Valentina Borok

Valentina Borok
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Валентина Михайловна Борок
Jaiotza	Kharkiv, 1931ko uztailaren 9a
Herrialdea	Ukraina ; Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
Bizilekua	Israel
Heriotza	Haifa, 2004ko otsailaren 4a (72 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Iakov Isaakovich Zhitomirskii (en)
Seme-alabak	ikusi Svetlana Jitomirskaya (en) ; Michail Zhitomirskii (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Faculty of Mechanics and Mathematics, Taras Shevchenko National University of Kyiv (en) ; (1949 - 1954) : matematika; Moskuko Estatu Unibertsitatea ; (1954 - 1957) doktore
Hezkuntza-maila	Fisika eta Matematika zientzietan doktorea
Tesi zuzendaria	Georgiy Shilov (en)
Doktorego ikaslea(k)	Grigorii Aristidovich Derfel (en) ; Inna Isaakovna Antupko (en) ; Sergei Nikolaevich Bolkovoi (en) ; Grygorii Serdiuk (en) ; Evgenii (Eugene) Samuilovich Viglin (en) ; Vladimir Semenovich Ruzhii (en) ; Yurii Viktorovich Kirichenko (en) ; Nona Yuzefovna Iohvidovich (en) ; Aleksandr Anatolievich Makarov (en) ; Irina Grigor'evna Kudinceva (en) ; Iliya Lvovich Vilenc (en) ; Larisa Vasil'evna Fardigola (en) ; Svetlana Viktorovna Gadeckaya (en) ; Emmanuel Kengne (en) ; Multi Naser (en) ; Boris Karelin (en)
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria
Enplegatzailea(k)	Kharkiveko Unibertsitatea (1960 - 1994)

Valentina Mikhailovna Borok (Kharkiv, Ukraina, 1931ko uztailaren 9a - Haifa, Israel, 2004ko otsailaren 4a) matematikari ukrainar sobietarra izan zen. Ekuazio diferentzial partzialetan egindako lanagatik da ezaguna, batez ere.^[1]

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Borok 1931ko uztailaren 9an jaio zen Ukrainako Kharkiven. Bella Sigal eta Michail Borok-en alaba, farmazialari, zientzialari eta materialen zientzian aditua. Bere ama, Bella Sigal, judu jatorrikoa, ekonomialari garrantzitsua izan zen. Bere amak Ekonomia Ministerioan egindako lan nabarmenaren ondorioz, Valentina Borokek haurtzaro pribilegiatua izan zuen. Hala ere, egoera politikoa zela eta, bere amak bere borondatez dimititu zuen 1937an, eta garrantzi gutxiagoko posizioa hartu zuen, ustez 1930eko hamarkadaren amaierako errepresioak jasango ez zituela bazekielako. Horrek, beharbada, Borok familiari lagundu zion Bigarren Mundu Gerran bizirik irauten.^[2]

Valentina Borokek matematikarako talentu berezia zuen, baita Institutuan ere. 1949an, institutuko irakasleen aholkuaren ondoren, Borok matematika ikasten hasi zen Kieveko Unibertsitatean. Han ezagutu zuen Yakov Zhitomirskii, bere senarra izango zena hil arte. Borok Kiev-eko Estatu Unibertsitatean egon zen bitartean, bere senarra izango zenarekin batera, matematikaren arloko ikerketa hasi zuen, Georgii Shilov matematika saileko buruaren gainbegiradapean. Bere Lizentziatura tesia banaketa teoriari eta ekuazio sistema diferentzial partzial linealen teoriaren aplikazioei buruz aparteko lantzat hartu zen, eta errusiar aldizkari garrantzitsu batean argitaratu zen.^[2]

Ibilbide profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1957an, bere tesia American Mathematical Society-ren lehen itzulpen-liburuetako bat izateko hautatua izan zen. 1954an, Borok Kieveko Estatu Unibertsitatean graduatu zen eta Moskuko Estatu Unibertsitatera joan zen lizentziadun gradua jasotzera. 1957an doktoratu zen Ekuazio Diferentzial Partzial Linealen Sistemak koefiziente konstanteekin doktoretza-tesiarekin, , eta Annals of Mathematics aldizkarian argitaratu zen. Geroago, 1954 eta 1959 bitartean, hainbat ikerketa-lan argitaratu zituen, alderantzizko teoremen bilduma bat biltzen zutenak, ekuazio diferentzial partzialak karakterizatzeko, bere soluzioen propietate batzuk erabiliz. 1960an, Kharkiveko Unibertsitatera joan zen, eta han geratu zen 1994ra arte. 1970ean, Borok-ek Unibertsitate Katedra irabazi zuen, eta 1983tik 1994ra Analisi Saileko arduraduna izan zen.^[1]

Bere ibilbidean zehar argitaratu zituen ikerketa-lan gehienak (deribatu partzialetako ekuazioen hainbat alderditan zentratuak) Yakov Yitomirskirekin lankidetzan egin zituen. Laurogei artikulu inguru argitaratu ziren Errusiako eta Ukrainako aldizkari zientifiko nagusietan.^[3]

Kharkiveko Unibertsitatean irakasle izan zen urteetan, Borok-ek analisi ikastaro bateko eskolak eman zituen, eta ikastaro horretako ikasle gehienak ikerketa-lanetan hasi ziren. Borok ezaguna zen "sormen-arazoak" planteatzeagatik, baita Analisi eta Ekuazio Diferentzial Partzialei buruzko ikastaro oinarrizko eta espezializatu askotako apunteak sortzeagatik ere. Matematika saileko curriculumaren buru izan zen Kharkiveko Unibertsitatean 30 urte baino gehiagoz, unibertsitatean tradizio bat sortuz.^[1]

1994an, Borok larriki gaixotu zen Ukrainan beharrezko arreta medikorik ez zuelako, eta Haifara joan zen, Israelera. 2004an hil zen, 72 urte zituela. Bere alaba eta semea, Michail Zhitomirskii eta Svetlana Jitomirskaya ere matematikan ikertzen aritu ziren.^[3]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) «Valentina Mikhailovna Borok - Biography» Maths History (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).
↑ ^a ^b «Valentina Mikhailovna Borok» mathwomen.agnesscott.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).
↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2023-01-25). «Valentina Borok, una reconocida especialista en ecuaciones en derivadas parciales» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

B. M Orok, Uniqueness classes for the solution of a boundary problema, in infinito layer for systems of linial differential equations with constant coefficients, Mat. Sb. (ED ), 1969, Volume 79(121), Number 2(6), 293–304.

Datuak: Q522359

[:0-1] (Ingelesez) «Valentina Mikhailovna Borok - Biography» Maths History (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).

[:1-2] «Valentina Mikhailovna Borok» mathwomen.agnesscott.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).

[:2-3] (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2023-01-25). «Valentina Borok, una reconocida especialista en ecuaciones en derivadas parciales» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-02-03).

[1]

[2]

[3]