1870

1870. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa
Urteak	1867  • 1868  • 1869 • 1870 • 1871 • 1872 • 1873
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1870 MDCCCLXX
Ab urbe condita	2623
Armeniar egutegia	1319 ԹՎ ՌՅԺԹ
Bahá'í egutegia	26 – 27
Bengaliar egutegia	1277
Berber egutegia	2820
Egutegi budista	2414
Myanmarko egutegia	1232
Bizantziar egutegia	7378 – 7379
Koptoen egutegia	1586 – 1587
Etiopiar egutegia	1862 – 1863
Hebrear egutegia	5630 – 5631
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1926 – 1927
Shaka Samvat	1792 – 1793
Kali Yuga	4971 – 4972
Iraniar egutegia	1248 – 1249
Islamiar egutegia	1286 – 1287
Japoniar egutegia	Meiji 3 (明治3年)
Korear egutegia	4203
Thailandiar eguzki egutegia	2413
Holozeniar egutegia	11870

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Uztailaren 19a - Frantziar palamentuak Prusiaren kontrako guda hasteko bozkatu eta gero, liskarra hasi zen.
• Irailaren 6a - Kosme Etxebarrieta errepublikarrak Bizkaiko komentu guztiak ixteko eskatu zion Aldundiari.

Literatura

• Joan Batista Azkonagerre idazle baionarrak Atheka gaitzeko oihartzunak liburua argitaratu zuen. Garai hartan lehen euskal eleberria kontsideratua izan zen.

Zientzia eta teknologia

• Lehendabiziko errepidea eraiki zuten Islandian.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 2a - Ernst Barlach, alemaniar eskultorea, margolaria eta idazlea (h. 1938).
• Urtarrilaren 6a - Gustav Bauer, Alemaniako kantzilerra (h. 1944).
• Urtarrilaren 8a - Miguel Primo de Rivera, Espainiako diktadorea (h. 1930).
• Urtarrilaren 11 - Ricardo Duque de Estrada, nafar politikari eta arkeologoa (h. 1941).
• Urtarrilaren 20a - Guillaume Lekeu, belgikar musikagilea (h. 1894).
• Urtarrilaren 25a - Helge von Koch, suediar matematikaria, Koch elur-maluta irudi fraktalagatik ezaguna (h. 1924).

Otsaila

• Otsailaren 2a - Henri Fehr, suitzar matematikaria (h. 1954).
• Otsailaren 3a - Ada Negri, italiar idazlea (h. 1945).
• Otsailaren 7a - Alfred Adler, austriar sendagile eta psikologoa (h. 1937).
• Otsailaren 21a - Manuel Gómez-Moreno, espainiar historialaria eta arkeologoa (h. 1970).

Martxoa

• Martxoaren 5a - Frank Norris, estatubatuar eleberrigilea eta kazetaria (h. 1902).
• Martxoaren 7a - Ernst Leonard Lindelöf, finlandiar matematikaria (h. 1946).
• Martxoaren 8a - Juan Tomás Gandarias, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1940).
• Martxoaren 8a - Ivan Skvortsov-Stepanov, errusiar militante boltxebikea (h. 1928).
• Martxoaren 20a - Paul von Lettow-Vorbeck, alemaniar mitarra (h. 1964).
• Martxoaren 25a - Friedrich Karl Arnold Schwassmann, alemaniar astronomoa (h. 1964).

Apirila

• Apirilaren 14a - François Dussaud, suitzar zientzialaria (h. 1953).
• Apirilaren 21a - Edwin Stanton Porter, estatubatuar zinema-zuzendaria (h. 1941).
• Apirilaren 22a - Vladimir Lenin, errusiar iraultzailea, boltxevike alderdiaren burua eta Leninismoaren sortzailea (h. 1924).
• Apirilaren 30a - Franz Lehár, hungariar jatorriko austriar musikagilea (h. 1948).
• Apirilaren 30a - Dhundiraj Govind Phalke, indiar zinemagilea (h. 1944).

