Edukira joan

Malú Gatica

Wikipedia, Entziklopedia askea
Malú Gatica

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaría de la Luz Enriqueta Gatica Boisier
JaiotzaPurén1922ko urtarrilaren 15a
Herrialdea Txile
Lehen hizkuntzatxiletar gaztelaina
HeriotzaSantiago1997ko abuztuaren 10a (75 urte)
Familia
AitaRoberto Gatica Rodríguez
AmaLeonie Boisier Besserer
Ezkontidea(k)Eugene Fell (en) Itzuli  (1948 -  1997)
Hezkuntza
HeziketaCarnegie Hall
Hizkuntzakgaztelania
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakaktorea eta abeslaria
Jasotako sariak
Izengoitia(k)Malú Gatica
Genero artistikoabalada erromantikoa
herri-musika
canción melódica (en) Itzuli
Boleroa
tonada (en) Itzuli
Ahots motamezzosopranoa
Musika instrumentuaahotsa
gitarra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakatolizismoa
IMDB: nm0309677 Edit the value on Wikidata

Malú Gatica, jaiotzaz María de la Luz Enriqueta Gatica Boisier (Purén, Txile, 1922ko urtarrilaren 15aSantiago (Txile), 1997ko abuztuaren 10a) txiletar antzerki, irrati, zinema eta telebistako aktorea izan zen. Txileko aktore ezagunenetako bat izan zen hainbat hamarkadatan, ez bakarrik erakargarritasun fisikoagatik, baita dotoretasunagatik, xarmagatik eta zorroztasunagatik ere. Bere garaiko Hollywoodeko zinemako aktore askorekin lan egin zuen. Txileko kulturaren barruan garrantzitsua da.[1]

Malleco probintzian jaio zen, El Fortín onibarraren Boisier etxean. José Boisier Bourgeaux frantziar kolonoaren familiakoa da, aktorearen amaren aldeko aitona. Leku horretan bizi izan zuen haurtzaroa, aitona-amonen etxean, eta oroitzapen horiek bere Memorias para olvidar liburuan bizi izan zituen, bere jaioterriko usainak, koloreak eta zaporeak aipatuz.

Gurasoak, Roberto Gatica kazetaria eta Leonie Boisier, New Yorkera joan ziren bizitzera. Malú Gaticak han oinarrizko eta erdi mailako irakaskuntza egin zuen, eta gero hizkuntzetan eta musikan ikasten jarraitu zuen. Geroago, Buenos Airesen, antzerkia ikasi zuen Cunill Cabanellas kontserbatorioan.

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Estatu Batuetan, 1948an, Eugene Fellekin ezkondu zen, Mexikoko enbaxadan estatubatuar agregatu batekin. Lotura horretatik jaio zen Leon seme bakarra.

Malu Gatika 1997ko abuztuaren 10ean hil zen, minbiziaren ondorioz.[2] Haren azken nahia bere errautsak jaioterriko plazan edo El Fortínen zabaltzea izan zen. Eremu hori aitona-amonena izan zen, eta haurtzaroan han oso zoriontsua izan zela esaten zuen . Leon semeak gotorlekuko muinoetan bete zuen bere nahia.

Edertasun, dotoretasun eta xalotasun handia zuen, eta hura karakterizatu zuten beti, eta azken egunetara arte lagundu zioten, prentsak «ikuskizunaren dama handi»tzat hartzen zuen. Ondasun materialetatik libratuta, bere ondasun gutxi guztiak hainbat erakunderi eman zizkion hil aurretik

Aktore ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

16 urterekin hasi zen, 1938an, New Yorkeko National Broadcasting Companyn kantatuz. Txikitatik artearekiko grina handia izan zuen, eta, amaren laguntzarekin, abeslari eta antzerki- eta zinema-aktore gisa karrera arrakastatsua lortu zuen. Bere herrialdean eta Argentinan, Brasilen, Espainian, Estatu Batuetan, Frantzian, Mexikon eta Perun lan egin zuen. Bere herrialdean eta Argentinan, Mexikon eta Hollywooden parte hartu zuen. Orson Welles, Marlene Dietrich, Gregory Peck eta Zsa Zsa Gabor artistekin harremanak izan zituen, besteak beste.

Garai hartan, Estatu Batuetako egunkariek ziotenez,

«Hego Amerikako sentsazioa txiletarra da; Malú Gatica, zeinaren edertasunak eta ahotsak beti berri ematen baitute arte-eremuan».[2]

Malú Gaticak 51 antzerki-lanetan, 24 telenobeletan, 16 zinema-filmetan parte hartu zuen bere herrialdean eta atzerrian, eta liburu hauek idatzi zituen Memorias para olvidar, Lo que el tiempo se llevó eta argitaratu gabeko beste bat.[2]

1988an Por el amor al amor kasetea grabatu zuen, besteak beste, Canción de septiembre eta Ave María en el morro.

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere ibilbidean sari garrantzitsuak eman zizkioten bere ibilbide arrakastatsuagatik.

