La Niña de La Puebla
| La Niña de La Puebla | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Dolores Jiménez Alcántara |
| Jaiotza | La Puebla de Cazalla, 1908ko uztailaren 28a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Málaga, 1999ko ekainaren 14a (90 urte) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Luquitas de Marchena (en)  (1934 - |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | musikaria, abeslaria eta aktorea |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Izengoitia(k) | La Niña de la Puebla |
| Musika instrumentua | ahotsa |
     | |
.svg){kind=small}
Dolores Jiménez Alcántara, artistikoki La Niña de La Puebla izenez ezaguna (La Puebla de Cazalla, Sevilla, 1908ko uztailaren 20a – Malaga, 1999ko ekainaren 14a)[1] sevillar abeslaria eta aktorea izan zen, flamenko- eta kopla-kantari handienetako bat. Aktore lanetan ere jardun zuen.[2][3][4][5]
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Francisco Jiménezen alaba, kantuaren zale zen bizargin baten alaba, Sevillako La Puebla de Cazalla herrian jaio zen.[6] Morón de la Fronteran oker konposatutako kolirio baten ondorioz ikusmena galdu zuen betiko. Zortzi urterekin, irakaskuntza berezia eta musikala jasotzen hasi zen. Bere adierazpenen arabera, kantu profesionalean jardutea erabaki zuen, Niño de Marchena kantatzen entzun zuenean.* 20 urterekin, gitarra lagun zuela, Morón de la Fronterako (Sevilla) jaialdi batean parte hartu zuen. Handik aurrera bere karrera geldiezina izan zen.
Luquitas de Marchena (linarestar Lucas Soto Martín, 1913-1965) flamenko-kantari bikainarekin ezkondu zen. Disko bat duoan grabatu zuten. Ezkontza horretatik Andaluziako folkloreko beste bi artista ezagun sortu ziren: Adelfa Soto eta Pepe Soto.
Bere garaipen handia Espainiako Gerra Zibilaren aurretik (1936-1939) izan zen, baina La Niña de la Pueblak jarduera artistiko ia frenetikoa burutu zuen, hirurogeita hamarreko hamarkadara arte Espainia osoan zehar, urtero ikuskizun ezberdin bat eginda. Ópera flamenca (1947), Pasan las coplas (1947), El sentir de la copla (1950), Toros y cante (1951), Noche de coplas (1953), Así canta Andalucía (1954), Herencia de arte (1955), Noche Flamenca (1963), Fantasía Flamenca (1970), eta abar.
Bere ibilbide profesional osoan, arte flamenkoaren figura ospetsuekin lan egin zuen: El Cojo de Huelva, Pepe Marchena, Manuel Vallejo, José Cepero, Juanito Valderrama, Niña de Antequera, Pepe Pinto, El Sevillano, Rafael Farina, El Carbonerillo, El Corruco de Algeciras, Manolo Sanlúcar, José Menese edo Camarón de la Isla. 1987an, Madrilen egin zen Cumbre Flamenca delakoan abestu ostean, tauletatik erretiratu egin zen, baina 1995ean agertokietan berriro agertu zen, eta ez zituen oholtzak utzi bat-batean lau urte geroago hil arte: bere azken ikuskizuna garaiz aurretik amaitu behar izan zuen, gaizki zegoen eta.
Garuneko odoljario baten ondorioz hil eta astebetera, Arte Ederren Merituaren Urrezko Domina jasotzekoa zen. Bere semeetako batek bere amaren desiorik handiena zein zen adierazi zuen: Serranía del Brasil artista kolonbiarrak gogora zezala, bere Luquitas de Marchena senar flamenko-kantariarekin batera abesten baitzuen.[7]
Estiloa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Beti gogoratua izango da bere interpretazio guztiei inprimatzen jakin zuen herri-zaporearengatik, batez ere «Los campanilleros» bertsioan, Manuel Torrerena baino arinagoa eta herrikoiagoa. Izan ere, 1952ko abestirik ezagunena aukeratu zuten. Gabon-kantak, tonadillak, fandangoak, tarantak, sevillanak, granainak, mirabrasak, malageñak eta kolonbiarrak nabarmendu zituen, baina baita 'palo' solemneak ere, hala nola 'seguiriya' edo soleá.
Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Isla Redonda-La Aceñuelan, flamenko-kantariak toki erakunde autonomo horretako kale bati eman zioten izena.
- Pedregejon ere badu kale bat bere izenarekin.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Biografía de Dolores Jiménez - La Niña de la Puebla (Su vida, historia, bio resumida)» www.buscabiografias.com (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
- ↑ La Niña de la Puebla muere en Málaga a los 90 años de edad. 15 de junio de 1999.
- ↑ (Gaztelaniaz) RPV-0963. (2024-06-22). «La Niña de la Puebla: Icono del Flamenco y Ejemplo de Superación - REVISTA LITERARIA EL CANDELABRO» revistaliterariaelcandelabro.blog (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Niña De La Puebla - Edad, ciudad natal, biografía» Last.fm (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Niña de la Puebla» Canal de Cultura Contemporánea de las Universidades Públicas de Andalucía (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
- ↑ Nunca se debió perder el compromiso con el pueblo. 19 de julio de 2013.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Niña de la Puebla» www.andalucia.org (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
