Uztailaren 9

Uztailaren 9a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hamargarren eguna da, 191.a bisurteetan. 175 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Jean Cassou Jaiotza: Deustu, 1897 Heriotza: 1986ko urtarrilak 16 Gaizka Garitano Agirre Jaiotza: Bilbo, 1975 Iñaki Ábalos Jaiotza: Donostia, 1956 Pierre Lhande Jaiotza: Baiona, 1877 Heriotza: 1957ko apirilak 17 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Tom Hanks Jaiotza: Concord (Kalifornia), 1956 Viktor Janukovitx Jaiotza: Q1686835, 1950 Edward Heath Jaiotza: Broadstairs, 1916 Heriotza: 2005eko uztailak 17 Franz Boas Jaiotza: Minden, 1858 Heriotza: 1942ko abenduak 21 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 9ko jaiotzak Donald Rumsfeld • Barbara Cartland • O. J. Simpson • Jack White • Ashley Young • Dean Koontz • Rafael da Silva • Willi Stoph • Chris Cooper • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Larrea Jaiotza: 1895eko martxoak 13 Heriotza: Córdoba, 1980 Ramon Zubiaurre Jaiotza: 1882ko irailak 1 Heriotza: Madril, 1969 Esteban Areta Jaiotza: Heriotza: Sevilla, 2007 Ángel Zuñiga Jaiotza: 1911ko uztailak 21 Heriotza: El Prat de Llobregat, 1994 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Zachary Taylor Jaiotza: 1784ko azaroak 24 Heriotza: Washington, 1850 Edmund Burke Jaiotza: 1729ko urtarrilak 12 Heriotza: Q812906, 1797 Hadriano Jaiotza: 76ko urtarrilak 24 Heriotza: Q290097, 0138 Amedeo Avogadro Jaiotza: 1776ko abuztuak 9 Heriotza: Turin, 1856 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 9ko heriotzak Angelus Silesius • Paul Broca • Taejo of Goryeo • Gilbert Stuart • Margaret Beaufort • Washington Allston • Earl Warren • Giovanni Battista Bononcini • Ferdinand IV, King of the Romans • William Parry • King C. Gillette • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1357 - Karlos IV.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoak Karlosen Zubiaren (irudian) lehen harria jarri zuen Pragan. 1810 - Napoleonek Herbehereetako Erresuma beretu zuen. 1816 - Argentina Espainiatik independizatu zen. 1922 - Johnny Weissmuller austro-hungariarrak 100 metro 58,6 segundotan igeri egin zuen, munduko igeriketa errekorra onduz eta minutuaren muga hautsiz. + Gertaera gehiago... Egutegia << Uztaila >> A Aa Az Og Os L I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2018 Aurreko eta hurrengo urteetan 2015: Osteguna 2016: Larunbata 2017: Igandea 2019: Asteartea 2020: Osteguna 2021: Ostirala Izendegia Santutegia: Beronika Giuliani, Paulina Visintainer, Nikolas Pieck, Joan Koloniakoa, Agustin Zhao Rong eta Txinako beste 119 martiri Seaska egutegia: Lierni eta Beronika.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2016 - Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen aurkezpena eta Bake-Itunak editatoia Donostiako Alde Zaharreko Zuloaga plazan eta San Telmo museoan ospatu zen.

Mundua

• 1357 – Karlos IV.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoak Karlos zubiaren lehen harria jarri zuen Pragan.
• 1810 - Napoleonek Herbehereetako Erresuma beretu zuen.
• 1816 - Argentina Espainiatik independizatu zen.
• 2006 - Hegazkin istripua Siberian, 122 hildako, Airbus hegazkin bat Irkutsken lurrera erori eta gero.
• 2011 - Hego Sudanek independentzia lortu zuen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2016 - Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen aurkezpena eta Bake-Itunak editatoia Donostiako Alde Zaharreko Zuloaga plazan eta San Telmo museoan ospatu zen.

