Haifa

Wikipedia, Entziklopedia askea
Haifa
חֵיפָה
חֵיפָה‎ (Ḥeifa)
حَيْفَا‎ (Ḥayfā )
hiria
Pic haifa.png
Haifa flag.svg Coat of arms of Haifa.svg
Administrazioa
Herrialdea Israel
ProbintziaHaifa Barrutia
AlkateaEinat Kalisch-Rotem (en) Itzuli
Izen ofizialaחֵיפָה
حَيْفَا
Jatorrizko izenaחֵיפָה
Posta kodea33000
Geografia
Koordenatuak32°49′09″N 34°59′57″E / 32.8192°N 34.9992°E / 32.8192; 34.999232°49′09″N 34°59′57″E / 32.8192°N 34.9992°E / 32.8192; 34.9992
Map
Azalera63,66 km²
Demografia
Biztanleria281.087 (2017)
Red Arrow Down.svg−13 (2017)
Metropolia1,039,000
Dentsitatea4.931,35 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1761
Ordu eremuaUTC+02:00 eta UTC+03:00
Hiri senidetuakMarseilla, Portsmouth, Erfurt, Hackney, Manila, San Frantzisko, Suceava, Aalborg, Lurmutur Hiria, Bremen, Anberes, Mainz, Turin, San Petersburgo, Düsseldorf, Rosario, Odesa, Shanghai, Kobe, Boston, Fort Lauderdale, Mannheim, Newcastle upon Tyne, West Hartford (Connecticut), Santo Domingo, Guayaquil, Lexington (Massachusetts), Shenzhen, Langley (en) Itzuli, Novokuznetsk, Palm Desert, Aalborg Municipality (en) Itzuli, Limassol Municipality (en) Itzuli, Chengdu, Telenești (en) Itzuli eta Monterrey
http://www.haifa.muni.il

Haifa[1] (hebreeraz חיפה, arabieraz حيفا) Ekialde Hurbileko hiria da, Israel iparraldean kokatutakoa, Mediterraneo itsasoko ekialdeko kostaldean, Haifako badian eta Karmel mendiaren magalean. Israelgo hirugarren hiririk populatuena da, 270.000 biztanle ingururekin, bai eta izen bereko barrutiaren hiriburu eta hiri nagusia ere.

Israelek Mediterraneo itsasoan duen porturik garrantzitsuena da.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  Gnome-weather-few-clouds.svg   Datu klimatikoak (Haifa)   WPTC Meteo task force.svg  
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 17.0 17.5 19.6 23.9 26.2 29.3 31.1 31.4 29.9 28.0 24.0 19.2 24.76
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 8.9 8.7 10.5 13.6 17.2 20.6 23.0 23.6 21.7 18.5 14.1 10.9 15.94
Pilatutako prezipitazioa (mm) 124.9 92.2 52.8 23.6 2.7 0.0 0.0 0.0 1.2 28.0 77.4 135.5 538.3
Prezipitazio egunak (≥ ) 13.9 11.7 8.6 3.6 1.4 0.0 0.0 0.0 0.8 3.9 8.0 11.8 63.7
Iturria: Israel Meteorological Service[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haifa, 1925 - 1937
Haifa, 1925 - 1937

K. a. III. mendean agertzen da lehen aldiz dokumentatuta. Seleuzidarrek, makabearrek, eta erromatarrek konkistatu ostean, bizantziarren menpera igaro zen. Arabiarren zabalkundearen garaian konkistatu zuten.

Gurutzadetan joandako europarrek konkistatu zuten, bertako biztanle judu eta arabiarren aurka gogor borrokatu ondoren. Galileako printzerrian sartu zen, Jerusalemgo erreinuaren baitan, 1265ean Saladinok konkistatu zuen arte.

1761ean Acreko gobernadoreak hiria deuseztu zuen berri bat eraiki eta harresi sendo bat jartzeko. 1918ra arte otomandarren menpe gelditu zen, Lehenengo Mundu Gerran britaniarrek konkistatu zuten arte.

Palestinako britaniarren mandatuko portu garrantzitsuena zenez, 1948ko lehen gerra arabiar-israeldarrean borrokaleku gogorra izan zen. 1948ko otsailaren 23an israeldarrek bereganatu zuten, eta bertako biztanle arabiar askok Libanora jo zuten babes bila.

Israelen menpe dagoenetik, hiria asko hazi da, metropoli modernoa bihurtu da eta inguruko herritarrentzako lanpostu ugari sortzen ditu (ehungintza, elikagaien industria, zementua, beira... bezalako alorretan batez ere).

Lau erlijiorentzat sakratua da: judaismoarentzat (Eliasek koba bertan dagoela diote), kristauentzat, bereziki katolikoentzat (Karmengo Ama Birjinaren santutegia), drusoentzat eta Baha'i fedearentzat (azken honen hiribururik garrantzitsuena da).


Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haifako barrutiak

Western Haifa from the air.jpg
Ma'arav Haifa
Haifa PB090050.JPG
HaCarmel
Haifa Bay.JPG
Mifratz Haifa

Barrutia Biztanleria % Azalera (km²) %

Downtown Haifa including the port and the sail tower.jpg
HaIr HaTachtit
הדרהכרמל1.JPG
Hadar
South Nosh.jpg
Neve Sha'anan

1 HaCarmel 45.200 17,0 7,86 12,2  
3 Ramot HaCarmel 39.800 15,0 10,67 16,5  
2 Ma'arav Haifa 39.100 15,0 9,76 15,1  
4 Hadar 36.600 14,0 2,83 4,4  
5 Neve Sha'anan 36.300 14,0 3,03 4,7  
6 Kiriat Haim + Kiriat Shmuel 32.600 12,0 4,16 6,5  
7 Ramot Neve Sha'anan 19.400 7,0 3,82 5,9  
8 HaIr HaTachtit 12.600 5,0 1,92 3,0  
9 Mifratz Haifa - - 20,51 31,8  
Guztira 261.600 100 64,56 100  
Iturria: Haifako udala

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]