Diccionario vasco-castellano (Plazido Muxika)

Diccionario vasco-castellano (Plazido Muxika)
Jatorria
Sortzailea(k)	Plazido Muxika
Egilea(k)	Plazido Muxika
Argitaratze-data	1981
Izenburua	Diccionario vasco-castellano
Ekoizpen lekua	Bilbo
Ezaugarriak
Hizkuntza	euskara eta gaztelania

Diccionario vasco-castellano Plazido Muxikak 1981ean bi liburukitan argitaratu zuen hiztegia da, euskarazko hitz bakoitzak gaztelaniaz dituen ordainak ematen dira bertan. Plazidoren bigarren lan mardula izan zen, euskarari eginiko ekarpen itzela,.

Lehenago 1929 eta 1965 urteen artean (36 urteko lana) alderantzizko norabidean sortu zuen bere lehen hiztegia (Diccionario vasco-castellano). Guztira lehen hiztegiak 1.897 orrialde trinko zituen eta urte askoan erreferentzia nagusi izan da euskalgintzan aritu diren guztientzat.^[1] Gutxienez 17.000 ale saldu ziren.^[2]^[3]

Geroago, 1965ean hasita, Plazidok berak lehen hiztegi horri buelta eman eta Diccionario vasco-castellano hau argitaratu zuen 1981ean, bi liburukitan.^[4]

Iturriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere hiztegietan Plazido Muxikak Azkueren Diccionario vasco-español-francés hiztegia izan zuen iturri nagusi. Neurri txikiagoan, beste iturri batzuk ere erabili zituen:^[4]

Azkuek berak euskara-gaztelania hiztegi baterako bildutako oharrak (gerora Orotariko Euskal Hiztegia izango zenaren oinarri nagusia, alegia).
Pierre Lhanderen Dictionnaire basque-français.
André Tournierren eta Piarres Lafitteren Lexique français-basque.
Erroman Mirena Beraren eta Isaac Lopez Mendizabalen Diccionario castellano-euzkera / euzkel-erdel-iztegia.
eta abar.

Iturri nagusia: Azkueren hiztegi hirueleduna, 1905
Azala
RM Azkue

Geroagoko hiztegi batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara batuaren lehen hiztegi handiak 1977an hasi ziren plazaratzen. Xabier Kintanaren ekarpena oso nabaria izan zen. 1970ean, Gabriel Arestirekin batasunerako oinarrizko hitzak biltzen zituen Batasunaren kutxa izeneko argitalpenean. Gero, oso ezagun eta erabiliak izan ziren hiztegiak atera zituen hurrengo urteetan, gero eta osatuagoak izan ziren, Kintanak berak bakarrik paratuta edo elkarlanean:

Euskal hiztegi modernoa (1977)
Hiztegia 80 (1980),
Hiztegia bi mila (1984),
Elhuyar hiztegia (1996)

Beste hiztegi batzuk ere sortu ziren 1980ko hamarkadatik aurrera, esaterako, Adorez hiztegi-sorta plazaratu zuen Bostak bat taldeak, horien artean hauek zeudela:

Sinonimoen hiztegia (1983)
Euskarazko hiztegia (1986-1990).
Eskola hiztegia (1991).
Europa hiztegia (1993).
3000 hiztegia (1996).
Euskal Aditza (hiztegieran antolatua) (2006).
Hiztegi 5000 (2006, Internet-zerbitzua)

Plazido Muxikaren omenezko kartela Lasarte-Orian, Manuel Lekuona kultur etxean

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Muxika, Plazido. (1965). Diccionario castellano-vasco. Mensajero ISBN 84-271-1269-6. PMC 919811437. (Noiz kontsultatua: 2023-04-13).
↑ Aita Plazido Muxika (1906-1982) Patxi Altuna. Euskaltzaindia
↑ Xabier ETXANIZ ERLE: «Plácido Múgica Berrondo», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
↑ ^a ^b Plazido Muxika: Diccionario vasco-castellano, Mensajero, Bilbo, 1981. Hitzaurrean aipatzen ditu hiztegi horretan eta 1965ekoan erabili zituen iturriak.