Ekainaren 23

Ekainaren 23a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamalaugarren eguna da, 175garrena bisurteetan. 191 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Jose Angel Garcia de Kortazar Jaiotza: Bilbo, 1939 Juan San Martin Jaiotza: Eibar, 1922 Heriotza: 2005eko maiatzak 30 Jesús Unanua Jaiotza: Iruñea, 1969 Álex Pina Jaiotza: Iruñea, 1967 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Alan Turing Jaiotza: Q122744, 1912 Heriotza: 1954ko ekainak 7 Zinedine Zidane Jaiotza: Marseilla, 1972 Anna Akhmatova Jaiotza: Odesa, 1889 Heriotza: 1966ko martxoak 5 Eduardo VIII.a Erresuma Batukoa Jaiotza: Q1887338, 1894 Heriotza: 1972ko maiatzak 28 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 23ko jaiotzak Patrick Vieira • Joss Whedon • Jason Mraz • Francesca Schiavone • Marie Leszczyńska • June Carter Cash • Duffy • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Zumarraga Jaiotza: 1468ko martxoak 24 Heriotza: Mexiko Hiria, 1548 Sauveur Ducazeaux Jaiotza: 1911ko abenduak 8 Heriotza: Colmar, 1987 Karmele Errazti Jaiotza: 1885eko martxoak 24 Heriotza: Paue, 1954 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Boris Vian Jaiotza: 1920ko martxoak 10 Heriotza: Paris, 1959 Jonas Salk Jaiotza: 1914ko urriak 28 Heriotza: La Jolla, 1995 Wilhelm Eduard Weber Jaiotza: Heriotza: Göttingen, 1891 Peter Falk Jaiotza: 1927ko irailak 16 Heriotza: Beverly Hills, 2011 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 23ko heriotzak James Mill • Karl Bryullov • V. V. Giri • Zarah Leander • Albert Gleizes • Mathurin Jacques Brisson • Grand Duchess Maria Pavlovna of Russia • Johann Jakob Scheuchzer • Michel Aflaq • Eduard Dietl • Louise Marie Adélaïde de Bourbon • Charles Oman • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Donibane gaua (Donibane suak, irudian) 1448 - Arrasateko sutea. 1894 - Nazioarteko Komite Olinpikoa (COI) sortu zen Parisen, Pierre de Coubertin baroiak bultzatua. 1952 - Ameriketako Estatu Batuek Ipar Korea bonbardatu zuten. 2005 - Juan Jose Ibarretxe laudiotarra Eusko Jaurlaritzako lehendakari izendatu zuten, hirugarren aldiz. 2016 - Erresuma Batua eta Gibraltar Europar Batasunean egoteari buruzko galdeketan Brexitak —ezetzak— irabazi zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: Osteguna 2017: Ostirala 2018: Larunbata 2020: Asteartea 2021: Asteazkena 2022: Osteguna Izendegia Santutegia: Josef Cafasso, Agripina Mineokoa, Eteldreda Elykoa Seaska egutegia: Ekine/Ekiñe/Ekhi/Eki/Ekhiñe.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1448 - Arrasateko sutea
• 1778 - Euskal Herrian uholdeak jazo ziren.
• 1976 - Zarautzen inkontrolatuek Enrike Kelleren txaletan bonba bat leherrarazi zuten.
• 1997 - Dina Bilbao euskal triatleta eta abenturazalea eta Iñigo Ross Karibe Itsasoan desagertu ziren.
• 2005 - Juan Jose Ibarretxe laudiarra Eusko Jaurlaritzako lehendakari izendatu zuten, hirugarren aldiz.
• 2006 - Fernando Grande Marlaska epaileak bi enpresaburu nafarren atxiloketa agindu zuen, ustez ETAri ordainketak egin izanagatik.
• 2011 - Yolanda Barcina politikaria Nafarroako presidente izendatu zuten.

