Kahramanmaraş
| Kahramanmaraş | |
|---|---|
metropolitan municipality in Turkey (en)  | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatu burujabe |  Turkia |
| Turkiako probintzia | Kahramanmaras probintzia |
| Izen ofiziala | Kahramanmaraş |
| Posta kodea | 46000 |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 37°35′15″N 36°56′43″E / 37.5875°N 36.9453°E |
 | |
| Azalera | 3.017 km² |
| Altuera | 67 m |
| Demografia | |
| Biztanleria | 443.575 (2012) 31.323 (2010) |
| Dentsitatea | 147 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Telefono aurrizkia | 0344 |
| Ordu eremua | UTC+03:00 |
| Hiri senidetuak | Loviisa |
| Matrikula | 46 |
Kahramanmaraş edo Kahramanmarah (turkieraz kahɾaˈmanmaɾaʃ ahoskatua), lehen Marash (turkieraz: Maraş; armenieraz: Մարաշ) eta Germanicea (grezieraz: Γερμανίκεια) deitua, Turkiako hiri bat da, Kahramanmaraş probintzian Hego-ekialdeko Anatolia eskualdean. Taurus mendilerroaren oinetan dago eta 443.575 biztanle zituen azken zentsuan. Salepa egiteagatik ezaguna da, orkidea lehorren tuberkuluekin egiten den irina bat, edari beroetan zein izozkietan kontsumitzen dena.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiria hititek sortu zuten K.a. 1000 inguruan, eta Erromatar Inperioaren eta Bizantziar Inperioaren garaietan Germanicia Cesarea deitzen zen.
1973a baino lehen, hiria Maraş edo Marash zuen izena. 1973ko urriaren 7an, Turkiako Biltzar Nazional Handiak "Kahraman" gehitu zion izenari. "Kahraman" (euskaraz: «heroikoa») gehitu zen, 1920ko urtarrilaren 21etik otsailaren 12ra Turkiako Independentzia Gerran Maraşko guduan Armeniako Legio Frantsesaren aurka izandako garaipenaren oroitzapenean.[1] Gerraren ondoren, Maraşek Independentziaren Domina Turkiarra ere jaso zuen, hiriari bere osotasunean Sütçü imamaren gertakaria bezalako neurriak emanez.[2]
1978ko abenduan, Kahramanmaraşen ezkertiar alevien sarraskia gertatu zen. Ultranazionalista talde batek, Otso Grisek, mila hildako baino gehiago utzi zituen indarkeria bultzatu zuten. Gertaera garrantzitsua izan zen Turkiako Gobernuak 1980ko irailaren 12ko gerra-legea eta hurrengo kolpe militarra deklaratzeko erabakian.[3]
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Kahramanmaraş (1991–2020, muturrekoak 1930–2023)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.7 | 25.3 | 29.8 | 36.0 | 39.3 | 42.0 | 45.2 | 47.2 | 42.5 | 38.6 | 29.6 | 24.0 | 47.2 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 9.5 | 11.6 | 16.5 | 21.8 | 27.4 | 32.8 | 36.5 | 36.9 | 33.1 | 26.6 | 17.8 | 11.3 | 23.5 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 5.2 | 6.7 | 11.0 | 15.6 | 20.6 | 25.7 | 28.9 | 29.2 | 25.6 | 19.6 | 11.8 | 6.9 | 17.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.9 | 2.7 | 6.3 | 10.3 | 14.8 | 19.5 | 22.8 | 23.0 | 19.2 | 13.8 | 7.4 | 3.6 | 12.1 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -9.0 | -9.6 | -7.6 | -1.8 | 4.7 | 6.6 | 12.4 | 12.5 | 4.0 | 0.0 | -4.4 | -7.6 | -9.6 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 130.2 | 118.0 | 95.8 | 74.6 | 42.7 | 6.8 | 2.4 | 1.9 | 17.3 | 45.3 | 89.5 | 126.4 | 750.9 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 10.77 | 10.07 | 9.90 | 9.73 | 7.23 | 2.10 | 0.50 | 0.77 | 2.47 | 6.40 | 7.20 | 9.23 | 76.4 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 2.6 | 0.8 | 0.3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.1 | 3.8 |
| Eguzki orduak | 102.3 | 115.8 | 164.3 | 195.0 | 248.0 | 297.0 | 319.3 | 297.6 | 252.0 | 198.4 | 135.0 | 99.2 | 2423.9 |
| Hezetasuna (%) | 70.1 | 65.5 | 59.3 | 57.4 | 54.6 | 49.6 | 50.3 | 51.5 | 49.3 | 54.4 | 63.1 | 71.0 | 58 |
| Iturria (1): Turkish State Meteorological Service[4][5] | |||||||||||||
| Iturria (2): NOAA (hezatasuna, 1991–2020),[6] Meteomanz (elur-egunak, 2017-2023)[7] | |||||||||||||
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ "Eyewitness Tells How Armenians were Massacred." The New York Times. 1920-2-29.
- ↑ Nejla, Günay (2019). "First Victory of The National Struggle: The National Struggle and Heroism of Marash". Journal of Turkology. 29 (1): 47–74. doi:10.26650/iuturkiyat.665123.
- ↑ Zürcher, Erik J. (2017). Turkey: A Modern History. I.B. Tauris. p. 267. ISBN 978-1-78673-183-8
- ↑ (Turkieraz) Turkish State Meteorological Service. Resmi İstatistikler: İllerimize Ait Mevism Normalleri (1991–2020). .
- ↑ (Turkieraz) «İllerimize Ait Genel İstatistik Verileri» mgm.gov.tr (Meteoroloji Genel Müdürlüğü).
- ↑ NCEI. (CSV) World Meteorological Organization Climate Normals for 1991–2020: Kahramanmaras. .
- ↑ (Ingelesez) «Kahramanmaras Havali: (TURKEY): Data by months» meteomanz.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q134703
Multimedia: Kahramanmaraş / Q134703