Mosku

Artikulu hau Errusiako hiriburuari buruzkoa da; Mosku izenez ere ezagutzen den Irungo Urdanibia plaza gaitzat duena beste hau da: Urdanibia plaza (Irun)

Mosku

— Hiri federala —

Moskuko Kremlina

Izen ofiziala Москвa (Moskva)

Estatua
Barrutia
Subjektua Errusia
Erdialdea
Hiri Federala

Koordenatuak 55°45′N 37°37′E / 55.750°N 37.617°E / 55.750; 37.617Koordenatuak: 55°45′N 37°37′E / 55.750°N 37.617°E / 55.750; 37.617

Mosku

Eremua 1,081 km²

Garaiera 130-253 m

Posta kodea 101xxx-129xxx

Biztanleria 11.514.300 bizt. (2010)

Dentsitatea 10.651.526,36 bizt./km²

ISO kodea RU-MOW

http://mos.ru/

Mosku (errusieraz Москва́, Moskva) Errusiako hiriburua da eta estatuko politika, ekonomia, finantza, hezkuntza eta garraio gune nagusia, Moskova ibai ertzean kokatua.

Munduko 7. hiri jendetsuena da.

Hiria mundu guztian da ezaguna izaera indartsu eta klima gogorrarengatik. Hiriaren izena, zeharkatzen duen ibaitik dator: Moskova.

Moskuk 800 urte baina gehiago ditu, 1147. urtean sortu baitzuen Juri Dolgoruki errusiarrak. Kremlin izeneko eraikin multzoa XVI. mendean eraiki zuten, eta Errusiar Inperioko tsarren egoitza izan zen.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Moskuko Plaza Gorria

Juri Dolgoruki sortu zuen hiria 1147. urtean. Kremlin izenez ezagutzen den XVI. mendeko eraikin esanguratsua errusiar inperioko tsarren egoitza izan zen XVIII. mendera arte, Petri Handiak hiriburua San Petersburgora eraman zuen arte, alegia.

Urriko iraultzaren ondoren, hiriburua Moskura eraman zuten berriz ere, inbasio bat espero baitzen San Petersburgo inguruetan. Itsaso Baltikoan zegoenez gero, ahulagoa baitzen eraso baten aurka.

Une hartatik aurrera, estatuaren bizi politikoa Moskun batu zen eta hiria SESBeko hiriburua izatera pasatu zen. Bigarren Mundu Gerra ostean, SESB gora egin zuen AEBkin batera bigarren superpotentzia gisan. Horrela, Moskuk eta Washingtonek boterea eta nazioarteko politika gune bihurtu ziren.

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Moskuko barrutien mapa.

Mosku hamar barruti edo okrugez osatutako dago.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Mosku (batez-bestekoak 1981–2010, errekorrak 1879tik aurrera))
Hilabetea	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	8.6	8.3	17.5	28.9	33.2	34.9	38.2	37.3	32.3	24.0	14.5	9.6	38.2
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	−4.0	−3.7	2.6	11.3	18.6	22.0	24.2	21.9	15.7	8.7	0.9	−3.0	9.6
Batez besteko tenperatura (ºC)	−6.5	−6.7	−1.0	6.7	13.2	17.0	19.2	17.0	11.3	5.6	−1.2	−5.2	5.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa(°C)	−42.2	−38.2	−32.4	−21.0	−7.5	−2.3	1.3	−1.2	−8.5	−16.1	−32.8	−38.8	−42.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	−9.1	−9.8	−4.4	2.2	7.7	12.1	14.4	12.5	7.4	2.7	−3.3	−7.6	2.1
Pilatutako prezipitazioa (mm)	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Euri egunak (≥ 1 mm)	0.8	0.7	3	9	13	14	15	15	15	12	6	2	105.5
Elur egunak (≥ 1 mm)	18	15	9	1	0.1	0	0	0	0.1	2	10	17	72.2
Eguzki orduak	33	72	128	170	265	279	271	238	147	78	32	18	1731
Hezetasuna (%)	83	80	74	67	64	70	74	77	81	81	84	85	76.7
Iturria: thermograph.ru

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Moskuko metroa, Lur azpiko jauregia ezizenaz ezaguna, hiriburuaren gune asko hornitzen ditu eta munduko metrorik erabilienetakoa da. 177 geltoki ditu eta 292,2 km luze da lerro guztien batura eginda. Munduko bosgarren metrorik luzeena da New York, Londres, Madril eta Tokioren ostean. 1935an ireki zen eta ezaguna da geltokiek duten diseinuagatik. Errealismo sozialista bezala ezagutzen den korrontearen hainbat artelan daude bertan.

Bada ustezko sekretupeko metro sistema bat Metro-2 izenekoa, lur azpikoa eta Moskuko metro publikoaren parekoa.