Endovelico

Endovelico
	Lusitaniar mitologia
Ezaugarriak
Sexua	gizonezkoa

Endovelico edo Enobolico Burdin Aroko jainko zelta da. Hainbat lurraldetara zabalduta egon arren, Lusitaniako panteoiaren jainko nagusia izan zen, baita, Vaelico izenarekin, haren homologo betoia ere.^[1] Infernuari lotutako ezaugarri ktonikoak ditu, baina baita osasuna, ametsak eta natura ere. Erromatarrek Asklepio edo Serapis bezala bereganatu zuten.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere etimologia hitz zeltikoek osatzen dute: endo, jainkozko superlatiboa, eta vellicus, esanahi ilunekoa. Batzuek Bellinusekin lotu dute, Belenos jainkotasun zeltaren izenarekin, eta beste batzuek, berriz, vailo hitzarekin, otsoa izendatzeko hitz zelta.

Ikonografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Endovelicoren animalia sakratuak basurdea eta otsoa ziren, beste aldera igarotzearekin lotutako animaliak; palmarekin eta ereinotz-koroarekin zuten lotura botanikoa^[2]^[3].

Otsoarekin eta gerlari fratriekin duen loturagatik, Sucellos jainko galoarekin duen erlazioarekin espekulatu da.

Kultua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Endovelicok tenplu dedikatu garrantzitsu bat izan zuen Sao Miguel da Motan, Terenan, Alentejon, batzuek nemetontzat jotzen dutena. Bere garrantzia soilik zen Ataecinaren parekoa, Turobrigan (Aroche, Huelva) santutegia zuena^[4].

Aurkikuntzek "inkubatioa" praktikatzea iradokitzen dute, hots, jainkozko manifestazioa debotoaren ametsaren bidez, Endovelicoren gurtzari dagokion erritu ezagunena bezala.^[5]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Miguel Pérez Pastor, Disertación sobre el Dios Endovélico y noticia de otras Deidades gentilicias de la España Antigua (Madrid: Joaquín Ibarra, 1760).
↑ Domínguez, Adolfo J.. (©2007-). Protohistoria y antigüedad de la Península Ibérica. Sílex ISBN 978-84-7737-181-6. PMC 182851664. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
↑ Didáctica de la lengua y la literatura para una sociedad plurilingüe del siglo XXI. Universitat de Barcelona 1997 ISBN 84-475-1735-7. PMC 37757966. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
↑ Pérez Vilatela, Luciano. (2000). Lusitania : historia y etnología. Real Academia de la Historia ISBN 84-89512-68-X. PMC 46884373. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
↑ Lisbeth Bredholt Christensen, Olav Hammer, David Warburton, The Handbook of Religions in Ancient Europe

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q2746488
Multimedia: Endovelicus / Q2746488

[1] Miguel Pérez Pastor, Disertación sobre el Dios Endovélico y noticia de otras Deidades gentilicias de la España Antigua (Madrid: Joaquín Ibarra, 1760).

[2] Domínguez, Adolfo J.. (©2007-). Protohistoria y antigüedad de la Península Ibérica. Sílex ISBN 978-84-7737-181-6. PMC 182851664. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).

[3] Didáctica de la lengua y la literatura para una sociedad plurilingüe del siglo XXI. Universitat de Barcelona 1997 ISBN 84-475-1735-7. PMC 37757966. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).

[4] Pérez Vilatela, Luciano. (2000). Lusitania : historia y etnología. Real Academia de la Historia ISBN 84-89512-68-X. PMC 46884373. (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).

[5] Lisbeth Bredholt Christensen, Olav Hammer, David Warburton, The Handbook of Religions in Ancient Europe

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]