Joachim Wtewael
Joachim Wtewael | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Utrecht, 1566 (egutegi gregorianoa) |
Herrialdea | Zazpi Herbehere Batuen Errepublika |
Heriotza | Utrecht, 1638ko abuztuaren 1a (71/72 urte) |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Christina van Halen (en) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | nederlandera |
Irakaslea(k) | Cornelis Bloemaert (en) |
Jarduerak | |
Jarduerak | margolaria |
Lan nabarmenak | |
Mugimendua | manierismoa |
Joachim Anthoniszoon Wtewael , "Uytewael" gisa ezaguna, (Utrecht, 1566 inguru-Utrecht, 1638ko abuztuaren 1a) manierismoaren margolari nederlandarra izan zen; bere heldutasunean Caravaggioren eraginpean naturalismora zertxobait hurbildu zen.[1]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Beira margotuak egiten zituen artisau baten semea, 1566 inguruan jaio zen Utrechten, garai hartan Espainiako Koroaren tutoretzapean zeuden Herbehereetako herrian. Horregatik, Wtewael berdin sartzen da XVI. mendeko Eskola Flandestarrean eta XVII. mende hasierako Holandako Eskolan.
Garai hartan nagusi zen manierismoaren korrontearen ikaspenak jaso zituen, Hendrick Goltzius bere babesle nagusietako bat izanik. Estilo hau italiar jatorrikoa zen, eta Herbehereetan gehienbat zeharkako iturrien bidez ezagutu zen, hala nola Italiako grabatuen bidez eta Bartholomeus Spranger Pragan lan egiten zuen artistaren lanen bidez. Horrek benetako manierismo italiarrarekin alderatuta, estetikoki, kalitate desberdinekoa izatea azaltzen laguntzen du.
1586 inguruan, Wtewael Italiara joan zen, eta Venezian Tintorettoren lana ezagutu behar izan zuen; bi urte geroago Frantziara igaro zen eta 1592an bere lurraldera itzuli zen.
Artistaren ekoizpena, une horretan, manierismo nabarmenekoa da: Parmigianino eta Tintorettoren tankerako irudi luzeak, buru txikiak eta hatz luzeen eskuak keinu amaneratuetan. Kolorea antinaturala, subjektiboa eta apetatsua da, askotariko tonuak ditu, eta pintzelkada metodikoekin aplikatzen da, akabera esmaltatua bilatuz. Wtewael nobleziarako eta bildumagintzarako formatu txikietan espezializatu zen, elizetarako formatu handiak apur bat alde batera utziz. Horren adibide dira Thyssen-Bornemisza Museoko Familia Santua aingeruekin eta santuekin (1606-10 artekoa) eta Louvre museoan dagoen Andromeda eta Perseo (1611). 1606an hamahiru grabatuko sail bat argitaratu zen, Thronum Iustitiae, Wtewaelek diseinatua eta Willem van Swanenburgek egina.
Neurri batean, bere helduaroan, Abraham Bloemaertek bezala, maila txikiagoan bada ere, Wtewael adi egon zitzaion naturalismo tenebristari. Manierismo erradikaletik apur bat urrundu zen eta, Caravaggioren atzetik zihoazen artista gazte batzuei esker, tenebrismo berrira hurbildu zen. Horren adibide da Prado Museoko Artzainen gurtzea (1625), urte asko Rembrandtena zela uste izan zena.
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
San Sebastiago martirioa, 1600 (Nelson-Atkins museoa, Kansas City).
-
Venus eta Marte jainkoek harrapatuta, 1604 (Getty Center, Los Ángeles).
-
Sukaldeko ikuspegia, 1604 (Staatliche Museen, Berlín).
-
Andromeda Perseok askatuta, 1611 (Louvre museoa, Paris).
-
Artzainen gurtzea, 1625 (Pradoko Museoa, Madril).