Mundua

• 1314 - Bannockburneko gudua, Eskoziako Erresumak Ingalaterrako Erresumaren inbasio ahalegina garaitu eta bere independentzia mantendu zuen.
• 1823 - Antonio José de Sucre Peruko gobernadore izendatu zuten.
• 1952 - Ameriketako Estatu Batuek Ipar Korea bonbardatu zuten.
• 1953 - Seán Lemass politikaria Irlandako Errepublikako Taoiseach izendatu zuten.
• 1984 - Galizian Os Pinos abestia bertako ereserkia ofiziala izendatu zuten.
• 1989 - Honey, I Shrunk the Kids filma estreinatu zen, Joe Johnstonek zuzendu eta Rick Moranisek antzeztu zutelarik.
• 1995 - Angolako gerra amaitu zen.
• 1997 - Dina Bilbao euskal triatleta eta abenturazalea eta Iñigo Ross Karibe Itsasoan desagertu ziren.
• 2001 - Richter eskalan 6,9 graduko lurrikara batek Peruko Arequipa, Moquegua eta Tacna hiriak suntsitu zituen.
• 2010 -
  • Espainiako Senatuak estatuko leku publikoetan burka debekatzea agindu zion gobernuari.
  • Kataluniako Castelldefels hiriko hiriko Castelldefels Platja geltokian tren istripua gertatu zen. 12 pertsona hil ziren eta beste 14 zauritu egon ziren.
• 2016 - Erresuma Batua eta Gibraltar Europar Batasunean egoteari buruzko galdeketan Brexitak —ezetzak— irabazi zuen.
• 2018 - 11-16 urte bitarteko hamabi mutil eta beraien begiralea Thailandiako Tham Luang leizean harrapatuta gelditu ziren. Erreskate operazioa antolatu eta uztailaren 8 eta 10 bitartean denak atera zituzten bizirik. Urpekari militar bat hilik suertatu zen operazioaren prestaketetan.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2007 - The Rolling Stones taldearen A Bigger Bang birako kontzertua Anoetako estadioan.

Mundua

• 1897 - Agua, azucarillos y aguardiente (euskaraz: Ura, azukre-koskorrak eta pattarra), Federico Chuecaren zarzuela estreinatu zen Madrilgo Zarzuelako Antzokian.
• 1970 - Kelly's Heroes ("Kellyren Heroiak") filma estreinatu zen, Brian G. Huttonek zuzendu eta Clint Eastwood, Telly Savalas, Don Rickles, Carroll O'Connor eta Donald Sutherland aktoreek antzeztu zuten.
• 1989 - Batman filma estreinatu zen, Tim Burtonek zuzendu eta Jack Nicholson, Michael Keaton, Kim Basinger, Robert Wuhl, Pat Hingle, Billy Dee Williams, Michael Gough eta Jack Palance aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2000 - Me, Myself & Irene ("Ni, Neroni eta Irene") filma estreinatu zen, Farrely anaiek zuzendu eta Jim Carrey, Renée Zellweger, Chris Cooper, Robert Forster eta Richard Jenkins aktoreek antzeztu zuten.
• 2000 - Chicken Run ("Oilaskoak Ihesean") filma estreinatu zen, Peter Lord eta Nick Parkek zuzendu eta Julia Sawalha, Mel Gibson, Timothy Spall, Phil Daniels, Tony Haygarth eta Miranda Richardson aktoreek bikoiztu zuten.
• 2004 - Michael Moore estatubatuar filma zuzendari eta idazlaren Fahrenheit 9/11 dokumentala estreinatu zen.
• 2006 - The Wind That Shakes the Barley filma Irlanda eta Erresuma Batuan estreinatu zen.

Kirolak

Euskal Herria

• 1998 - Orozkoko udal pilotalekua inauguratu zen.
• 2013 - Bilboko Bizkaia pilotalekuan jokatutako Esku Huskako Buruz Buruko Pilota Txapelketa Nagusiaren finalean Olaizola II.ak Martinez de Irujori 22-7 tantuko emaitzaz irabazi zion.

Mundua

• 1894 - Nazioarteko Batzorde Olinpikoa sortu zen Parisen, Pierre de Coubertin baroiak bultzatuta.
• 1993 - Lausannen (Suitza) Museo Olinpikoa inauguratu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1727 - Antonio Arriaga, arabar militarra, Ameriketan hainbat agintari postu izan zituena (h. 1780).
• 1882 - Juan Jose Lete Oregi, gipuzkoar antzerki-idazlea (h. 1955).
• 1890 - Juan de los Toyos, euskal herritar politikari sozialista (h. 1965).
• 1900 - Bernard de Coral, Urruñako alkatea (h. 1987).
• 1922 - Juan San Martin, eibartar arkeologoa, etnografoa, mendizalea, Arartekoa eta euskaltzaina (h. 2005).
• 1939 - Jose Angel Garcia de Kortazar, euskal historialaria, Goi Erdi Aroan aditua.
• 1944 - Begoña Sopelana, bizkaitar maistra eta soziologoa, emakume aitzindaria lankidetzan (h. 1999).
• 1967 - Álex Pina, nafar gidoigile eta ekoizlea.
• 1969 - Jesús Unanua, nafar futbolari ohia.
• 1974 - Asier Sota, gipuzkoar antzezle eta umorista.

