Luz María del Castillo Fregoso

Wikipedia, Entziklopedia askea
Luz María del Castillo Fregoso
Bizitza
JaiotzaMexiko Hiria, 1926ko urtarrilaren 6a
Herrialdea Mexiko
Heriotza1991ko otsailaren 13a (65 urte)
Hezkuntza
HeziketaNational Polytechnic Institute (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakkimikaria, unibertsitateko irakaslea eta biologoa
Enplegatzailea(k)National Polytechnic Institute (en) Itzuli
Jasotako sariak

Luz María del Castillo Fregoso (Mexiko Hiria, 1926ko urtarrilaren 6a - 1990eko otsailaren 13a)[1] kimikari-biologo mexikarra izan zen, Mexikon bioteknologian aitzindaritzat hartua.[2] Zientzia Saria jaso zuen lehen emakume nexikarra izan zen , Ikerketa Zientifikoaren Akademiak emana.[3] Gainera, nazioartean ospe handiena duten hamar zientzialarietako bat da.[4]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Del Castillo Fregosok Institutu Politekniko Nazionaleko Zientzia Biologikoen Eskola Nazionalean ikasi zuen, eta haren ohorezko diploma eskuratu zuen. 1947an ENCBko Fisiologia Orokor eta Begetaleko Laborategian sartu zen eta 1949an bere azterketa profesionala gainditu zuen, berriz ere ohorezko aipamenarekin.[1]

1960an, entzima erreakzioei buruzko ikasketei esker, Kaliforniako Unibertsitatean irakasle elkartu gisa aritzeko gonbidatua izan zen.[1]

1964an, Ikerketa Zientifikoaren Akademiaren Zientzia Saria jaso zuen lehen emakume mexikarra izan zen,[5] eta 1981ean IPNko Lázaro Cárdenas presea saria jaso zuen.[6]

1966an, Maria Luisa Ortegarekin batera, Kunitzen Metodoa argitaratu zuen, Ortega eta del Castillok aldatua, jarduera proteolitikoa zehazteko balio duena. Metodo hori asko erabiltzen da industrian, eta tresna garrantzitsua da herrialdeko nekazaritza-sektorearen garapen teknologikorako.[7]

Sustapen eta Jarduera Akademikoen Batzordearen Produktu Naturalen Laborategia sortzea lortu zuten lanak gidatu zituen. 1980an, Produktu Biotikoen Garapenerako Zentro bihurtu zen,[6] Mexikoko landareen ezagutza tradizionala eta horiek osasunerako dituzten onurak ezagutzea funtsezkoa izango zuen gunea.[8]

1986an, «People to people» ordezkaritza estatubatuarreko kide izan zen, eta Txinara joan zen zientzia-trukerako. Hau izan zen zientzialari estatubatuarrek zientzialari txinatarrekin izan zuten lehen kontaktua.[5] Bertan, del Castillo gonbidatu zuten nazioartean egindako lan zientifikoaren kalitatea aitortzeko, eta bera izan zen ordezkaritzako zientzialari ez-estatubatuar bakarra.[9]

1990eko otsailaren 13an hil zen.[10]

2014an, Nuevo Leongo Kultura eta Arteetarako Kontseiluaren omenaldian, Mexikon ekarpen nabarmenak egin dituzten hogeita hamaika zientzia-emakumeetako bat izan zen.[7]

Prestakuntza akademikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Del Castillo Fregosok Institutu Politekniko Nazionaleko Biologia Zientzien Eskola Nazionalak emandako kimikari biologoaren lizentziatura lortu zuen.[4] Ondoren, Biologia Zientzien Eskola Nazionalaren Biokimikako Doktoretza Programaren lehen belaunaldiko kide izan zen, eta gradua lortu zuen Investigaciones acerca de la desnaturalización de proteínas por agentes con actividad superficial tesia defendatuz.[9]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Zientzia Ikerketarako Akademiaren Zientzia Saria, 1964an.[11]
  • Institutu Politekniko Nazionaleko Presea Lázaro Cárdenas, 1981ean.[11]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c «Dra-Luz-Ma-Del-Castillo - Instituto Politécnico Nacional» web.archive.org 2018-03-09 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  2. ↑ «Mujeres mexicanas en la ciencia - María Valdés * | La Crónica de Hoy» web.archive.org 2017-07-26 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  3. ↑ Instituto Mexicano de la Propiedad Industrial | Gobierno | gob.mx. ««Mujeres en la ciencia #WorldIPDay»» www.gob.mx (gob.mx.) (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  4. ↑ a b «Egresados distinguidos». Repositorio digital IPN..
  5. ↑ a b «De10.mx >> 10 cientificas mexicanas hechas en el IPN y UNAM triunfan en el mundo» web.archive.org 2018-03-09 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  6. ↑ a b (Gaztelaniaz) «10 mujeres mexicanas en la ciencia» Actitudfem 2012-03-07 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  7. ↑ a b (Gaztelaniaz) Cultura, Dirección General de Comunicación Social, Secretaría de. «Sala de prensa - Cultura en los estados - Secretaría de Cultura» www.cultura.gob.mx (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Angeles, Jacqueline. (2018-08-06). «Investigadora del IPN recibe premio por avances en medicina tradicional mexicana» RegeneraciónMX (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  9. ↑ a b Politécnicos Fuera Serie - Temporada 2 - Capítulo 5. Luz María del Castillo Fregoso (1926-1990). (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «10 mexicanas científicas que con sus conocimientos han puesto el nombre del país por todo lo alto» SinEmbargo MX 2019-01-03 (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
  11. ↑ a b (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2019-01-06). «Luz María del Castillo Fregoso, química» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-01-08).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Luz_María_del_Castillo_Fregoso&oldid=9538736"(e)tik eskuratuta