Mali izeneko Afrikako bizitoki desertifikatu bat

Desertifikazioa lurra degradatzen duen prozesu bat da, klimaren baldintzengatik, gizakien esku hartzeagatik edo gehiegizko abeltzaintzarengatik lurrak ekoizpen-ahalmena galtzen duenean gertatzen dena. Horrek lurraren kalitatea okertzen du, landare gutxiago hazten dira bertan eta higadura handiagoa eragiten du.

Desertifikazioa arazo larria da munduko toki askotan, batez ere eskualde lehor, erdilehor eta hezetasun gutxikoetan. Eskualde horiek bereziki zaurgarriak dira, klima lehorra eta Prezipitazio gutxi dituztelako; hortaz, bertako lurra oso hauskorra da eta higatzeko joera du. Horrez gain, muturreko egoera klimatikoek ere, luzaroko lehorteek kasu, desertifikazioa eragin dezakete.

Desertifikazioa ingurumen-arazo larria da, baina gizartean eta ekonomian ere ondorio kaltegarriak izan ditzake: adibidez, nekazaritzaren produktibitatean galerak eragin ditzake, biodibertsitatea gutxitu dezake eta biztanleria lekualdatzera behartu ere egin dezake.

Desertifikazioak dakarren arazo nagusietako bat lurrak emankortasuna galtzea da. Lurra idortzen eta higatzen denean, zaila da landareentzat bertan haztea. Horrek kalteak sortzen ditu nekazaritzaren produktibitatean, eta, era berean, ondorio ekonomiko eta sozial larriak eragin ditzake nekazaritzan oinarritutako komunitateetan.

Gainera, desertifikazioak biodibertsitatea ere gutxitu dezake. Lurraren higadurak habitat naturalak suntsitu ditzake, hainbat animalia eta landare espezie desagerraraziz. Biodibertsitatea gutxitzearekin, kalteak sortzen dira epe luzera bertako ekosistemetan eta, oro har, planetan.

Desertifikazioak uraren kalitatea ere okertu dezake. Lurra higatzen eta idortzen denean, ura ezin da lurrean barrena iragazi. Horren ordez, lurraren gainazalean ibiltzen da eta berekin garraiatzen ditu zikinkeria eta jalkinak. Horrela ura kutsatu egin daiteke, eta hori kaltegarria da bizirauteko uraren beharrean dauden pertsonentzat eta animalientzat.

Bestalde, desertifikazioak pertsonak lekualdatzera behartu ditzake. Desertifikazioa pairatzen duten eskualdeetan bizitzea jasangaitza bilakatzen denean, pertsona askok beren etxeak utzi behar izaten dituzte, bizitzeko toki egokiagoak bilatzeko. Jendea halabeharrez lekualdatzen denean, arazo sozial eta ekonomiko larriak agertu daitezke eskualde berrietan, eta atzean utzitako inguruetan galdu egin daitezke bertakoek denboran zehar eraikitako lotura sozial eta kulturalak ere.

Bukatzeko, desertifikazioak airearen kalitatea ere okertu dezake. Lurra higatzen eta idortzen denean, haizeak hautsa harrotu eta airean zabaldu dezake. Horrek arnasketa-arazoak sortu ditzake, esaterako asma eta alergiak, eta eskualde zabalagoetan ere airearen kalitateak txarrera egin dezake.

Nola gelditu desertifikazioa?

Nafarroako Bardeak desertifikazio-arrisku handian daude

Hainbat modu daude desertifikazioa eragozteko eta leheneratu edo konpontzeko. Hauek dira modu nagusiak:

• Zuhaitzak eta beste landareak landatzea: landareek lurreko hezetasuna mantentzen laguntzen dute, higadura ekiditen dute eta lurraren kalitatea hobetzen dute. Gainera, zuhaitzen eta landareen sustraiek lurrari eusten diote, eta horrek higadura eta, oro har, desertifikazioa eragozten ditu.

• Lurraren kontserbazioa: lurra kontserbatzeko teknikak oso lagungarriak izan daitezke lurra heze mantentzeko eta haren higadura eragozteko: esate baterako, lurra goldatu gabe utziz eta zuzeneko ereintza erabiliz, eta laboreak txandakatuz.

• Uraren kudeaketa: ura ongi kudeatzea ezinbestekoa da desertifikazioari aurre egiteko. Ura kontserbatzeko teknikak lagungarriak dira lurra heze mantentzeko eta desertifikazioa saihesteko, adibidez, euri-ura bilduz eta tantakako ureztatzea erabiliz.

• Biodibertsitatea babestea: biodibertsitatea funtsezkoa da oreka ekologikoa mantentzeko eta desertifikazioa ez gertatzeko. Ekosistemak osasuntsu mantentzeko, oso garrantzitsua da bertako fauna eta flora babestea, desagertzeko arriskuan dauden espezieak bereziki.

• Nekazaritza-ohitura jasangarriak: nekazaritza ekologikoa eta kontserbazio-nekazaritza, besteak beste, lagungarriak dira higadura eta lurraren degradazioa gutxitzeko, eta era berean landareak haztea sustatzen dute.

Garrantzitsua da jendarteak desertifikazioa eragozteko neurriak hartzea, adibidez, karbono aztarna txikitzea, jasangarritasuna eta garapen jasangarria sustatzea eta kontzientziatzea zelako eragina duten gure ekintzek ingurumenean.