Mundua

• 1534 - Oda Nobunaga, Japoniako Sengoku aroko jauntxoa (h. 1582).
• 1668 - Giambattista Vico, italiar filosofoa (h. 1744).
• 1763 - Josefina de Beauharnais, Josefina Bonaparte, Frantziako enperadorea (h. 1814).
• 1846 - Gaston Maspero, frantziar egiptologoa (h. 1916).
• 1862 - Maria de la Paz Borboikoa, Espainiako infanta (h. 1949).
• 1872 - Henri Hubert, frantziar arkeologoa eta erlijio konparaketan soziologo aditua (h. 1927).
• 1889 - Anna Akhmatova, errusiar poeta, XX. mendeko Errusiako poetarik gailenetakoa (h. 1966).
• 1894 -
  • Eduardo VIII.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batuko erregea (h. 1972).
  • Alfred Kinsey, estatubatuar biologoa, sexologia arloan egindako lanarengatik ospetsua (h. 1956).
• 1901 - Otto Heckmann, alemaniar astronomoa (h. 1983).
• 1905 - Isaac Schapera, britainiar antropologoa (h. 2003).
• 1906 - Wolfgang Koeppen, alemaniar idazlea (h. 1996).
• 1907 - James Meade, ingeles ekonomialaria, 1977ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1995).
• 1909 - Li Xiannian, Txinako Herri Errepublikako presidentea (h. 1992).
• 1910 - Jean Anouilh, frantziar antzerkigilea (h. 1987).
• 1912 - Alan Turing, ingeles matematikaria, kriptografoa eta filosofoa, informatika modernoaren gurasotzat hartua (h. 1954).
• 1925 - Oliver Smithies, britaniar genetikaria, 2007ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2017).
• 1926 - Arnaldo Pomodoro, italiar eskultorea.
• 1927 - Bob Fosse, estatubatuar koreografoa eta zinema zuzendaria (h. 1987).
• 1929 - Henri Pousseur, belgikar musikagilea eta musikaren teorikoa (h. 2009).
• 1931 -
  • Urs Jaeggi, suitzar idazle, soziologo eta margolaria.
  • Ola Ullsten, Suediako lehen ministroa (h. 2018).
• 1936 -
  • Richard Bach, estatubatuar idazle eta hegazkinlaria.
  • Carlos Fonseca, nikaraguar irakaslea, politikaria eta iraultzailea, Askatasun Nazionalerako Fronte Sandinistaren (FSLN) sortzailea (h. 1976).
  • Costas Simitis, Greziako lehen ministroa.
• 1937 - Martti Ahtisaari, finlandiar politikaria eta 2008ko Bakearen Nobel Saria.
• 1939 - Álvaro Pombo, espainiar narratzailea, saiakeragilea eta olerkaria.
• 1940 -
  • Wilma Rudolph, estatubatuar atleta (h. 1994).
  • Stuart Sutcliffe, britainiar margolari, poeta eta The Beatles bandako hasierako baxu eta pianojolea (h. 1962).
• 1942 - Martin John Rees, estatubatuar astronomoa.
• 1943 - Vinton Cerf, estatubatuar programatzailea eta Interneten aitzindaria.
• 1954 - Carmen Pinós, kataluniar arkitektoa.
• 1957 - Frances MacDormand, estatubatuar aktorea.
• 1961 - Andrea Borella, italiar eskrimalaria, florete modalitatekoa.
• 1963 - Liu Cixin, nagusiki zientzia-fikzioa idazten duen txinatar idazlea.
• 1964 - Kenji Honnami, japoniar futbolari ohia.
• 1969 -
  • Noa, israeldar abeslaria.
  • Fernanda Ribeiro, portugaldar atleta, iraupen luzeko lasterketetan aditua.
• 1970 - Yann Tiersen, bretainiar musikagilea.
• 1972 -
  • Go Oiwa, japoniar futbolari ohia.
  • Zinedine Zidane, aljeriar jatorriko frantziar futbolari eta entrenatzailea.
• 1973 -
  • Eisuke Nakanishi, japoniar futbolari ohia.
  • Marija Naumova. Marie N, letoniar abeslaria.
• 1975 - Shuhei Terada, japoniar futbolari ohia.
• 1976 - Patrick Vieira, Senegalen jaiotako frantziar futbolaria.
• 1977 - Hayden Foxe, australiar futbolari ohia.
• 1979 - Shigeki Tsujimoto, japoniar futbolari ohia.
• 1980 - Melissa Rauch, estatubatuar aktorea.
• 1982 - Bart Aernouts, belgikar txirrindularia.
• 1984 - Drago Pasalić, kroaziar saskibaloi jokalaria.
• 1986 - Simon Špilak, esloveniar txirrindularia.

