Sodnomyn Damdinbazar

Sodnomyn Damdinbazar
Irudi gehiago
Mongoliako Lehen Ministroa Jalkhanz Khutagt (en)
Bizitza
Jaiotza	Oigon Lake (en) , 1874
Herrialdea	Mongolia
Heriotza	Ulan Bator, 1923ko ekainaren 23a (48/49 urte)
Familia
Familia	ikusi Diluwa Khutugtu Jamsrangjab (en) ()
Hezkuntza
Hizkuntzak	Mongoliera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	budismoa

Hau mongoliar izen bat da: lehen izena patronimikoa da, eta bigarrena izen propioa.

Jalkhanz Khutagt Sodnomyn Damdinbazar (mongolieraz: Жалханз Хутагт Содномын Дамдинбазар; 1874 – 1923ko ekainaren 23) Mongoliako ipar-mendebaldeko tulku lamaista garrantzitsua, Mongoliaren independentziako protagonista garrantzitsua eta Mongoliako lehen ministro izan zen bi alditan, 1921ean Ungern baroiaren gobernu-txotxongiloan eta 1922tik 1923ra bitartean Mongol Herriaren Alderdi Iraultzailearen pean.

Oigon Nuur lakutik gertu jaio zen, gaur egungo Zavkhan probintzian. Haren aita Tserensodnoma eta ama Sonom klase ertaineko artzainak izan ziren. 1877an Jalkanz Khutagt izendatu zuten Jalkhanzyn Khûreen, gaur egungo Bürentogtokh sumean, Khövsgöl aimaga. 16 eta 20 urte bitartean, Tibeteko idazketan eta mongoliarrean, matematika, astrologia eta erlijioan hezi zuten, eta Ih Hüreeko monasterio batean izan zen.

Mugimendu independentistaren jarraitzailea izan zen eta Uliastaiko matxinada militarrean parte hartu zuen 1900eko hamarkadan. 1911 eta 1912 artean, herrialdearen independentzia eta Bogd Khanek gobernatutako Mongoliako Khanerriaren ezarpena babestu zituen. Mendebaldeko Mugako Eremuak Baketzeko ministro izendatu zuten, eta Khovd hiriaren konkista kanpainan parte hartu zuen, Khatanbaatar Magsarjav, Manlaibaatar Damdinsüren, Togtokh Taij eta Dambijantsanekin batera. Kanpainan izandako arrakastagatik, Samadi Nomun Khan ohorezko titulua jaso zuen 1912an.

Pekinera joan zen hainbat aldiz, mongolen eskarien ordezkari izateko. 1919an Txinako kontsul estatubatuarrarekin harremanak izan zituen ordezkaritza baten parte izan zen, Bogd Khanen gutun baten bidez, eta Estatu Batuak gonbidatu zituen Niislel Khüreen (gaur egungo Ulan Bator) kontsulatu bat irekitzera.

Txinako Errepublikak, Chen Yi ministroarekin, Niislel Khüree okupatu zuen 1919an, eta Bogd Khan etxe barruko atxiloketaren azpian jarri zutenean, Damdinbazar ofizial izendatu zuten. Ungern baroiak txinatarrak bota zituenean eta 1921ean txotxongilo gobernu iragankorra sortu zuenean, lehen ministro izendatu zuten (beste iturri batzuetan Barne ministro).

Damdinbazar gobernutik erretiratu zen, Ungern 1921ean Sükhbaatar buru zuten indar iraultzaile komunistek garaitu ondoren. Urte horren amaieran, ordea, Kominterneko agenteekin jarri zen harremanetan, eta Mongolian gotortuta zeuden Mugimendu Zuriko indar errusiarrei aurka egitea onartu zuen. Magsarjaven indarrekin bat egin zuen Uliastain Zurien aurkako kanpainan.

1922ko martxoaren 3an, lehen ministro izendatu zuten, Dogsomyn Bodook dimititu eta konspirazioa leporatuta exekutatu ostean (Ja Lama eta Kaganen zegoen kontsul estatubatuarra barne). Lamen kleroaren haserrea baretu nahian, alderdiko buruzagiak, Sükhbaatar barne, Damdinbazarren aurrean agertu ziren, lehen ministroaren kargua onar zezan. Hala ere, gobernu laburra izan zuen, karguan hil baitzen 15 hilabeteren buruan, 1923ko ekainaren 23an.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2475934
• Multimedia: Sodnomyn Damdinbazar / Q2475934