Patriarkatu

Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da
Wikipedia, Entziklopedia askea

Patriarkatua aita edo gizonik zaharrena —hau da, patriarka[1]— etxeko nagusitzat duen gizarte-sistema da. Gizonek dure nagusitasuna, emakumeen eta haurren gainetik. Esanahi orokorragoan, gizarte- edo kultura-sistemetan gizonek gobernua eta nagusitasuna edukitzea da patriarkatua; emakume eta gizonen arteko desberdintasuna handitzen duena.

Feminismoan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

«BORROKATU PATRIARKATUAREN AURKA»: grafitia, Turingo kale batean (Italia).

Arlo feministan, patriarkatu terminoa —edo, batzuetan, heteropatriarkatu— erabiltzen da gizon eta emakumeen arteko botere-banaketa aipatzeko; alegia, gizonek lehentasuna duten egoera horiek aipatzeko: boto-eskubidea debekatzea, erregulazioa sexu askatasunaren aurkako delituetan, genero-indarkerian, seme-alaben legezko zaintzan, generoaren araberako moral bikoitzean, hizkuntzaren bidezko sexismoan, ikusezin egiteko mekanismoetan, ondorengotza lerroen erabakitzean (aitarengandik bakarrik datorren filiazioa eta aitaren abizena eramatea), oinordetza-eskubideetan, gizarte-harremanetako autonomia pertsonalean, saio publikoetan ―politiko zein erlijiozkoetan― parte hartzean eta, lanaren banaketa-sexualean oinarrituta, gizon eta emakume banaketako lanbideei estatusa ezartzean.

Gizonezkoak patriarkatuan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Teoriko batzuek, Michael Kimmel, Robert Connel eta Michael Kaufman kasurako, gizonezkoen rolari buruz idatzi dute. Topiko erabilienak hauek dira: maskulinitate hegemonikoa eta maskulinitate berriak, emakumeen askapenerako prozesuekin lotuta daudenak.[2]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskaltzaindiaren hiztegia 1 iz. Leinu edo familia handi bateko burua. Abraham patriarka. Itun zaharreko ºpatriarkak.
  2. (Gaztelaniaz) Huberman, H. eta L. Tufró (egokitzapena),. (2012). Masculinidades plurales: reflexionar en clave de géneros. Buenos Aires: PNUD (Programa Naciones Unidas para el Desarrollo) ISBN 978-987-1560-37-0..

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]