Okultismo
Okultismoa ezkutuko zientziak edo ezkutuko arteak izaera dogmatikoko hainbat ezagutza eta praktika misteriotsu aztertzea da, hala nola magia, alkimia (diziplina espiritual eta filosofiko gisa), igarkizuna eta abar, antzinatik unibertsoaren sekretuak aztertu nahi dituztenak.[1] Okultismoa ezkutuko arteak, praktikak edo zientziak aztertzea da, hala nola magia, alkimia, zentzumenez kanpoko pertzepzioa, astrologia, espiritismoa eta igarkizuna, besteak beste.
"Okultismo" hitz espainiarra latinezko occultus ahotsetik dator, hau da, occulere hitzetik dator («ezkutatu»).
Ezkutukoa azalpenik ez duen guztia da, eta horren ezagutza ez dago iniziatu gabeen eskura.[2] Hizkuntza arruntean, hala ingelesez nola gaztelaniaz, ezkutuan dagoena paranormala eta esplikaezina denaren ezagutzari dagokio, neurgarria eta azalgarria denaren ezagutzaren aurka, normalean zientzia gisa aipatzen dena. Terminoa, batzuetan, pertsona jakin batzuei zuzendutako ezagutza izendatzeko erabiltzen da. Ezagutza horrek gaian hasi ez direnen bistatik kanpo egon behar du. Okultista aditu askorentzat, ezkutukoa arrazoimen hutsetik eta sentipenezkoaren eta fisikoaren ezagutza-zientzietatik haratago doan errealitate izpiritual azpian eta sakonenaren azterketa besterik ez da.[3] Esoteriko[4] eta arcano terminoek antzeko esanahia dute, eta testuinguru askotan hiru terminoak trukagarriak dira.[5]
Okultismoa, halaber, gai honekin zerikusia duten erakunde edo agindu mota jakin batzuei, horien irakaskuntza eta praktikei eta literatura- eta filosofia-korronte espiritual, presente eta historikoei buruzkoa da.
Ezkutuko zientzien adibideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Antzinean garatutako ezkutuko zientzien adibide garrantzitsuenen artean, honako hauek aipa daitezke:
- Aurresan (Teofrasto Paracelso mediku suitzarrak «zalantzazko arteak» izenarekin egindako deiak):
- Aeromantzia
- Alektomantzia
- Kartomantzia (ikus, halaber: tarot).
- Hidromantzia
- Litomantzia
- Metoposkopia
- Nekromantzia edo nigromantzia
- oniromantzia
- Piromantzia
- Iragarpena
- Kiromantzia
- Alkimia
- Espagiria
- Astrologia
- Belarkia
- Siglen teoria
- Lapidarioa
- Magia
- Sorginkeria
- Wicca
- Alfabeto erruniko
- Medium
- Mitologia
- Angelologia
- Demonologia
- Numerologia
- Gematria
Okultismoaren eta haren kontzeptuen interpretazioa zenbait filosofia eta erlijioren sinesmen-egituretan aurki daiteke, hala nola, gnostizismoa, hermetismoa, teoria, wikca, thelema, satanismoa, neopaganismoa edo edozein erlijio.
Okultismoa euskal literaturan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herriko sineskerien arabera Pedro Agerre "Axular" idazleak, Salamancako leize batean deabruarekin okultismoa ikasi zuen. Horri esker erakusten zuen jakinduria eskuratu zuen baina, ondorioz ere, itzala gabe gelditu zen; hori izan zen ikasketak jasotzeagatik ordaindu behar izan zuen ordainketa.[6]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) ASALE, RAE-; RAE. «ocultismo | Diccionario de la lengua española» «Diccionario de la lengua española» - Edición del Tricentenario (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
- ↑ (Gaztelaniaz) «oculto» Wikcionario, el diccionario libre 2018-05-31 (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
- ↑ (Gaztelaniaz) Helena Blavatsky. 2022-04-17 (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Revista Biosophia» Revista Biosophia (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
- ↑ (Gaztelaniaz) Teosofía. 2022-04-17 (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
- ↑ http://www.euskonews.com/0295zbk/efem.html
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Ingelesez) Esoterismoa ikertzeko Zentroa, Exeter University
- (Ingelesez) The Mystica. Okultismoaren inguruko Entziklopedia.