Maiatza

• Maiatzaren 3a - Alexandre Benois, errusiar margolari eta eszenografoa (h. 1960).
• Maiatzaren 5a - Juana la Macarrona, cadiztar flamenko-dantzari ijitoa (h. 1947).
• Maiatzaren 6a - Pere Coromines, kataluniar politikaria eta idazlea (h. 1939).
• Maiatzaren 16a - Antonín Slavíček, txekiar margolari inpresionista (h. 1910).
• Maiatzaren 24a - Jan Christian Smuts, Hegoafrikako politikari eta militarra, Hego Afrikaren batasunaren aitzindaria (h. 1950).
• Maiatzaren 27a - Adolf Schulten, alemaniar historialari eta arkeologoa (h. 1960).

Ekaina

• Ekainaren 1a - Célestin Bouglé, frantziar filosofo eta soziologoa (h. 1940).
• Ekainaren 5a - Jeannie Gunn, australiar idazlea (h. 1961).
• Ekainaren 13a - Jules Bordet, belgikar mediku eta mikrobiologoa, 1919ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1961).
• Ekainaren 21a - Clara Immerwahr, alemaniar kimikaria, bakezalea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1915).
• Ekainaren 24a - Edwin Foster Coddington, estatubatuar astronomoa (h. 1950).
• Ekainaren 25a - Robert Erskine Childers, irlandar errepublikarra (h. 1922).

Uztaila

• Uztailaren 3a - Richard Bedford Bennett, Kanadako lehen ministroa (h. 1947).
• Uztailaren 7a - Fermín Arrudi, aragoiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,29 metro garai izatera heldu zen aragoiar ezaguna (h. 1913).
• Uztailaren 12a - Luis II.a Monakokoa, Monakoko printzea (h. 1949).
• Uztailaren 21a - Emil Orlík, txekiar margolari, grabatzaile eta litografoa (h. 1932).
• Uztailaren 26a - Ignacio Zuloaga, margolari euskalduna (h. 1945).
• Uztailaren 27a - Hilaire Belloc, frantziar jatorriko ingeles idazle, historialari eta politikaria (h. 1953).
• Uztailaren 27a - Bertram Boltwood, estatubatuar fisikari eta kimikaria (h. 1927).
• Uztailaren 28a - Henri Jaspar, Belgikako lehen ministroa (h. 1939).

Abuztua

• Abuztuaren 7a - Philip Herbert Cowell, britainiar astronomoa (h. 1949).
• Abuztuaren 7a - Gustav Krupp von Bohlen und Halbach, alemaniar diplomazialari eta enpresaburua (h. 1950).
• Abuztuaren 27a - Amado Nervo, Mexikoko idazle modernista (h. 1919).
• Abuztuaren 30a - Lavr Kornilov, Errusiar Inperioko Armadako jenerala (h. 1918).
• Abuztuaren 31 - Maria Montessori, italiar pedagogo berritzaile eta psikiatra (h. 1952).

Iraila

• Irailaren 5a - Joaquín Arteaga, donostiar noble eta politikaria, XVII. Infantadoko dukea (h. 1947).
• Irailaren 7a - Aleksandr Kuprin, errusiar idazlea (h. 1938).
• Irailaren 11 - Nils Kjær, norvegiar idazlea (h. 1924).
• Irailaren 15a - Horacio Etxebarrieta, bizkaitar politikari eta industria-gizona (h. 1963).
• Irailaren 18a - Jenaro Larratxe, nafar enpresaburu eta politikaria, Euskeraren Adiskideak elkarte euskaltzalearen presidente eta sortzailea (h. 1935).
• Irailaren 21a - Julián Besteiro, Espainiako buruzagi sozialista (h. 1940).
• Irailaren 21a - Mateo Muxika, euskal herritar apaiza, Gasteiz eta Bilboko gotzaina (h. 1968).
• Irailaren 26a - Kristian X.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (h. 1947).
• Irailaren 27a - Jan Battitt Millox, lapurtar bertsolaria (h. 1940).
• Irailaren 28a - Florent Schmitt, frantziar musikagilea (h. 1958).
• Irailaren 30a - Jean Perrin, frantziar fisikaria (h. 1942).

