Rita Mae Brown

Rita Mae Brown
Bizitza
Jaiotza	Hanover (Pennsylvania), 1944ko azaroaren 28a (79 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Bikotekidea(k)	ikusi Martina Navrátilová Fannie Flagg Judy Nelson (en) Elaine Noble (en)
Hezkuntza
Heziketa	New Yorkeko Unibertsitatea Fort Lauderdale High School (en) School of Visual Arts (en) Floridako Unibertsitatea Union Institute & University (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	gidoilaria, poeta, polo jokalaria, eleberrigilea, autobiografialaria, idazlea, LGBT ekintzailea, prosalaria, antzerkigilea eta feminista
Lan nabarmenak	ikusi Rubyfruit Jungle (en) Bingo (en) Six of One (en) Loose Lips (en) Venus Envy (en) Southern Discomfort (en)
Kidetza	Lavender Menace (en)
Mugimendua	lesbofeminismoa
Genero artistikoa	olerkigintza misterioa eleberria Gidoia
ritamaebrownbooks.com

Rita Mae Brown (Hanover, Pensilvania, AEB, 1944ko azaroaren 28a) estatubatuar idazlea, gidoilaria, feminista eta aktibista da. Idazle emankorra da, misterio eta beste genero batzuetako eleberriengatik ezaguna. Horrez gain, gidoilari gisa Emmy sarirako izendatu dute. Ekintzaile feminista konprometitua eta LGBT eskubideen aldekoa izateagatik ere ezaguna da.

Biografia

Brown Hanoveren jaio zen, Pensilvanian, eta Floridan hazi zen, eta 2004az geroztik Charlottesvilleko (Virginia) kanpoaldean bizi da.

1960ko hamarkadan Brown Floridako Unibertsitatera joan zen. New Yorkera joan zen bizitzera eta New Yorkeko Unibertsitatera joan zen. Han, klasikoen eta ingelesaren gradua lortu zuen. Geroago, beste bat lortu zuen New Yorkeko Arte Bisualen Eskolako zinematografian. Washington Hiriko Institute for Policy Studies-eko zientzia politikoetan ere doktoretza du.

Ibilbidea

1960ko hamarkadaren amaieran, Brown politikan kontzentratu zen. Estatu Batuetako eskubide zibilen aldeko mugimenduaren, gerraren aurkako mugimenduaren, gay askapenaren mugimenduaren eta mugimendu feministaren aktibista bihurtu zen. Student Homophile League sortu zuen, eta Stonewalleko istiluetan parte hartu zuen —1997ko "Rita Will"ren edizioko 243. orria—: «Hor geunden Martha Shelley eta ni matxinatzen ari ziren gayen ozeano batean [...] Martha, hobe izango da hemendik alde egitea» Emakumeen Erakunde Nazionala sortu berriarekin posizio administratiboa onartu zuen, baina 1970eko otsailean haserretu egin zen Betty Friedanen antigay-iruzkinengatik eta ONMk lesbianen erakundeetatik urruntzeko egindako ahaleginengatik. Protagonista izan zen 'Lavender Menace' taldean, eta protesta egin zuen Second Congress to Unite Women biltzarrean —Friedenen iruzkinen eta mugimendu feministan lesbianak baztertzearen aurka emakumeak elkartzeko bigarren kongresuan—, 1970eko maiatzaren 1ean.

1970eko hamarkadaren hasieran, The Furies Collective egunkari feminista lesbikoaren sortzaileetako bat izan zen, heterosexualitatea zapalkuntza osoaren erroa zela zioen egunkaria.

Neska-lagun izan zituen: Martina Navratilova tenislaria, Fannie Flagg aktore eta idazlea, Judy Nelson idazlea eta Elaine Noble politikaria.

Browni izugarri gustatzen zaio AEBetako azerien ehiza, eta bere klubeko maistra da. Poloan ere jokatu du eta Blue Ridge Polo Club hasi zuen, emakumeentzat baino ez dena.

Lanak

Besteka beste, liburu hauexek argitaratu ditu:

Poesia

Brown poesia idazten hasi zen:

• The Hand That Rocks The Cradle (1971)
• Songs To A Handsome Woman (1973)

Eleberriak

Ezaguna da hainbat supersalmenta eta nobela egin dituelako, hala nola:

• Rubyfruit Jungle (1973) ISBN 0-553-27886-X
• In Her Day ISBN 0-553-27573-9
• Six of One ISBN 0-553-38037-0
• Southern Discomfort ISBN 0-553-27446-5
• Suden Death ISBN 0-553-26930-5
• High Hearts ISBN 0-553-27888-6
• Bingo ISBN 0-553-38040-0 (Six of Oneren jarraipena)
• Venus Envy ISBN 0-553-56497-8
• Dolley: A Novel of Dolley Madison in Love and War ISBN 0-553-56949-X
• Riding Shotgun ISBN 0-553-76353-9
• Loose Lips (2000) ISBN 0-553-38067-2 (Six of One eta Bingoren arteko istorioa kontatzen du)
• Alma Mater (2002) ISBN 0-345-45532-0

1990az geroztik, Brownek misteriozko eleberri batzuk idatzi ditu Sneaky Pie Brown katuarekin batera. Mrs Murphy katu emea dute protagonista. Besteak beste:

• Wish You Were Here (1990)
• Rest In Pieces (1992)
• Murder At Monticello (1994)
• Pay Dirt (1995)
• Murder, She Meowed (1996)
• Murder On the Prowl (1998)
• Cat On the Scent (1999)
• Pawing Through the Pasado (2000)
• Claws And Effect (2001)
• Catch As Cat Can (2002)
• The Tail of the Tip-Off (2003)
• Whisker Of Evil (2004)
• Cat's Eyewitness (2005)
• