Internet Protokolo

**Sare eta teknologia protokoloak***
Aplikazio geruza	DNS, FTP, HTTP, HTTPS, IMAP, IRC, NFS, NNTP, NTP, POP3, SMB/CIFS, SMTP, SNMP, SSH, Telnet, SIP, gehiago
Aurkezpen geruza	ASN.1, MIME, SSL/TLS, XML, gehiago
Saio geruza	NetBIOS, gehiago
Garraio geruza	SCTP, SPX, TCP, UDP, gehiago
Sare geruza	AppleTalk, IP, IPX, NetBEUI, X.25, gehiago
Lotura geruza	ATM, Ethernet, Frame Relay, HDLC, PPP, Token Ring, Wi-Fi, STP, gehiago
Geruza fisikoa	Kable ardazkide, Zuntz optiko, Pare kordatu, Mikrouhin-sarea, Irrati bidezko sarea, RS-232, gehiago
*OSI ereduaren arabera

Internet protokoloa (IP ingelesezko sigletan idatzita) datu digitalak komunikatzeko protokoloa da, sare geruza funtzionalki sailkatua, nazioarteko OSI ereduaren arabera.

Protokoloaren funtzio nagusia jatorri baten eta bere helmugaren arteko noranzko biko komunikazioa erraztea da, konexiora bideratuta ez dagoen protokolo baten bidez transmititzeko. Aldez aurretik lotutako sare fisikoen bidez jarduten du, datuen lotura-geruzei dagokienez OSI arkitekturaren arauen arabera, eta sare fisiko horien bidez kommutatutako paketeak eramaten ditu. Gainera, IPk transmititu beharreko datuak kapsulatzen dituzten datagramen egiturak eta datagramak jatorrizko eta helmugako informazioarekin etiketatzen dituzten helbideratze-metodoak definitzen ditu.

IPren bertsiorik nabarmenena 4. bertsioko Internet Protokoloa (IPv4) da, sarean nagusi izan dena. Haren ondorengoa, Internet Protokolo 6. bertsioa (IPv6), gero eta hedapen handiagoa izan du Internet publikoan 2006^[1]. urtetik gaur egun arte. Interneteko protokoloen multzoari TCP/IP esaten zaio eskuarki, Transmission Control Protocol (TCP) delakoarekin duen harremanagatik. Transmisio Kontroleko jatorrizko programan Vint Cerf eta Bob Kahnek 1974an sartutako konexiorik gabeko datagramen zerbitzua osatzen du.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1974ko maiatzean, Ingeniari Elektriko eta Elektronikoen Institutuak (IEEE) "Un Protocolo para la Intercomunicación de Redes de Paquetes" izeneko artikulua argitaratu zuen^[2]. Artikuluaren egileek, Vint Cerf eta Bob Kahnek, sareko nodoen arteko paketeen kommutazioaren bidez baliabideak partekatzeko sareen interkonexio-protokolo bat deskribatu zuten. Eredu horren kontrol zentraleko osagai bat "Transmisioa Kontrolatzeko Programa" zen. Bertan, konexiora bideratutako estekak eta hosten arteko datagrama-zerbitzuak sartzen ziren.

Geroago, Transmisioa Kontrolatzeko Programa monolitikoa modulu-arkitektura batean banatu zen. Arkitektura horrek Transmisioa Kontrolatzeko Protokoloa eta Erabiltzaile Datagramen Protokoloa ditu, garraio-geruzan, eta Interneteko Protokoloa sare-geruzan. Eredua Defentsa Sailaren Internet Eredua (DoD) eta Interneteko protokoloen multzo gisa ezagun egin zen eta modu informalean TCP/IP bezala.

Interneteko Protokoloaren 1-3 bertsioak 1973 eta 1978 urteen artean diseinatutako bertsio esperimentalak izan ziren. Interneteko Esperimentu Oharraren (IEN, ingelesezko sigletan idatzita) dokumentu hauek Interneteko Protokoloaren 3. bertsioa deskribatzen dute, IPv4ren bertsio modernoaren aurretik:

IEN 2 (Comments on Internet Protocol and TCP), 1977ko abuztuan datatzen den proposamen batek TCP eta Internet Protokolo funtzionaltasunak bereizteko beharra azaltzen du (aurretik bateratuta zeudenak). IP goiburuko lehen bertsioa proposatzen du, 0 bat erabiliz bertsioa eremuan.
IEN 26 (A Proposed New Internet Header Format), 1978ko otsailean datatuta, IP Goiburuaren bertsio bat deskribatzen du, 1 biteko bertsio eremua erabiliz.
IEN 28 (Draft Internetwork Protocol Description Version 2), 1978ko otsailaren 2an datatua, IPv2 deskribatzen du.

IEN 41 (Internetwork Protocol Specification Version 4) 1978ko ekainean datatua, IPv4 deitu beharreko lehen protokoloa deskribatzen du. IP goiburua gaur egungo IPv4ko goiburua erabiltzen denaren desberdina da,
IEN 44 (Latest Header Formats), 1978ko ekainean, IPv4ko beste bertsio bat deskribatzen du, berriro ere gaur egungo IPv4ko goiburua ez duen beste bat.
IEN 54 (Internetwork Protocol Specification Version 4), 1978ko irailean egindako lehen datagrama goiburuaren deskribapena, RF C 76 0n estandarizatua.

