Golkoko Gerra
| Golkoko Gerra Persiar Golkoko Gerra | |||
|---|---|---|---|
 Lehen Golkoko Gerraren irudiak | |||
| Data | 1990 - 1991 (ofizialki 1995 arte) | ||
| Lekua | Arabiar Penintsularen iparraldea | ||
| Emaitza |
| ||
| Gudulariak | |||
| |||
| Buruzagiak | |||
| Indarra | |||
| |||
| Galerak | |||
| |||
Golkoko Gerra edo Golkoko Lehen Gerra 1990-91 bitartean Irakek, alde batetik, eta Nazio Batuen Erakundearen izenean Ameriketako Estatu Batuak buru zituen koalizioak, bestetik, burututako guda izan zen.
Izena Persiar golkotik, gerra gertatu zen tokitik datorkio.
Aurrekariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gatazka Irakek Kuwait inbaditzean sortu zen, 1990eko abuztuaren 2an.[1] Saddam Hussein Irakeko buruak erasoa agindu zuen, nonbait, Kuwaiteko petrolio-erreserbak eskuratzeko, Kuwaiteko zorra kitatzeko, eta eskualdean Irakeko boterea handitzeko.
Abuztuaren 3an, Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluak Irakek Kuwaitik erretiratzeko beharra zuela adiera zuen. Abuztuaren 6an, Irakekin sal-erosketan aritzea debekatu zuen. Iraken erantzuna abuztuaren 8ko Kuwaiten anexio formala izan zen.[2]
Saudi Arabiaren balizko inbasioaren beldurrez, AEBek eta NATOko herrialdeek tropak bidali zituzten Arabiara. Egiptok eta beste arabiar nazio batzuek bat egin zuten Basamortuko Ezkutuko izeneko operazio horrekin. Bitartean, Irakek Kuwaiten zeukan armada 300.000 soldadurengana iritsi zen.
Gerra kanpaina
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azaroaren 29an, NBEko Segurtasun Kontseiluak Iraken kontra indarraren erabilpena baimentzen zuen baldin eta 1991ko urtarrilaren 15erako Kuwaitik alde egiten ez bazuen. Saddam Husseinek atzera egiteari uko egin zion, eta aliatuek 1991ko urtarrilaren 16-17an eraso egin zioten. Aliatuen armada, ordurako, 700.000 soldadukoa zen, tartean 540.000 amerikar zeuden, baita britaniarrak, frantziarra, egiptoarrak, saudiak, siriarrak eta beste nazio batzuetako taldeak ere.
Basamortuko Ekaitza izeneko operazioaren lehenengo erasoaldia airezko bonbardaketa izan zen, Irakeko aire-defentsa sistema suntsitzeko. Geroago, komunikazio sareari, gobernuko eraikinei, arma-lantegiei, petrolio findegiei, bideei zein zubiei eraso egin zieten.
Otsailaren 24an, lur erasoari ekin zioten Saudi Arabiatik Kuwaitera eta hegoaldeko Irakera. Otsailaren 27rako, Irakeko Errepublikako Guardiako unitate hoberenak suntsituta zeuden. George H. W. Bushek otsailaren 28an agindu zuen su-etena.
Gerra ondokoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bake hitzarmenean, besteak beste, Irakek Kuwaiteko burujabetasuna aitortzeaz gain, suntsipen handiko armak (hau da, nuklearrak, biologikoak eta kimikoak) zein 150 km baino irismen luzeagoko misilak deuseztatu behar izan zituen. Bete arte, zigor ekonomikoak jarraitzekoak ziren.
Gerrako azken txanpan, iparraldeko kurduak nahiz hegoaldeko xiiak matxinatu ziren. Saddamek bortizki amatatu zituen altxamendu horiek. Hori dela eta, aliatuek iparraldean eta hegoaldean hegal egitea debekatu zioten Irakeko hegazkineriari. AEBek eta Erresuma Batuak Irakeko zeruko eremu horiek kontrolpean eduki zituzten.
NBEko ikuskatzaileek aipatutako armen deuseztapena ziurtatu behar izan zuten. 1998an, halere, borrokak berriro hasi ziren, eta Irakek ikuskatzaileak arbuiatu zituen. 2002an, AEBek NBEko ebazpen berri bat bultzatu zuten ikuskatzaileen itzulera eskatzeko. Urte bereko azaroan bueltatu ziren. Ikuskatzaile horien lana Bigarren Golkoko Gerra justifikatzeko zio nagusietakoa izan zen.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) «100.000 soldados iraquíes ocupan Kuwait de madrugada» El País 1990/08/03.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Irak anexiona Kuwait de forma "total e irreversible"» El País 1990/08/09.