  • 1987an Irudi Irtenaren Urrezko Laurela jaso zuen eta 1991n APES Ibilbidearen Saria jaso zuen.
  • 1993an Munduko Hezkuntza Kontseiluaren Meritu Instituzionalaren Ordena Saria eman zioten.
  • 1995ean, Hezkuntza ministro Sergio Molinaren eskutik, "Gabriela Mistral" merituaren ordena jaso zuen, Ofizial Handiaren mailan, zineman, antzerkian eta telebistan egindako ibilbide artistikoagatik, bai Txilen, bai Buenos Airesen, Mexikon eta Hollywooden (AEB). «Maluk aipamen hori merezi du bere lanagatik eta herriari atzerrian eman dion ospeagatik», esan zuen ministroak.
  • 2016. urtean Malú Gatica Boisier Udal Antzokia sortu zen Purenen, aktorearen ondarearen omenez.

Hainbat lanetan parte hartu du:[3][4]

Malú Gatica, 1942
Malú Gatica, 1945
Pelikulak
Urtea Izenburua Pertsonaia Zuzendaria Oharrak
1941 Verdejo gasta un millón Eugenio de Liguoro Txilen egina
1942 Verdejo gobierna en Villaflor Eugenio de Liguoro Txilen egina
1944 Siete mujeres Benito Perojo Portugalen egina
1945 Se abre el abismo Pierre Chenal Argentinan egina
1946 Ocho hombres y una mujer Julián Soler Mexikon egina
1946 Amar es vivir Silvia Juan José Ortega Mexikon egina
1947 Extraña obsesión José Díaz Mexikon egina
1947 El príncipe del desierto Fernando A. Rivero Mexikon egina
1947 Todo un caballero Alicia Candón Miguel M. Delgado Mexikon egina
1948 Los que volvieron Lucy Alcázar Alejandro Galindo Mexikon egina
1948 El casado casa quiere Gilberto Martínez Solares Mexikon egina
1951 Target Unknown (Objetivo desconocido) French entertainer George Sherman Hollywooden egina
1951 The Lady and the Bandit Baroness Margaret Ralph Murphy Hollywooden egina
1951 Captain Pirate (Bandera negra) Amanda Ralph Murphy Hollywooden egina
1955 El gran circo Chamorro Margarita Mendizábal José Bohr Txilen egina
1959 Sábado Negro Miguel M. Delgado Mexikon egina
1996 El último cierra la puerta Marcela Catalán Txilen egina
Teleserieak
Urtea Teleseriea Rola
1954 Cuentos de amor
1958 Captain David Grief Lady Brenda Errington
1959 El precio del cielo Daniela
1963 Ésta es mi familia Rosario
1966 Haras La Revoltosa Isabel
1975 María José
J.J. Juez Gilda
1976 Sol tardío Marcela
1978 El secreto de Isabel Isabel de la Rioja
1979 Sonata de violín y piano
Martín Rivas Francisca Encina
1981 Amelia Irene Monterreal
1982 La gran mentira Raquel Echaurren
1984 La represa Felisa Echeñique
La torre 10 Malva del Río
1985 La trampa Diana
1986 La Quintrala Águeda Flores
1987 La última cruz Gloria
1988 Matilde dedos verdes Soledad Ariztía
Semidiós Úrsula García
1990 Te conté Ester Valdivieso
Crónica de un hombre santo Gabriela
1991 Volver a empezar Otilia Moreno
1993 Marrón glacé Bea
1994 Top secret Emilia Ruiz
Champaña Luisa Echaurren
1995 Amor a domicilio Blanca Cousiño
1996 Marrón Glacé, el regreso Bea
1997 Eclipse de luna Eva Fernández
  • Teatro del humor (1996-1997) (Canal 13)
    • Atala: Vamos a contar mentiras (1997)
  • Muerte de un viajero
  • Los diez indiecitos
  • La muerte de un vendedor.
  • Brujas de Nueva York
  • Matrimonio de amor sin amor
  • Mía es la venganza
  • La ronda
  • Alo alo, número equivocado
  • Agnus dei
  • El baile
  • El hombre de los paraguas
  • Life with father
  • Tu sabes que no te puedo oír cuando el agua está corriendo
  • Ángeles caídos
  • La jaula de las locas
  • Un tranvía llamado deseo
  • Las preciosas ridículas
  • Mama Rosa
  • Moliere
  • 1996 - Después del postre
  • 1967 - Cinco destinos (fotonovela de revista Marcela)
  • 1968 - Domingo de verano (fotonovela de revista Cine Amor)

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Una trágica Alicia en el país de las maravillas[Betiko hautsitako esteka]
  2. a b c «MALÚ GATICA, O EL ADIÓS AL GLAMUR DE LAS ARTES ESCÉNICAS» MALÚ GATICA, O EL ADIÓS AL GLAMUR DE LAS ARTES ESCÉNICAS (Noiz kontsultatua: 2022-11-17).
  3. (Gaztelaniaz) «Malú Gatica» Chilenovelas Wiki (Noiz kontsultatua: 2022-11-17).
  4. «Malú Gatica» IMDb (Noiz kontsultatua: 2022-11-17).
  • Soledad Uribe Boisier, "Historia de Purén" Reunion en el Valle Colipi, Reyes eta Boisier.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]