Mundua

• 1982 - Tron filma estreinatu zen, Steven Lisbergerek zuzendu eta Jeff Bridges, Bruce Boxleitner, David Warner, Cindy Morgan eta Barnard Hughes aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2003 - Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl filma estreinatu zen, Gore Verbinskik zuzendu eta Johnny Depp, Geoffrey Rush, Orlando Bloom, Keira Knightley, Jack Davenport eta Jonathan Pryce aktoreek antzeztu zutelari.

Kirolak

Mundua

• 1922 – Johnny Weissmuller austro-hungariarrak 100 metro 58,6 segundotan igeri egin zuen, munduko igeriketa errekorra onduz eta minutuaren muga hautsiz.
• 2012 - Serena Williams eta Roger Federer tenislariak Wimbledongo txapelketa irabazi zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1756 - José Goia, nafar apaiz katoliko eta itzultzailea (h. 1807).
• 1801 - Adolphe Daguenet, euskal politikaria (h. 1886).
• 1820- Bruno Etxenike, nafar idazlea eta itzultzailea (h. 1893).
• 1837 - Luis Zirilo Iza, bizkaitar idazlea (h. 1892).
• 1875 - Jean Barbier, euskal idazlea (h. 1931).
• 1876 - Henry Caro-Delvaille, lapurtar margolari eta dekoratzailea (h. 1928).
• 1877 - Pierre Lhande, euskal idazlea eta apaiza (h. 1957).
• 1882 - Patrizio Etxeberria, gipuzkoar enpresaburua eta politikaria (h. 1972).
• 1885 - Bernard Delhom, 110 urte eta 265 egun bizi izandako behenafarra, hil zenean momentuko euskal herritarrik nagusiena (h. 1996).
• 1897 - Jean Cassou, Euskal Herrian jaiotako frantziar idazlea (h. 1986).
• 1902 - Ricardo Montero, euskal txirrindularia (h. 1974).
• 1916 - Félix Padín, bilbotar anarkista, Euzko Gudarostearen eta CNTren batailoietako tenientea (h. 2014).
• 1942 - Ramon Irigoien, gaztelaniazko nafar idazlea.
• 1951 - Luis Maria Iriarte, Zizur Nagusiko alkate ohia.
• 1956 - Iñaki Ábalos, gipuzkoar arkitektoa.
• 1964 - Kike Biguri, donostiar aktorea.
• 1966 - Koldo Tellitu, bizkaitar abokatua eta Ikastolen Elkarteko lehendakaria.
• 1975 - Gaizka Garitano, euskal herritar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1981 - Xabi Pascual, euskal herritar futbolaria.
• 1985 - Irantzu Castrillo, bizkaitar futbolari ohia.
• 1995 - Iraia Iparragirre, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1578 - Fernando II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1637).
• 1721 - Johann Nikolaus Götz, alemaniar poeta (h. 1781).
• 1764 - Ann Radcliffe, britainiar idazlea (h. 1823).
• 1775 - Matthew Lewis, ingeles idazlea, eleberrigilea eta antzerkigilea (h. 1818).
• 1786 - Rudolf Schadow, alemaniar eskultorea (h. 1822).
• 1802 - Thomas Davenport, estatubatuar asmatzailea (h. 1851).
• 1819 - Elias Howe, estatubatuar asmatzailea (h. 1867).
• 1825 - Julius Oppert, alemaniar jatorriko frantziar historialari, hizkuntzalari eta filologoa (h. 1905).
• 1834 - Jan Neruda, txekiar poeta eta idazlea (h. 1891).
• 1845 - George Darwin, ingeles matematikaria, astronomoa, abokatua eta eugenista (h. 1912).
• 1858 - Franz Boas, alemaniar antropologo eta etnologoa (h. 1942).
• 1868 - Gustav Noske, alemaniar politikaria (h. 1946).
• 1879 -
  • Carlos Chagas, brasildar fisikaria (h. 1934).
  • Ottorino Respighi, italiar musikagilea eta orkestra zuzendaria (h. 1936).
• 1887 - Emilio Mola, espainiar militarra, Espainiako Gerra Zibila sortu zuen altxamenduaren zuzendaria (h. 1937).
• 1894 - Pyotr Kapitsa, errusiar fisikaria, 1978ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984).
• 1911 - John Archibald Wheeler, estatubatuar fisikaria (h. 2008).
• 1915 - David Diamond, estatubatuar musikagilea (h. 2005).