Urria

• Urriaren 1a - Oleksandr Tsiurupa, ukrainar boltxebikea (h. 1928).
• Urriaren 8a - Demetrio Jauregialtzo, gipuzkoar indianoa, negoziogizona eta Argentinako Idiazabal herriaren fundatzailea (h. 1934).
• Urriaren 8a - Louis Vierne, frantziar organojole eta konposatzailea (h. 1937).
• Urriaren 14a - José Madinabeitia, gipuzkoar mediku eta politikari sozialista (h. 1923).
• Urriaren 22a - Ivan Bunin, errusiar idazlea, 1933ko Literaturako Nobel Saria (h. 1953).

Azaroa

• Azaroaren 1a - Santos Jorge, nafar musikagile eta kapera-maisua (h. 1941).
• Azaroaren 10a - Mikhail Rostovtsev, ukrainar historialaria (h. 1952).
• Azaroaren 11 - Sigfrid Edström, suediar industrialaria, Nazioarteko Batzorde Olinpikoko 4. presidentea (h. 1964).
• Azaroaren 21a - Alexander Berkman, lituaniar ekintzaile eta idazle politiko anarkista (h. 1936).
• Azaroaren 24a - Juan Manuel Lertxundi, euskal idazlea (h. 1925).
• Azaroaren 25a - Maurice Denis, frantziar margolari, dekoratzaile, marrazkigile eta idazlea (h. 1943).
• Azaroaren 27a - Juho Kusti Paasikivi, Finlandiako presidentea (h. 1956).
• Azaroaren 29a - Enric Prat de la Riba, kataluniar politikari eta abokatua (h. 1917).

Abendua

• Abenduaren 7a - Nicolasa Pradera, euskal sukaldaria (h. 1959).
• Abenduaren 9a - Hedvig Hamilton, suediar erretratu margolaria (h. 1949).
• Abenduaren 10a - Adolf Loos, Mugimendu Modernoko hastapenetako arkitekto berritzaile txekiarra (h. 1933).
• Abenduaren 10a - Pierre Louÿs, frantziar olerkari eta idazlea (h. 1925).
• Abenduaren 13a - Virginia Ragsdale, estatubatuar irakasle eta matematikaria, kurba aljebraikoetan aditua (h. 1945).
• Abenduaren 14a - Lluís Duran i Ventosa, kataluniar politikari eta legegizona (h. 1954).
• Abenduaren 14a - Dirk Jan de Geer, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1960).
• Abenduaren 14a - Karl Renner, austriar politikaria (h. 1950).
• Abenduaren 15a - Josef Hoffmann, austriar arkitekto eta diseinatzailea (h. 1956).
• Abenduaren 18a - Hector Hugh Munro, britainiar idazlea eta antzerkigilea (h. 1916).
• Abenduaren 23a - Jessie Tarbox Beals, kanadar-estatubatuar argazkilaria, AEBetan argitaratu zuen lehen emakume erreportari grafikoa (h. 1942).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• José Otalora, gasteiztar abokatu eta politikari kontserbadorea, Gasteizko alkatea (h. 1948).
• Jose Juan Albistur Iturria, nafar musikaria eta organo-jolea (h. 1930).
• Rafael Díaz-Aguado, nafar kazetari eta politikari karlista (h. 1942).
• Ricardo Zarikiei Ezenarro, nafar pediatra eta entomologoa (h. 1943).
• Victoriano Fernández Askartza, nafar astronomoa (h. 1934).
• Annie Londonderry, estatubatuar txirrindularia, kazetaria eta abenturazalea, munduan bizikletaz ibili zen lehen emakumea (h. 1947).
• Makarios II.a, Zipreko artzapezpikua (h. 1950).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 9a - Sir George Lacy Evans, britainiar militar eta politikaria (j. 1787).
• Urtarrilaren 19a - Jean-Baptiste Troppmann, frantziar serieko-hiltzailea, gillotinan (j. 1849).
• Urtarrilaren 21a - Aleksandr Herzen, errusiar idazle eta iraultzailea (j. 1812).
• Urtarrilaren 25a - Victor de Broglie, Frantziako lehen ministroa (j. 1785).
• Urtarrilaren 29a - Leopoldo II.a Toskanakoa, Toskanako duke handia (j. 1797).
• Otsailaren 11 - Carlos Soublette, Venezuelako presidentea (j. 1789).
• Otsailaren 19a - Nathaniel de Rothschild, ingeles enpresaburua, bankaria eta enologoa, Château Mouton Rothschild ezarri zuena (j. 1812).
• Martxoaren 1a - Francisco Solano López, Paraguaiko presidentea (j. 1827).
• Martxoaren 3a - Friedrich Boie, alemaniar zoologoa (j. 1789).
• Martxoaren 9a - Maria Ann Smith, britainiar-australiar baratzezaina, Granny Smith sagar motaren landatzailea (j. 1799).
• Martxoaren 18a - Joaquin Gaztanbide, nafar musikagilea (j. 1822).
• Martxoaren 21a - Jan Battitt Larralde, lapurtar bertsolaria (j. 1804).
• Apirilaren 4a - Heinrich Gustav Magnus, alemaniar fisikaria (j. 1802).
• Apirilaren 9a - Juan Domingo Untzueta, bizkaitar argitaldaria (j. 1794).
• Apirilaren 15a - Emma Willard, estatubatuar irakasle eta idazlea, emakumezkoentzako bigarren hezkuntzako eskolak eta unibertsitateak sortzearen sustatzailea (j. 1787).
• Apirilaren 29a - Juan Crisóstomo Falcón, Venezuelako presidentea (j. 1820).
• Maiatzaren 17a - Radhanath Sikdar, bengaliar matematikaria (j. 1813).
• Ekainaren 6a - Ferdinand von Wrangel, errusiar baltikoko germaniar esploratzailea (j. 1797).
• Ekainaren 9a - Charles Dickens, ingeles idazlea (j. 1812).
• Ekainaren 14a - Charles Korta, lapurtar politikaria, bonapartismoaren aldekoa (j. 1805).
• Ekainaren 15a - Narciso Pascual Colomer, espainiar arkitektoa (j. 1808).
• Ekainaren 23a - Victor Luis Gaminde, bizkaitar politikari liberala (j. 1801).
• Ekainaren 25a - Isabel Le Brun de Pinochet, hezkuntzaren aldeztailea, Txilen neskek hezkuntzarako sarbidea izatea ekarri zuena (j. 1845).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 22a - Josef Strauss, austriar musikagilea (j. 1827).
• Abuztuaren 7a - Pedro Cirilo Uritz, nafar apaiza, Iruñeko apezpikua (j. 1799).
• Irailaren 23a - Prosper Mérimée, frantsesezko idazlea, hizkuntzalaria eta arkeologoa (j. 1803).
• Irailaren 23a - Valeriano Domínguez Bécquer, espainiar pintorea (j. 1833).
• Irailaren 28a - Bonifacio Ruiz de los Llanos, guda gautxoan zerbitzatu zuen militarra (j. 1791).
• Urriaren 2a - Pedro Jose Samper, nafar idazlea eta apaiza (j. 1815).
• Urriaren 12a - Robert E. Lee, estatubatuar militarra (j. 1807).
• Urriaren 24a - Charles Joseph Minard, frantziar injinari zibila (j. 1781).
• Azaroaren 4a - George Merryweather, ingeles medikua eta asmatzailea (j. 1794).
• Azaroaren 21a - Karel Jaromír Erben, txekierazko poeta, etnografoa eta filologoa (j. 1811).
• Azaroaren 24a - Lautréamonteko kondea, frantziar poeta (j. 1846).
• Azaroaren 28a - Frédéric Bazille, frantziar margolari inpresionista (j. 1841).
• Abenduaren 5a - Alexandre Dumas, frantsesezko idazle famatu eta emankorra (j. 1802).
• Abenduaren 13a - Pascual Madoz, nafar politikaria eta idazlea, Genovan (j. 1806).
• Abenduaren 17a - Saverio Mercadante, italiar musikagilea (j. 1795).
• Abenduaren 22a - Gustavo Adolfo Bécquer, espainiar idazle eta poeta (j. 1836).
• Abenduaren 30a - Juan Prim, espainiar politikari eta militarra (j. 1814).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7741
• Multimedia: 1870