Humayunen hilobia

Humayunen hilobia, Delhi¹ UNESCOren gizateriaren ondarea

Mota	Kulturala
Irizpideak	ii, iv
Erreferentzia	232
Kokalekua	India
Eskualdea²	Asia-Pazifikoa
Izen ematea	1993 (XVII. bilkura)
¹ UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) ² UNESCOren sailkapena

Humayunen hilobia edo Humayun ka Maqbara (Hindiz हुमायूँ का मक़बरा, Urduz ہمایون کا مقبره) Indiako Delhi hirian dagoen hilobi famatua da, UNESCOk 1993an Gizateriaren Ondare izendatu zuena.

Mogolen arkitekturaz eginiko lehenengotako eraikina da eta Indian hobekien mantendu denetako bat ere bai. Bertan hilobiratu zuten bigarren errege mogola izan zen Humayun. 1999 eta 2003 artean eraikin guztia berriztatu zuten.

Egitura

Hareharri gorriz eginiko mausoleoa da, eta marmol zuria eta beltza erabili ziren eraikina dekoratzeko. Erdiko gela nagusia oktogonala da eta alboetako lau gelak ere oktogonalak dira. Aurpegi guztiak simetrikoak dira, bai eta eraikin osoa ere. Lorategi handiek inguratzen dute hilobia. Taj Mahalen aintzindaria den monumentua kontsideratzen da Humayunen hilobia.

Hilobiaren inguruan beste hainbat eraikin ere badaude:

Bizargilearen hilobia: Hilobi nagusiaren hego-ekialdean dago. Ez da ezagutzen bertan ehortzia dagoena nor den, baina horrela deitu izan zaio betidanik. Eraikin hau ere oktogonala da. 1625ean jaso omen zuten.
Isa Khanen hilobia: Humayunen menpeko agintariren bat izan behar zuen hemen hobiratu zenak. Hau ere oktogonala da eta minarete bat dauka.
Nili Chhatri: Akbarren zerbitzari baten hilobia omen da.

Historia

1556ko urtarrilaren 20an Humayun hil zenean Delhiko bere jauregian ehortzi zuten. Khanjar Beg-ek Punjaben dagoen Sirhind herrira eraman zuen 1558an. Humayun erregearen alarguna zen Hamida Begumek bere senarraren gorpuak Delhin egon behar zuela argudiatuta Mausoleo eder bat eraikitzeko agindua eman zuen 1565ean hasi eta 1572an bukatu zena. Humayunen seme Akbarrek ekarri zuen gorpua delhira eta bertan hilobiratu.

Hilobiaren diseinua Mirak Mirza Ghiyas arkitekto afganiarrak egin zuen, baina obra bukatu aurretik hil zen eta bere seme Sayyed Muhammad ibn Mirak Ghiyathuddinek bukatu zuen lana. Eraikina oso garestia izan zen, garaiko milioi eta erdi errupia gastatu baitziren.

Hilobian Humayunez gain bere alargun nagusia eta emazterik gazteena ere badaude hilobiratuak, bai eta hainbat ministro mogol ere. Gaur egun ezin da jakin nor den nor.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Humayunen hilobia

28°35′36″N 77°15′02″E / 28.593264°N 77.250602°E

	Gizateriaren Ondarea Indian
Kulturala Agrako Gotorlekua (1983) • Ajanta (1983) • Ellora (1983) • Taj Mahal (1983) • Mahabalipuram (1984) • Sûrya tenplua (Konârak) (1984) • Goako elizak eta komentuak (1986) • Hampi (1986) • Khajuraho (1986) • Fatehpur Sikri (1986) • Pattadakal (1987) • Elephanta leizeak (1987) • Chola tenplu handi bizidunak (1987) • Sanchi (1989) • Qutub Minar (1993) • Humayunen hilobia, Delhi (1993) • Mendiko burdin bideak (1999) • Mahabodhi tenplua (2002) • Bhimbetkako haizpeko babesa (2003) • Chhatrapati Shivaji geltokia (lehen Victoria Station) (2004) • Champaner-Pavagadh arkeologia parkea (2004) • Gotorleku Gorria (2007) • Yantra Mandir (2010) Naturala Kaziranga natura parkea (1985) • Keoladeonatura parkea (1985) • Manas natura parkea (1985) • Sundarbans natura parkea (1987) • Nanda Devi eta Loreen haran natura parkeak (1988) • Mendebaldeko Ghat mendiak (2012)