzek lehendabizikoz Oneka "Zangozako matxinoa" ezkondu eta bi seme-alaba izan zituzten:

Bigarrenez Raimundo I.a Ribagorza eta Pallarskoaren alaba Dadildis ezkondu eta seme bi izan zituzten:

Kaleak

Erreferentziak

Bibliografia

  • Lakarra de Miguel, José María. "Textos navarros del Códice de Roda". Estudios de Edad Media de la Corona de Aragon. 1:194-283 (1945).
  • Pérez de Urbel, Justo. "Lo viejo y lo nuevo sobre el origin del Reino de Pamplona". Al-Andalus. 19:1-42 (1954).
  • Sánchez Albornoz, Claudio. "Problemas de la historia Navarra del siglo IX". Vianako Printze Erakundea, 20:5-62 (1959).

Kanpo estekak