Fototropismo

Wikipedia, Entziklopedia askea
[Betiko hautsitako esteka]Phalaenopsis orkidea batean fototropismoa ikus daiteke. Hostoak eta loreak argiaren aldera hazten dira, eta sustraiak kontrako aldera.

Fototropismoa landareek argi-estimuluen aurrean duten erantzuna da. Fototropismo positiboak landarea argi-iturrirantz hazteari egiten dio erreferentzia; fototropismo negatiboak, berriz, landarea argi-iturriaren kontrako norabidean haztea dakar. Zurtoinaren kasuan, fototropismo positiboa ikusten da, argi-iturrirantz hazten baita. Sustraiak fototropismo negatiboa du[1][2]. Fototropismoa landareen erantzun ebidentea den arren, ez da dagoen tropismo bakarra. Landareetan ohikoak diren beste tropismo batzuk honako hauek dira: tigmotropismoa (oso garrantzitsua izaera igokaria duten landareentzat) eta grabitropismoa (ezinbestekoa dena sustraiak lurrean sar daitezen).

Pertzepzio fototropikoa argi urdinaren bi hartzaileek (fototropina-1 eta fototropina-2) neurtzen dute. Hartzaile hauek estomen irekieran, kloroplastoen mugimenduan, hipokotiloaren hazkundean eta hostoen hedapenean ere inplikatuta daude[3]. Landare gehienek kloroplastoak eta hostoak mugitzen dituzte ahalik eta argiaren-energia gehien jasotzeko[4].

Mekanismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

[Betiko hautsitako esteka]Bellis perennis txiribitaren loreek Eguzkia jarraitzen dute goizean agertzen denetik.

Argi estimuluak erreakzio hormonal bat eragiten du landarean, eta horren ondorioa hazkunde diferentziala da. Auxina da hazkunde diferentzial horren arduraduna. Auxinak honako mekanismo honen bidez jarduten du: erantzun fototropiko negatiboa duenez, argi-eraginaren kontrako aldean kontzentratzeko joera du. Auxina zelula-ugalketarekin lotuta dagoenez, auxina-kontzentrazio handiagoa duten eskualdeko zelulak gehiago ugaritzen dira txikia den zelulak baino. Horrela, zurtoina tolesten da argi-iturrirantz (fototropismo positiboa).

Cholodny-Wenten hipotesiak, XX. mendearen hasieran garatuak, argi asimetrikoaren presentzian, auxinak itzalduriko aldera mugituko dela iragartzen du, eta alde horretako zelulen elongazioa sustatuko duela, landarea argi iturrirantz kurbatu dadin[5]. Auxinek protoi-ponpak aktibatzen dituzte, eta pH-a murrizten dute landarearen alde iluneko zeluletan. Zelularen azidotzen honek inguruan dagoen expansina izeneko entzima pizten du, hidrogeno-loturak apurtzen dituenak zelula-horman, zelularen zurruntasuna murriztuz. Gainera, protoi-ponparen aktibitatea handitzearen ondorioz, solutu gehiago sartzen dira landarearen zeluletan landarearen alde ilunean, eta, ondorioz, landare-zelula horien sinplasto eta apoplastoaren arteko gradiente osmotikoa handitzen da. Orduan, ura zeluletan sartzen da bere gradiente osmotikoan zehar, presioa handitzea eragiten duena[6]. Zelula-hormaren indarra gutxitzeak eta presioa errendimendu-atalase batetik gora handitzeak zelulak puztu egiten ditu, mugimendu fototropikoa bultzatzen duen presio mekanikoa eraginez[7].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Auxinaren aurkikuntza, neurri handi batean, Theophil Ciesielskiren ikerketari esker eman zen. Charles Darwinek 1871n Ciesielskiren doktore tesia aipatu zuen, non honek "transmititutako eragin" bati erreferentzia egiten zion lantegiko zurtoinen puntatik, grabitropismoaz arduratuz. Hormonaren izena, urte asko beranduago emango zen arren, Darwinek eta Ciesielskik argi izan zuten, hormona honek, aztertutako landareen hazkuntza eta garapenean aldaketa garrantzitsuak eragiten ari zela[8].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «Phototropism Definition and Examples - Biology Online Dictionary» Biology Articles, Tutorials & Dictionary Online (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  2. ↑ (Ingelesez) Strong, Donald R.; Ray, Thomas S.. (1975-11-21). «Host Tree Location Behavior of a Tropical Vine (Monstera gigantea) by Skototropism» Science 190 (4216): 804–806.  doi:10.1126/science.190.4216.804. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  3. ↑ «Phototropins: Photoreceptors that provide a novel photochemical mechanism for signaling» web.archive.org 2015-11-18 (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  4. ↑ (Ingelesez) Sakai, Tatsuya; Kagawa, Takatoshi; Kasahara, Masahiro; Swartz, Trevor E.; Christie, John M.; Briggs, Winslow R.; Wada, Masamitsu; Okada, Kiyotaka. (2001-06-05). «Arabidopsis nph1 and npl1: Blue light receptors that mediate both phototropism and chloroplast relocation» Proceedings of the National Academy of Sciences 98 (12): 6969–6974.  doi:10.1073/pnas.101137598. ISSN 0027-8424. PMID 11371609. PMC PMC34462. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  5. ↑ (Ingelesez) Christie, John M.; Murphy, Angus S.. (2013). «Shoot phototropism in higher plants: New light through old concepts» American Journal of Botany 100 (1): 35–46.  doi:10.3732/ajb.1200340. ISSN 1537-2197. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).[Betiko hautsitako esteka]
  6. ↑ (Ingelesez) Hager, Achim. (2003-12-01). «Role of the plasma membrane H+-ATPase in auxin-induced elongation growth: historical and new aspects» Journal of Plant Research 116 (6): 483–505.  doi:10.1007/s10265-003-0110-x. ISSN 1618-0860. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  7. ↑ (Ingelesez) Cosgrove, Daniel J.; Van Volkenburgh, Elizabeth; Cleland, Robert E.. (1984-09). «Stress relaxation of cell walls and the yield threshold for growth: Demonstration and measurement by micro-pressure probe and psychrometer techniques» Planta 162 (1): 46–54.  doi:10.1007/BF00397420. ISSN 0032-0935. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).
  8. ↑ (Ingelesez) Normanly, J.; Slovin, J. P.; Cohen, J. D.. (1995-02-01). «Rethinking Auxin Biosynthesis and Metabolism» Plant Physiology 107 (2): 323–329.  doi:10.1104/pp.107.2.323. ISSN 0032-0889. PMID 12228361. PMC PMC157132. (Noiz kontsultatua: 2020-12-02).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Fototropismo&oldid=9136222"(e)tik eskuratuta