• 1916 - Edward Heath, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 2005)
• 1921 - Cirilo Martínez Novillo, espainiar margolaria (h. 2008).
• 1922 - Peter Schidlof, austriar musikagilea (h. 1987).
• 1926 - Ben Roy Mottelson, daniar jatorriko estatubatuar fisikaria, 1975eko Fisikako Nobel Saria.
• 1928 - Federico Martín Bahamontes, Toledoko Arranoa, espainiar txirrindularia.
• 1929 - Hassan II.a Marokokoa, Marokoko erregea (h. 1999).
• 1932 - Donald Rumsfeld, estatubatuar politikaria.
• 1933 -
  • Elem Klimov, sobietar zinemagilea (h. 2003).
  • Oliver Sacks, ingeles neurologoa eta idazlea (h. 2015).
• 1934 - Michael Graves, estatubatuar arkitekto eta diseinatzailea (h. 2015).
• 1935 -
  • Wim Duisenberg, herbeheretar ekonomista eta politikaria, Europako Banku Zentralaren lehen lehendakaria (h. 2005).
  • Mercedes Sosa, Argentinako folkloreari zabalkundea eta berrikuntza eskaini zizkion abeslaria (h. 2009).
• 1936 - June Jordan, karibear-estatubatuar poeta, saiakeragile eta aktibista (h. 2002).
• 1937 - David Hockney, britainiar margolaria.
• 1938 -
  • Brian Dennehy, estatubatuar aktorea.
  • James B. Pollack, estatubatuar astrofisikaria (h. 1994).
• 1944 - Dorotea Bárcena, galiziar aktorea, antzerkigile eta antzerki zuzendaria (h. 2016).
• 1946 - Bon Scott, eskoziar hard rock abeslaria, letrista, gaitajolea eta baterijolea, AC/DC taldeko kidea (h. 1980).
• 1947 - O.J. Simpson, amerikar futboleko jokalari ohia.
• 1950 - Viktor Janukovitx, Ukrainako presidentea.
• 1953 - Thomas Ligotti, estatubatuar idazlea.
• 1955 - Jimmy Smits, estatubatuar aktorea.
• 1956 - Tom Hanks, estatubatuar aktorea.
• 1957 - Kelly McGillis, estatubatuar aktore eta ahots bikoiztailea.
• 1964 -
  • Sérgio Luís Donizetti, João Paulo, brasildar futbolari ohia.
  • Courtney Love, estatubatuar punk eta grunge abeslari, musikari, aktore eta artista bisuala.
• 1965 - David O'Hara, eskoziar aktorea.
• 1966 - Amélie Nothomb, belgikar idazlea.
• 1968 - Javier Gorroño, bizkaitar saskibaloi jokalari ohia.
• 1970 - Carlos Delgado, bizkaitar futbol arbitroa.
• 1971 - Marc Andreessen, estatubatuar informatikaria.
• 1975 - Damián Szifron, argentinar telebista eta zinema zuzendari eta gidoilaria.
• 1978 -
  • Jaka Lakovič, esloveniar saskibaloi jokalari ohi eta entrenatzailea.
  • Linda Park, korear jatorriko estatubatuar aktorea.
• 1979 -
  • Ella Koon, txinatar abeslari, aktore eta modeloa.
  • Koji Nakata, japoniar futbolaria.
• 1982 -
  • Maggie Ma, kanadar aktorea.
  • Sakon Yamamoto, 1 Formulako japoniar pilotua.
• 1986 -
  • Melisa Rodríguez, espainiar arkitekto eta politikaria.
  • Kiely Williams, estatubatuar abeslari, aktore eta idazlea.
• 1987 - Élodie Fontan, frantziar aktorea.
• 1991 - Jony Rodríguez, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1410 - Martin II.a Enrikez Lakarrakoa, Nafarroako Erresumako noblea.
• 1437 - Joana Nafarroakoa, Nafarroako infanta (j. 1370).
• 1823 - Fernando Amezketarra, amezketar bertsolari eta plazagizon ospetsua (j. 1764).
• 1905 - Rafael Murga Mugartegi, bizkaitar idazlea, Las Palmas Kanaria Handikoan (j. 1840).
• 1911 - Jose Goikoa, gipuzkoar arkitektoa (j. 1844).
• 1969 - Ramon Zubiaurre, euskal margolaria (j. 1882).
• 1980 - Juan Larrea, bizkaitar poeta eta pentsalari abangoardista, Argentinan (j. 1895).
• 1994 - Ángel Zuñiga, nafar kazetaria, El Prat de Llobregaten (j. 1911).
• 1999 - Jose Antonio Loidi, gipuzkoar idazlea, euskarazko lehen polizia eleberria idatzi zuena (j. 1916).
• 2007 - Esteban Areta, Areta II, nafar futbolari eta entrenatzailea, Sevillan (j. 1932).

