Pedro Chillida

Pedro Chillida
Bizitza
Jaiotza	1889ko azaroaren 24a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	1956 (66/67 urte)
Familia
Seme-alabak	ikusi Eduardo Txillida; Gonzalo Txillida;
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	militarra

Pedro Chillida Aramburu (1889ko azaroaren 24^[1] - 1956^[2]) militar espainiarra izan zen. Ideologikoki frankismoarekin lerrokatu zen. 1942 eta 1945 artean Real Sociedad de Futboleko presidentea izan zen. Eduardo Txillida eskultore ospetsuaren eta Gonzalo Chillida margolariaren aita izan zen. Eduardo semeak arteari ekiteko eragin handia izan zion figuratzat hartu zuen.

Biografia

Karrerako militarra. Toledoko Infanteria Akademian graduatu zen 1909an. Rifeko Gerraren lehen faseetan parte hartu zuen, non hainbat aldiz kondekoratu zuten. Garai hartan teniente lehen gradua izan zuen. 1922an, kapitaina zela eta Nafarroan zegoen America 66 erregimentuan destinoa zuela, ezkontza-baimena eskatu zuen Karmen Juantegi donostiarrarekin ezkontzeko.^[3] Familia Donostiako Zaragoza Plazan ezarri zen, Karmen Juantegiren familiaren zen Biarritz Hotel ondoan.^[4] Han jaio ziren senar-emazteen hiru seme-alabak, horien artean, 1924an jaiotako Eduardo Txillida eskultore ospetsua eta 1926an jaiotako Gonzalo Txillida margolaria. 1935ean Chillida erreserbara pasa zen erreserbako komandante mailarekin.

1936ko uztailaren 18an Donostian estatu-kolpea antolatu zuten lau gizonetako bat izan zen. Derecha Vasca (CEDA)^[5] talde ultrakatolikoaren kide zen, Espainiako Bigarren Errepublika sortu zenetik monarkia itzultzeko konspiratu zuena.

Uztailaren 20an, Errepublikaren aldekoek Pedro Chillida preso hartu zuten. Ondarretako espetxean egon zen irailaren 9an Arantzazu-Mendi itsasontzi-espetxean Bilbora eraman zuten arte. Han egon zen abenduaren 14an Bilboko Karmeloko espetxera eraman zuten arte. 1937ko ekainaren 19an frankistek askatu zuten eta gerra amaierara arte jarraitu zuen.

Gerra Zibila amaitzean, agintari frankistek Kataluniako gerrako presoak sailkatzeko batzordeetako kide izendatu zuten.^[6] 1939ko maiatzean, zerbitzu aktibora itzuli zen komandante mailarekin. Pedro Chillida bermerik gabeko epaiketetan epaile militar izatera iritsi zen.^[7] 1940an, 10. errekruta-kutxatik 22. infanteriako errejimentura eraman zuten, Burgosera.^[8] Armadatik 1951n erretiratu zen.

Errealeko presidentea

Chillidak Realeko lehendakaritza hartu zuen Francisco Molinsen dimisioaren ondoren, 1942an,^[9] kluba Bigarren Mailara jaitsi zenean. Molins izan zen Gerra Zibilean klubaz arduratu zen lehendakaria. Kluba gerra-ekonomian murgilduta zegoen urte haietan, fitxaketak egiteko gaitasunik gabe, eta jokalariak pasatzen zituen bizirauteko. Justu 42-43 denboraldian bere semea, Eduardi Txillida, hasi zen jokatzen taldean baina hurrengo denboraldian erretiratu behar izan zuen lesio larri baten ondorioz.^[10]

Pedro Chillidak presidente gisa hartu zuen lehen neurria entrenatzailea deitzea izan zen, Benito Díaz, Bordeleko Girondins entrenatzen ari zena. Osaba Benitori esker, hurrengo urtean (1942-43 denboraldia) Reala Lehen Mailara itzuli zen. Hurrengo denboraldiak, ordea, ez ziren onak klubarentzat: 1943-44 denboraldian, berriz ere, Donostiako taldeak maila galdu zuen. Bigarren Mailako egonaldia hurrengo hiru denboraldietan luzatuko zen. Zuzendaritzak Benito Diazengan konfiantza izaten jarraitu zuen eta 1944-45 denboraldian Reala igoeratik oso gertu geratu zen, laugarren postuan. Pedro Chillidak dimisioa eman zuen porrot egin zuen igoeraren ondorioz, eta Felipe Artetxek ordezkatu zuen lehendakaritzan.

Erreferentziak

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz):Hedoi Etxarte: "La importancia de llamarse Chillida", 2024, 01, 10.

Datuak: Q60031937

[1] «¿Existieron los capitanes Dapena, Chillida y Leoz? - El Gran Capitán» www.elgrancapitan.org (Noiz kontsultatua: 2024-01-12).

[2] «Pedro Chillida Aramburu f. 1956: Genealogía Familiar» genealogiafamiliar.net (Noiz kontsultatua: 2024-01-12).

[3] ttps://bibliotecavirtual.defensa.gob.es/BVMDefensa/i18n/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=12217

[4] ttps://www.39ymas.com/cronologia-chillida/

[5] ttps://www.larazon.es/memoria-e-historia/20201123/tudypozbcfdjhdiv6hj3uen6si.html

[6] ttps://www.boe.es/datos/pdfs/BOE//1939/046/A00884-00885.pdf

[7] ttps://mesadecatalunyanoticies.blogspot.com/2016/06/setanta-unena-concentracio-veritat.html

[8] ttps://bibliotecavirtual.defensa.gob.es/BVMDefensa/i18n/catalogo_imagenes/imagen.cmd?path=28148&posicion=1

[9] ttps://www.realsociedad.eus/img/club/institutional/historico-presidentes.pdf

[10] ttps://blogs.20minutos.es/quefuede/2020/02/23/quien-fue-eduardo-chillida-el-escultor-que-fue-portero-de-la-real-sociedad/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]