Erabilera gehien duen protokoloa IPv4 da; 4. zenbakiak protokoloaren bertsioa identifikatzen du eta IP datagrama guztietan eramaten da. Protoko honen deskribapena RFC 791 estandarrean dago.

Deskribapen funtzionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Internet Protokoloa arduratzen da host-interfazeei helbideak esleitzeaz, datagrametan datuak kapsulatzeaz (zatiketa eta birmihiztatzea barne) eta datagramak bideratzeaz host iturri-interfaze batetik helmugako host-interfaze bateraino, IP sare baten edo gehiagoren bidez.^[3] Helburu horiekin, Interneteko Protokoloak paketeen formatua definitzen du eta helbideratze-sistema bat ezartzen du.

Datagrama bakoitzak bi osagai ditu: goiburu bat eta karga erabilgarria. IP izenburuak jatorrizko IP helbide bat, helmugako IP helbide bat eta datagrama bideratzeko eta entregatzeko beharrezkoak diren beste metadatu batzuk barne hartzen ditu. Karga erabilgarria garraiatzen den informazioa da. Goiburu bat duen pakete batean datu-karga erabilgarria sartzeko metodo horri kapsulatzea esaten zaio.

IP helbideak eta host interfazeei lotutako parametroak esleitzea da helburu nagusia. Helbideen espazioa azpisareetan banatzen da, eta sareko aurrizkiak izendatzen dira. IP bideraketa hosts guztiek zein routerrek egiten dute, eta horien funtzio nagusia paketeak sarearen mugetatik garraiatzea da. Routerrak elkarrekin komunikatzen dira bereziki diseinatutako bideratze-protokoloen bidez, dela barne-loturako ate-protokoloen bidez, dela kanpo-loturako ate-protokoloen bidez, sarearen topologiarako beharrezkoa denaren arabera.^[4]

IP bideraketa eta bideratzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Beharbada, IPren alderdirik konplexuenak bideraketa eta bideratzea dira. Bideraketa IP helbide bat esleitzeko moduari eta ekipoen azpisareak banatzeko eta taldekatzeko moduari dagokio.

Bideratzean, berriz, sare bat beste batekin konektatzen duen bide bat aurkitzen da, eta, ekipo guztiek egiten badute ere, routerrek egiten dute batez ere. Bideratze hori sareko interfaze desberdinetatik paketeak jasotzen eta bidaltzen espezializatutako ordenagailuak baino ez dira, baita segurtasun-aukerak, bideen erredundantzia eta baliabideen erabileran eraginkortasuna ematen dutenak ere.

IP helbidea eta bideraketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IP helbide bat Internet protokoloa erabiltzen duen sare baten barruan dagoen gailu baten interfaze bat modu logikoan eta hierarkikoan identifikatzen duen zenbaki bat da, sare-mailari edo OSI erreferentzia-ereduaren 3. mailari dagokiona. Esaterako, ekipo batek Ethernet sareko txartel bat eta beste txartel WiFi bat baditu, bakoitzari IP helbide bat emango zaio. Zenbaki hori ez da nahastu behar MAC helbidearekin, hau da, txartelari edo sareko gailuari esleitutako zenbaki fisikoarekin (fabrikatzaileak ezartzen du eta ez da aldatzen bere balio-bizitza osoan).

Aldiz, IP helbidea alda daiteke. Erabiltzaileak etxetik Internetera konektatzen denean IP helbide bat erabiltzen du, aitzitik, ekipo berdina sarera birkonektatzean IP helbidea alda dezake. IP helbidea aldatzeko aukerari IP helbide dinamikoa esaten zaio. IP helbide dinamikoak esleitzeko protokolo bat dago, DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) izenekoa.

Bideratzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Komunikazioen eremuan, bideratzeak sare bateko informazio-paketeak jatorrizko puntutik amaierako helmugaraino bideratzeko prozesuari egiten dio erreferentzia, sarean zeharreko ibilbide espezifiko bati jarraituz. Sare zabalen edo interkonektatutako sare-multzoen kasuan, azken helmugarako ibilbideak tarteko nodoetatik igarotzea ekar dezake.

Bideratzeari lotuta, metrika kontzeptua dago, bide jakin bat erabiltzea "egokia" denaren neurria dena. Metrika magnitude desberdinekin lotuta egon daiteke: distantzia, kostua, transmisio-atzerapena, jauzien kopurua, etab., edo baita magnitude batzuen konbinazioarekin ere. Metrika atzerapena bada, hobe da atzerapen osoa beste ibilbide batena baino txikiagoa duen ibilbide bat aukeratzea. Sare batean egokiena bideratze optimoa lortzea da: gutxieneko distantzia-bideak izatea (edo kostua, atzerapena edo magnitudea, metrikaren arabera). Normalean, bideratze-funtzioa OSI erreferentzia-ereduaren 3. geruzan (sare-geruza) ezarrita dago.