Lankide:Ariane Gutierrez/Proba orria

Programazio-lengoaia

Elementuak

Aldagaiak eta bektoreak

Java programazio-lengoaian idatzitako iturburu-kodearen adibide bat. Honek "Hello Wold!" mezua inprimatuko du programa konpilatu eta exekutatu egiten denean.

Datu espezifikoak gordetzeko memoria guneak aldagaiekin izendatzen dira. Datu egiturak dira eta, horregatik, gorde ahal dituzten datu motaren arabera sailkatzen dira. Programazio-lengoaia gehienetan datu espezifikoak gordetzeko, datu mota zehaztu behar da lehendabizi. Adibidez, Java-n, testu-katea gorde nahi izanez gero, datua String motakoa izango dela zehaztu behar da. Beste aldetik, PHP edo JavaScript bezalako lengoaietan horrelako espezifikazioak ez dira beharrezkoak. Horretaz gain, bektore izeneko aldagai konposatuak daude. Bektoreak memorian ondoz ondoko byte multzoak besterik ez dira, eta, era berean, aldagai batean gordetzen dira. Jarraian, aldagai eta bektore mota ohikoenen zerrenda aurkezten da:

Datu mota	Deskribapena
Char	Aldagai hauek karaktere bakarrekoak dira, hau da, letra, zeinu edo zenbaki batekoak
Int	Zenbaki osoak
Float	Zenbaki hamartarrak
String	Testu-kateak dira, beraz, zenbait Char aldagaiez osatutako bektoreak dira
Boolean	0 edo 1 balioa hartu dezakete soilik. Zeroa faltsutzat ("False") hartzen da eta bat-a egiazkoa ("True") da

Baldintzazko adierazpenak

Baldintzapeko adierazpenak kode-egiturak dira eta, programaren zati bat exekutatzeko, baldintza batzuk bete behar direla adierazte dute. Adibidez: bi aldagai berdinak izatea, balio bat beste bat baino handiagoa izatea... Baldintzatzaile horiek normalean behin bakarrik exekutatzen dira programan: Hauek dira baldintzatzaile ezagunenak:

• If: If-aren ondoren dagoen programaren zatia exekutatzeko, if-aren barruan dagoen baldintza bete behar da.
• Else if: "If" baten ondoren jartzen, ezin da inoiz bakarrik agertu, eta programaren zati bat exekutatzeko baldintza bat jartzen da bere barruan, beti ere aurreko if baldintza betetzen ez bada eta "else if" baldintza betetzen bada.
• Else: "if" baten ondoren doa beti, eta batzuetan "else if" baten ondoren ere. Programa exekutatuko da aurreko baldintzak betetzen ez badira.

Begiztak

Baldintzazko adierazpenen antzekoak dira, baina kode zati bat etengabe exekutatzen dute zenbait baldintza betetzen diren bitartean. Ohikoenak hauek dira:

• For: Kode zati bat exekutatzen du aldagai bat bi balio zehatzen artean dagoen bitartean.
• While: Kode zati bat exekutatzen du baldintza betetzen den bitartean.

Nahiz eta begizta mota desberdinak egon, denak dira funtzio berdinak egiteko gai. Programatzailearen beharraren araberakoa da zein erabiliko duen erabakitzea.

Funtzioak

Funtzioak erabiltzen dira kode-zatiak etengabe ez errepikatzeko. Funtzio batek bere barnean kodea duen aldagaia izan daiteke. Beraz, aldagai hori (funtzioa) atzitzen dugunean, aurretik definitutako kodea exekutatzeko programari deitzen ari gara.

Programazio-lengoaia guztiek jatorrizko prestakuntza-elementuak dituzte datuak eta horiei aplikatutako prozesu eta transformazioak deskribatzeko. Elementu primitibo hauek arau sintaktiko eta semantikoak zehazten dituzte, hurrenez hurren, haien egitura eta esanahia deskribatzen dituztenak.

Inplementazioa

Lengoaia baten inplementazioa, software eta hardware konbinazio jakin baterako, programa exekutatzeko modu bat da. Bi oinarrizko era daude lengoaia bat inplementatzeko: konpilazioa eta interpretazioa.

