José Tomás Urmeneta

José Tomás Urmeneta
	; Irudi gehiago
deputy of Chile (en)
Txileko senataria
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	José Tomás de Urmeneta y García-Abello
Jaiotza	Santiago, 1808ko urriaren 8a
Herrialdea	Txile
Heriotza	Limache, 1878ko urriaren 20a (70 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Carmen Quiroga de Urmeneta (en) (1832ko ekainaren 7a -
Hezkuntza
Heziketa	Brown Unibertsitatea
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta enpresaburua
Lantokia(k)	Santiago

José Tomás de Urmeneta y García-Abello (Santiago, Txileko Erresuma , 1808ko urriaren 8a - Limache, Txileko Errepublika, 1878ko urriaren 20a ) ^[1] euskal jatorriko politikari eta industrialari txiletarra izan zen. ^[2]

Gizon publikoa eta industrialari aberatsa, Pique de Tamaya meategi ospetsuen jabea, Coquimboko Tongoy trenbidea eta Santiago Gas konpainiako enpresako jabe nagusia izan zen. Limache-n industrialari eta nekazari gisa lan egin zuen, aldi berean, bere filantropiagatik eta hiriaren sorreran emandako laguntzagatik ezaguna egin zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tomás Ignacio Urmeneta Guerrak eta Manuela García-Abello Pizarrok osatutako ezkontzaren lehensemea zen, guztira 3 seme-alaba izan zituen.

1823an, oinarrizko ikasketak egin ondoren, Estatu Batuetara joan zen ikastera eta bertan Zuzenbidea eta Artetan lizentziatu zen Brown Unibertsitatean . 1827an 19 urte zituela itzuli zen Txilera.

1832ko ekainaren 7an Carmen Quiroga de Urmenetarekin ezkondu zen eta haien ezkontzak hiru alaba izan zituen: Manuela, María del Carmen eta Josefa Amalia.

Kobrearen meatzaritzan sartu zen 1830eko hamarkadaren hasieran eta jarduera horri esker milioiduna bihurtu zen. 1870eko hamarkadan, arrakasta handiko enpresaburua bihurtu zen, bere inbertsioen aniztasuna ezaugarri zuelarik.

Urmeneta Txileko Kongresu Nazionalaren barruan zegoen, Senatarien Ganbera (1855-1864) eta Diputatuen Ganbera integratuz, Ovalle-k (1846-1849) eta Elquik (1852-1855). Estatu kontseiluan ere eserlekua izan zuen. 1856an eta 1860an burdinolak instalatu zituen Guayacán eta Tongoy portuetan, hurrenez hurren, eta bertako biztanleria izugarri handitu zuen immigrazioa eragin zuen. Ovalleko Ospitaleak bere ongileen artean dauka.

Hainbat alderdi politikok (erradikalak, liberalak eta nazionalak) aldarrikatu zuten 1870ean, Errepublikako presidentetzarako hautagai, baina bere hautagaitzak ez zuen garaipenik izan urte hartako hauteskunde herrikoietan. Ekainaren 25eko hauteskundeetan lehiatu zen Federico Errázuriz Zañartu hautagai ofizialaren aurka eta 226 botoengatik 58 kontra galdu zuen, hauteskunde iruzur salaketen artean.

Limacheko Ogasunaren enkantea irabazi zuen 1858an, Ramón de la Cerda hil zenean, eta San Francisco de Limache eraikitzen lagundu zuen.

Bere aztarnak Limacheko San Frantziskon dagoen Santo Tomas ospitale zaharreko kaperaren barruan daude, Carmen Quiroga Darrigrande emaztearenekin batera. Bere oroimenaren omenez, hiriaren kale nagusia haren izena jarri zioten.