Hirutasunaren ikonoa
| Hirutasunaren ikonoa | |
|---|---|
 | |
| Jatorria | |
| Sortzailea(k) | Andrei Rubliov |
| Sorrera-urtea | 1420(e)ko hamarkada |
| Izenburua | Троица eta Holy Trinity Icon |
| Ezaugarriak | |
| Materiala(k) | tenpera pintura eta zurra |
| Dimentsioak | 141,5 ( ) × 114 ( ) cm |
| Genero artistikoa | arte sakroa |
| Deskribapena | |
| Oinarritua | the Lord appears to Abraham by the oaks of Mamre (en)  |
| Kokapena | |
| Lekua | Tretiakov Galeria Errusia |
| Inbentarioa | Инв. 13012 |
Hirutasunaren ikonoa ( errusieraz Троица, Troitsa ), Rublioven Hirutasuna ere deitua, Hirutasun Santuaren ikono bat da, Andrei Rubliov errusiarrari egotzitakoa. 15. mendeko lana margolari honen lanik ezagunena da, Errusiako artearen mugarrietako bat eta Eliza Ortodoxoaren ikono errespetatuenetako bat da. Mambreren artadian Abraham bisitatu zuten hiru aingeruak irudikatzen ditu (ikus Has 18:1-15), baina irudia sinbolismoz beteta dago eta Hirutasunaren ikono gisa interpretatu da.
Kokapena eta jabetza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lana Moskuko Tretiakov galerian egon da 20. mendetik eta 21.ean zehar, harik eta 2023an, Vladimir Putin Errusiako presidenteak agindu duen Eliza Ortodoxoari itzul dakion jabetza. Kirill Errusiako elizako patriarkak Hirutasunaren jai ortodoxorako mailegua eskatu zuen, ikonoa Kristo Salbatzailearen Katedralean erakutsi ahal izateko, baina Putinen erantzuna eskuzabalagoa izan zen, jabetza osorik emanez elizari.[1][2]
2023an Putinek Eliza Ortodoxoari emandako beste artelan batekin gertatu bezala (Alexandro Nevskiren Hilobia, Hermitage Museoko fondoetatik elizari emana), neurriak arte eta museistika adituen kritikak eragin ditu.[2]
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gutxi dakigu Hirutasunaren historiari buruz, zientzialariek hipotesiak baino ezin dituzte egin. [3] Rublioven egiletza batzuetan zalantzan jartzen da, izatez. Sergei Radoneikoa izeneko abate baten izenean egin zen, Hirutasun Santuaren eta San Sergioren Laura edo monastegiko nagusiaren omenez (zeina Moskutik gertu dagoen). Monasterio honetako katedraleko ikonostasioak 1598-1600 eta 1926-1928 bitartean egindako ikonoaren bi kopia gordetzen ditu.
Iturri ezberdinek 1408-1425, 1422-1423 edo 1420-1427 artean ezarri dute sorkuntza data. 1575ean Ivan Izugarriak urrez apaintzeko agindua eman zuen, eta Boris Godunov tsarrak 1600ean berriro berdina egin zuen.
Ikonoaren konposizioak zirkulu harmoniatsua osatzen du. Trazu fin batez margotuta dago, eta hiru irudiek alderdi malenkoniatsu eta mistikoa ematen dute. Koloreen edertasun handiarekin, aingeruei jainkozko izaera ematen dien urdina nabarmentzen da. [4] [5]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, katalanezko wikipediako «Icona de la Trinitat» artikulutik itzulia izan da, 2022-01-11 data duen 29204073 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-01-11 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.
- ↑ Троица. Web de la Galeria Tretiakov.
- ↑ a b (Ingelesez) «Orthodox Patriarch Kirill says he only asked to borrow Rublev’s ‘Trinity’ from Tretyakov Gallery, but Putin gave it back to church outright» Meduza (Noiz kontsultatua: 2023-05-17).
- ↑ "Святая Троица" Андрея Рублева. AndreiRublev.ru.
- ↑ (Katalanez) «Andrej Rubl'ov» L'Enciclopèdia.cat. Bartzelona: Grup Enciclopèdia Catalana http://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0057253.xml.
- ↑ García Marsilla, J.Vicente Història de l'art medieval, Universitat de València, 2002, Vol.59, p.322, ISBN 843705480X, ISBN 9788437054803