• Konpilazioa: Lengoaia jakin batean idatzitako programa bat beste lengoaia batera itzultzeko prozesua da, makinak interpretatu dezakeen programa baliokidea sortuz. Eragiketa hau burutu dezaketen itzultzaileak konpiladoreak deitzen dira. Hauek, programa mihiztatzaile aurreratuak bezala, iturburu programaren proposamen bakoitzeko kode lerro asko sor ditzakete.
• Interpretazioa: Interpretatzaileak, legoaia formalean ondo sortuta dauden formulak interpretatu egiten ditu, eta horiei esanahi bat ematen die. Lengoaia formalek termino sintaktikoetan soilik definitu ahal direnez, haien formulak esanahirik gabeko sinbolo kateak izan daitezke.

Goi mailako lengoaiak itzultzeko beste aukera bat ere erabili daiteke. Iturburu-programa itzuli eta era iraunkorrean konpilazioan sortzen den objektu-kodea grabatu beharrean, programatzaileak soilik iturburu programa eta prozesatuko diren datuak soilik kargatzen ditu konputagailuan. Ondoren, programa interpretatzaileak, diskoaren sistema eragilean biltegiratuta edo makinean era iraunkorrean sartuta, iturburu programaren proposizio bakoitza makina-lengoaia bihurtzen du datuen prozesamenduan zehar beharrezkoa den heinean. Ez da objektu-kodea grabatzen geroago erabiltzeko.

Agindu bat erabiltzen den bakoitzean, berriro interpretatu beharko da eta makina-lengoaiara itzuli. Adibidez, ziklo edo begizta baten pausoen prozesamendu errepikakorrean zehar, begiztaren agindu bakoitza berriro interpretatu beharko da exekuzio bakoitzean. Horrek exekuzio denboran programa moteldu egiten du, baina diseinu denbora azkartu ere. Programaren aldaketa baten ondoren, funtzioak gehitzean edo erroreak zuzentzean, Interpretatzaileak, konpilazioaren beharra ezabatzen du; baina argi dago aurretik konpilatuta dagoen programa bat askoz azkarrago exekutatuko dela bere agindu guztiak exekuzioan zehar interpretatu behar dituen programa bat baino.

Goi mailako lengoaia gehienek erabilera anitzeko programazioa ahalbidetzen dute, nahiz eta horietako asko erabilera bakarrerako diseinatuta egon, Pascal matematikarako izan zen bezala. Argibide sinple batzuk erabiliz, haurrentzako legoaiak ere inplementatu dira, adibidez, Logo. Gaur egun, oso ezagunak dira web aplikazioentzat erabiltzen diren lengoaiak: Perl, PHP, Ruby, Python edo JavaScript.

Teknika

Emaitza onenak lortzen dituzten programak garatzeko, xehetasun batzuk kontutan hartu behar dira.

• Zuzentasuna: Programa bat zuzena izango da baldin eta bere garapenaren aurreko faseetan ezarritakoa bete bada. Programa bat garatu aurretik, argi zehaztu behar da zer egin behar duen, eta horrela, egin behar duena bete dela zehaztu daiteke.
• Argitasuna: Oso garrantzitsua da programa ahalik eta argiena eta irakurgarriena izatea, bere garapena eta ondorengo mantenua errazteko. Programa bat garatzean, saiatu behar da bere egitura erraza eta koherentea izatea. Horrela, programatzailearen lana erraztu egiten da, sortze prozesuan, geroko akatsen zuzenketan, aldaketetan eta abar. Gainera, badaude atal batzuk beste programatzaile batek garatu ditzakeenak, beraz, argitasuna beharrezkoa da, beste programatzaileak errazago lanean jarraitzeko.
• Eraginkortasuna: Dagokion funtzioa betetzeaz gain, ahalik eta hobeen kudeatu behar dira erabiltzen diren baliabideak. Normalean, programa baten eraginkortasunaz hitz egitean, eginkizuna betetzeko behar duen denbora eta behar duen memoria aipatzen da.
• Eramangarritasuna: Programa bat eramangarria izango da, sortua izan zen aparteko plataforma batean (software edo hardware) erabiltzeko gaitasuna badauka. Eramangarritasuna oso ezaugarri desiragarria da, aukera ematen baitu, adibidez, GNU/Linux sistema batean garatua izan den programa bat Windows sistema eragilea erabiltzen duen gailu batean erabiltzeko. Horrela, erabiltzaile gehiagori modu erraz batean programa hori heltzen zaio.