Sagardíaren Arranoa (monumentua)

Sagardíaren Arranoa (monumentua)
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon
Probintzia	Burgosko probintzia
Udalerria	Alfoz de Bricia
Koordenatuak	42°53′39″N 3°49′41″W / 42.89406°N 3.82808°W
Historia eta erabilera
Irekiera	1940
Izena	Antonio Sagardía
Arkitektura
Arkitektoa	Eduardo Olasagasti
Materiala(k)	haitzurdina

Sagardíaren Arranoa (gaztelaniaz: Monumento Águila de Sagardía) Burgosko probintziako Alfoz de Bricia udalerriko Cilleruelo de Bricia herritik gertu dagoen monumentu faxista da, Antonio Sagardía jeneralari eta hark Gerra Zibilean gidatu zuen 62. Dibisioari eskainia.

1940an Franco diktadoreak eman zuen eraikitzeko agindua. Monumentua bi arkitekto gipuzkoarrek diseinatu zuten: Eduardo Olasagastik eta Jose Antonio Olanok, eta Altuna enpresa izan zen erakina altxatzearen ardura^[1]. Gaur egun, monumentuaren egoera oso txarra da.

Kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

El Escudo mendatea igo baino lehen, Carrales mendatean (N623ko 73-74 km.) dago, eremuaren erdian^[1].

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Monumentuak arrano erraldoi bat irudikatzen du, arranoa hegaldatzeko zorian balitz bezala. Haitzurdin zuri-beltzez egina dago. Monumentua trinkoa da eta inguru osoan "¡Presente!" hitza behin eta berriro errepikatuta dago; hori hildakoen omenezko frankisten deiadarra zen.

Halaber, 62. Dibisioko batailoien zerrenda eta ekintzak irakur daitezke. Bestalde, arranoraino daraman bidearen hasieran bi zutabe daude.^[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antonio Sagardiak, gerra kriminalak, Escaladan jarritako operazio basetik, armada honen agintea zuzendu zuen eta errepublikanoek defendatutako Iparraldeko Frontea apurtzen saiatu zen 1937ko abuztua eta iraila bitartean. 80 kilometro baino gehiago hartzen zituen, Revilla de Pomarretik (Palentzia) Briciaraino (Burgos), "Los Paramos" izeneko eremuan. Haien esku zegoen indar errepublikarrek iparraldetik Burgos hiriburua ez erasotzea. Fronte hori hautsi ondoren, El Escudo mendatearen erasoan parte hartu zuen, eta, azken defentsa hau erori ondoren, Kantabriako probintzian sartu zen, hiribururaino. Sagardia zutabeak bere ofentsiba burutu zuen, baja ugari izan arren.

Bere arrakasta militarra ez zen oharkabean pasa Frankismoarentzat, gerra amaitu zenetik urtebete ere ez baitzen igaro aipatutako zutabea eta, bereziki, Sagardíari omenezko monumentua eraiki arte.^[3]