Heriotzak

Euskal Herria

• 956 - Urraka Iruñekoa, Iruñeko infanta eta Leongo erregina ezkontidea.
• 1870 - Victor Luis Gaminde, bizkaitar politikari liberala (j. 1801).
• 1954 - Karmele Errazti, euskal idazlea (j. 1885).
• 1963 - Paulino Gómez, euskal okina eta politikari sozialista (j. 1891).
• 1987 - Sauveur Ducazeaux, lapurtar txirrindularia, Colmarren (j. 1911).

Mundua

• 79 - Vespasiano, erromatar enperadorea (j. 9)
• 840 - Luis Errukitsua, Frankoen erregea, Mendebaldeko enperadorea eta Akitaniako erregea (j. 778).
• 1537 - Pedro de Mendoza, espainiar militar, almirante eta konkistatzailea (j. c. 1487).
• 1662 - Koxinga, Ming dinastiako buruzagi militarra (j. 1624).
• 1831 - Mateo Albeniz, espainiar konpositorea (j. 1765).
• 1848 - Maria Leopoldina Austria-Estekoa, Austriako artxidukesa eta Bavariako printzesa-hautesle ezkontidea (j. 1776).
• 1874 - Claudio Antón Luzuriaga, Errioxako legegizon eta politikaria (j. 1792).
• 1881 - Matthias Jakob Schleiden, alemaniar botanikaria (j. 1804).
• 1891 - Wilhelm Eduard Weber, alemaniar fisikaria (j. 1804).
• 1896 - Joseph Prestwich, [britainiar geologoa eta negozio-gizona (j. 1812).
• 1956 - Reinhold Moritzevitx Glière, alemaniar-poloniar jatorriko sobietar musikagilea (j. 1875).
• 1959 - Boris Vian, frantziar idazle, olerkari, asmatzaile, ingeniari, musikari eta abeslaria (j. 1920).
• 1971 - Louis Lecoin, frantziar militante anarko-sindikalista (j. 1888).
• 1976 - Imogen Cunningham, estatubatuar argazkilaria, landareetan, biluzietan eta industria paisaietan berezitua (j. 1883).
• 1983 - Osvaldo Dorticós, Fidel Castroren Iraultzaren gidaria eta Kubako presidentea (j. 1919).
• 1988 - Liang Shuming, txinatar idazle eta filosofoa (j. 1893).
• 1995 - Jonas Salk, estatubatuar sendagilea, poliomielitisaren kontrako txertoa landu zuen lehena (j. 1914).
• 1996 -
  • André Dumas, frantziar teologoa eta idazlea (j. 1918).
  • Andreas Papandreu, Greziako lehen ministroa (j. 1919).
• 1998 - Maureen O'Sullivan, irlandar aktorea (j. 1911).
• 2006 - Aaron Spelling, estatubatuar telebista ekoizle eta idazlea (j. 1923).
• 2009 - Juri Zitsar, errusiar hizkuntzalaria eta ohorezko euskaltzaina (j. 1928).
• 2011 - Peter Falk, estatubatuar aktorea, Columbo detektibea antzezteagatik ospetsua (j. 1927).
• 2012 - Brigitte Engerer, frantziar piano-jotzaile klasikoa (j. 1952).
• 2013 - Richard Matheson, estatubatuar eleberrigile eta zinema gidoilaria (j. 1926).
• 2015 - Nirmala Joshi, Ahizpa Nirmala, indiar moja katolikoa, Kalkutako Ama Teresaren lekua hartu zuena (j. 1934).
• 2016 - Michael Herr, estatubatuar idazle, gidoilari eta gerra-berriemailea (j. 1940).

Jaiak eta urteurrenak

• Donibane suak (Donibane bezpera).
• Sehaska egutegiko izendegia: Ekine/Ekiñe/Ekhi/Eki/Ekhiñe.
• Nazio Batuen Administrazio publikoaren eguna.
• Luxenburgoko egun nazionala.
• Urte Berri Maputxea.

Ekainaren 22 | Urteko egutegi | Ekainaren 24