Genero ez bitar

Wikipedia, Entziklopedia askea
Genero ez bitarraren bandera.
Genderqueer bandera.

Genero ez bitarra, bitartasunik gabeko generoa edo ez bitartasunaren generoa, genero azterketen esparruan, genero binarismotik kanpo dagoen genero identitatea onartzen duten pertsonak izendatzeko erabiltzen den izena da; izan ere, beren nortasuna ez dator bat ez maskulinoarekin ez femeninoarekin.[1][2]

Genero bitarra ez dutenek bitartasunetik kanpoko generoarekin identifika daitezke; bi generorekin (bigeneroa), hiru generorekin (trigeneroa) edo genero gehiagorekin (pangeneroa) aldi berean; bi generoren edo gehiagoren artean betiko edo noizbehinka trantsizioa egingo duen genero jariakorra izan dezakete edo ageneroak izan daitezke, beren burua genero guztiekin edo batzuekin identifikatzen ez badute. Pertsona ez bitarrak transgenero identitate desberdinen artean sartzen dira, baina badira transgenero hitzarekin edo transexualitatearekin identifikatzen ez direnak, eredu bitarrei jarraitzen dietela uste baitute.[3][4] Genero-identitatea orientazio sexual edo erromantikotik bereizita dago, eta pertsona ez bitarrek askotariko sexu orientazioak dituzte, heterosexuala barne, baita pertsona zisgeneroek ere.[5] Pertsona bitarra ez izatea eta sexu artekoa izatea ere ez dira gauza bera; sexu arteko edo intersexual gehienak gizon edo emakume gisa identifikatzen dira.

Bitarra ez den genero batekin identifikatzen diren pertsona batzuek queergenero terminoa darabilte beren buruak izendatzeko.[5]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antzinaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

George Catlin (1796–1872), Sac eta Fox Nazioko kideak Ordoki Handietan dantzan. Margolari ez-indigenak Berdacheari Dantza izena ipini zion margolanari.

Mesopotamiako mitologian, gizonezkoak eta emakumezkoak ez zirenen erreferentziak zeuden. K.a. bigarren milurteko eta K.a. 1700 urteko taula sumertarrek eta akadtarrek haurrak izan ezin zituzten emakumeak deskribatzen dituzte, emakume gisa bizi ziren gizonak, intersexualak, homosexualak eta bestelakoak. Gizartean zituzten rolak eta izendatzeko hitzak aipatzen zituzten. Antzinako Egiptoko idazkietan (K.a. 2000-1800) hirugarren generoa aipatzen zuten: sekhet (eunuko gisa itzulia). Sekhet horien hieroglifoek eserita agertzen den irudia dute, eta, oro har, gizon baten adierazle den arren, gizonari erreferentzia egiteko hitzak zakila esplizituki erakusten zuen hieroglifoa zuen, baina sekhetei erreferentzia egitekoak, ez. Gizon homosexualei erreferentzia egiteko irudiak izan daitezke eta ez nahitaez zikiratutako gizonari erreferentzia egiteko.[6][7][8]

Aurreko adibideez gain, beste kultura eta talde etniko askok zituzten beste genero egitura batzuk, ez ziren mendebaldeko kultura gehienetako emakume-gizon egitura bitar hutsak.[9] Adibidez, Asiako hegoaldeko herrialdeetako Hegiran (K.a 400 - K.o 300) emakume eunukoak azaltzen dira, ez ziren hartzen ez gizontzat ez emakumetzat.

Eszitiarrek, bestalde, herritar jakin batzuk (apaizak eta gerlariak, esaterako) ohoratzeko beste genero aldaera batzuk zituzten eta hormona terapia zaharrena garatu zuten (K.a. VII. mendea).[10] C.) erregaliz sustraia antiandrogeno gisa erabiltzen zuten eta behor gernua estrogeno gisa.[10][11]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Fernández, Camilo. (2018-06-05). «Sobre lo queer o la “no-binariedad”» Guía Orgullo (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) ¿Qué es el género no binario?. 2022-05-25 (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  3. ↑ (Ingelesez) Conard, L.E.. (2017-06). «Supporting and caring for transgender and gender nonconforming youth in the urology practice» Journal of Pediatric Urology 13 (3): 300–304.  doi:10.1016/j.jpurol.2017.02.019. ISSN 1477-5131. (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  4. ↑ (Ingelesez) Understanding Gender Identities. 2021-08-21.
  5. ↑ a b (Ingelesez) «Transgender FAQ - GLAAD» glaad.org 2023-01-28 (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  6. ↑ (Alemanez) Sethe, Kurt. (1926). Die Ächtung feindlicher Fürsten, Völker und Dinge auf altägyptischen Tongefäßscherben des Mittleren Reiches. .
  7. ↑ (Ingelesez) Brustman, Mark. The Third Gender in Ancient Egypt. (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  8. ↑ (Ingelesez) Jonckheere, Frans. «Eunuchs in Pharaonic Egypt» Revue d'Histoire des Sciences (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  9. ↑ (Ingelesez) Richards, Christina; Bouman, Walter Pierre; Seal, Leighton; Barker, Meg John; Nieder, Timo O.; T’Sjoen, Guy. (2016-01-02). «Non-binary or genderqueer genders» International Review of Psychiatry 28 (1): 95–102.  doi:10.3109/09540261.2015.1106446. ISSN 0954-0261. (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  10. ↑ a b (Ingelesez) Kaldera, Raven. Northern Tradition Shamanism: Ergi: The Way of the Third. (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).
  11. ↑ (Ingelesez) Savage, Helen. (2006). Changing sex? : transsexuality and Christian theology. Durham University (Noiz kontsultatua: 2023-06-30).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Genero_ez_bitar&oldid=9636550"(e)tik eskuratuta