Devanagari

XIX. mendeko Rig-vedaren eskuizkribua, devanagariz idatzita.

Devanagari hizkuntza vedikoak eta sanskritoak eta gaur egun indiar hizkuntza moderno batzuek (hindiak, maratherak eta beste batzuek) erabilitako idazkera da, abugida motakoa. Devanagari hitza sanskritozko देवनागरी devanāgarī —/d̪eːʋˈnaːɡri/ ahoskatua— hitzetik dator eta «jainkotiar hirikoa» esan nahi du.

Alderdi formalak

Alfabeto honek ez du letra xehe eta larrien arteko bereizketarik. Ezkerretik eskuinera idazten da, alfabeto latinoa bezala.

Forma biribilduak dituzte letra gehienek, luzapen lerrozuzenekin konbinatuta. Letra guztiek dute goialdean marra horizontal bat, letra batuketan luzatzen den, shirorekhā deritzona: itxura berezia ematen dio horrek Devaganariz idatzitako hitzei; zeinak marra zuzen horizontal luze batetik zintzilik daudela ematen du.

Devanagariz idatzitako hitz batean, shirorekhā lerro zuzena nabarmen, bertatik letrak zintzilik bezala.

Abugida alfabeto bat da, hau da, kontsonante eta bokalak bereizten ditu, baina konbinazio bereziak osatzen dituzte silabak osatzerakoan.

Hizkuntzak

Devanagari idazketa erabili izan da Pali, Prakrito eta Sanskrito hizkuntza klasikoekin, eta gaur egungo Nepalgo eta Indiako hizkuntza hauekin: Marathi, Hindi, Boro, Nepalera, Sherpa, Apabhramsha, Awadhi, Bhojpuri, Braj Bhasha, Chhattisgarhi, Haryanvi, Magahi, Nagpuri, Rajasthanera, Bhili, Dogri, Kashmirrera, Konkani, Sindhi, Newar hizkuntza, Mundari, eta Santali.

Ikurrak

-

Letra	Ikurra [p]-z	Unicode	IPA
अ	प (ez).	a	ə
आ	पा	aa	ɑ
इ	पि	i	ɪ
ई	पी	ii	i
उ	पु	u	ʊ
ऊ	पू	uu	u
ऋ	पृ	bokalezko r	rɪ ([r ̩]) sanskritoz
ॠ	पॄ	bokalezko rr	rɪ ([rː̩]) sanskritoz
ऌ	पॢ	bokalezko l	([l ̩]) sanskritoz
ॡ	पॣ	bokalezko ll	(lː̩]) sanskritoz
ऍ	पॅ	e txandra
ऎ	पॆ	e labur	e
ए	पे	e	e(ː)
ऐ	पै	ai	ɛ ([ai]) sanskritoz
ऑ	पॉ	txandra o
ऒ	पॊ	o labur	o
ओ	पो	o	o(ː)
औ	पौ	au	ɔ ([au]) sanskritoz

Beste ikurrak

Ikurrak [p]-z	Unicode	Erabilera
प्	virama	halant, bokala kentzen du
पँ	chandrabindu	bokala sudurkaritzen du
पं	anuswara	bokala sudurkaritzen du
पः	visarga	soinugabeko arnasketa
प़	nukta	persierazko soinuak irudikatzeko (ad., f + nukta = f).
पऽ	avagraha	bokala luzatzen du

Kontsonanteak

Letra	Unicode	Transliterazioa	IPA
क	ka	k	k
ख	kja	kh	kh
ग	ga	g	g
घ	gja	gh	gɦ
ङ	nga	ṅ	ŋ
च	cha	c	tʃ
छ	chja	ch	tʃh
ज	sha	j	dʒ
झ	shja	jh	dʒɦ
ञ	nia	ñ	ɲ
ट	ta	ṭ	ʈ
ठ	tja	ṭh	ʈh
ड	da	ḍ	ɖ / ɽ
ढ	dja	ḍh	ɖɦ / ɽɦ
ण	nna	ṇ	ɳ
त	ta	t	t̪
थ	tja	th	t̪h
द	da	d	d̪
ध	dja	dh	d̪ɦ
न	na	n	n̪
प	pa	p	p
फ	pha	ph	ph
ब	ba	b	b
भ	bha	bh	bɦ
म	ma	m	m
य	ya	y	j
र	ra	r	ɾ
ल	la	l	l
ळ	lla	ḷ	ɭ
व	va	v	v
श	sha	ś	ɕ
ष	ssa	ṣ	ʂ
स	sa	s	s
ह	ha	h	h

-

०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

Unicode

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+090x		ँ	ं	ः	ऄ	अ	आ	इ	ई	उ	ऊ	ऋ	ऌ	ऍ	ऎ	ए
U+091x	ऐ	ऑ	ऒ	ओ	औ	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट
U+092x	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	ऩ	प	फ	ब	भ	म	य
U+093x	र	ऱ	ल	ळ	ऴ	व	श	ष	स	ह			़	ऽ	ा	ि
U+094x	ी	ु	ू	ृ	ॄ	ॅ	ॆ	े	ै	ॉ	ॊ	ो	ौ	्
U+095x	ॐ	॑	॒	॓	॔				क़	ख़	ग़	ज़	ड़	ढ़	फ़	य़
U+096x	ॠ	ॡ	ॢ	ॣ	।	॥	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
U+097x	॰											ॻ	ॼ	ॽ	ॾ	ॿ

Kanpo estekak

• Datuak: Q38592
• Multimedia: Devanagari