Lurreko zizarea

Zizareak (anelidoa) animali ornogabeak dira, bigunak, txikiak dira. Anelidoen taldean sartzen dira, baina barnean 13 familia eta 5.000 espezie baino gehiago ditu. Zizareak animalia zulatzaileak dira eta lur-geruzan bizi dira. Animali hauen gorputza zilindrikoa eta luzea da, eraztunetan banatuta. Lurrarekin nahastuta dauden partikula organikoak jaten dituzte.

Nolakoak dira?

Nahiz eta lurrean bizi, normalean ura dagoen tokitan egoten dira, horregatik euria egiten duenean ateratzen dira. Guztiak ez dira anelidoak, mota askotako zizareak daude adibidez tximeletak izango diren beldarrak edo ehunzangoa. Birsortzeko botere handia dute.

Nolakoa da haien gorputza?

Ez daukate bururik baina ahoa dute alde batean eta ipurdia beste aldean. Ez dituzte hankarik eta lurretik arrastatzen dira. Hortzik ere ez daukate, haien janaria xurgatzen dute.

   Ba al dakizu   

Egun batean, bere pisuaren %90 jan dezakete.

Beraien gorputza zeharkako trenkadetan banatuta daude eta haiek gorputzaren zatiak banatzen dituzte. Zati bakoitzak nerbio eta zirkulazio sistemen atal bat dute horregatik ia modu independente batean funtzionatu daitezke. Zati bakoitzak  kanpotik ikusten den eraztun moduko bat da.

Nolakoa da beraien ugalketa?

Haien ugalketa sexuala da, gehienetan, baina batzuetan asexuala. Zizare batzuk ez dira, ez arrak, ez emeak; hau da, hermafroditak dira.

Partenogenetikoak dira, enbrioien hazkundea eta garapena ongarririk gabe gertatzen da. Estaltzea azalean gertatzen da, normalean gauean.

Zertarako erabiltzen dira?

Zizarea oso erabilgarria da gauza askotarako adibidez:

   Ba al dakizu   

Ongarria ona izateko lurra zizareak izan behar ditu.

• Arrainentzako amu bezala erabiltzen dira.
• Animali batzuentzako elikagaia dira, horrela elikatze katea ahalbidetuz.
• Onuragarriak dira nekazaritzarako, lurra aireztatzen baitute.
• Karbono eta nitrogeno zikloetan aktiboki parte hartzen dute.