Mundua

• 518 - Anastasio I.a, Bizantziar Inperioko agintaria.
• 1535 - Antoine Duprat, frantziar legegilea, politikaria eta kardinala (j. 1463).
• 1575 - Tsuchiya Masatsugu, Sengoku aroko japoniar samuraia (j. 1544).
• 1746 - Filipe V.a Espainiakoa, Espainiako erregea (j. 1683).
• 1797 - Edmund Burke, irlandar politikari, filosofo eta idazlea (j. 1729).
• 1848 - Jaime Balmes, kataluniar apaiza, kazetaria eta filosofoa (j. 1810).
• 1850 -
  • Siyyid Alí Muhammad, Báb, Babismoaren sortzaile eta Bahá'í Fedearen aitzindaria (j. 1819).
  • Zachary Taylor, Ameriketako Estatu Batuetako 12. Presidentea (j. 1784).
• 1856 - Amedeo Avogadro, italiar fisikari eta kimikaria (j. 1776).
• 1945 - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poloniar poeta eta antzerkigilea (j. 1891).
• 1962 - Georges Bataille, frantziar idazlea eta pentsalaria (j. 1897).
• 1980 - Vinicius de Moraes, O Poetinha, brasildar poeta eta musikagilea (j. 1913).
• 1996 - Aurora Redondo, espainiar antzezlea (j. 1900).
• 2002 - Rod Steiger, estatubatuar aktorea (j. 1925).
• 2007 - Charles Lane, estatubatuar aktorea (j. 1905).
• 2008 - David Ausubel, estatubatuar psikologoa, hezkuntza eta pedagogia arloan berezitua (j. 1918).
• 2011 - Facundo Cabral, argentinar idazle eta kantautorea (j. 1937).
• 2013 - Markus Büchel, Liechtensteingo Lehen Ministroa (j. 1959).
• 2017 - Ilya Glazunov, errusiar margolaria (j. 1930).
• 2018 -
  • Peter Carington, NATOren seigarren Idazkari Nagusia (j. 1919).
  • Hans Günter Winkler, alemaniar zaldizkoa, bost urrezko domina olinpiko irabaziz errekorra duena (j. 1926).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Lierni eta Beronika.

Uztailaren 8 | Urteko egutegi | Uztailaren 10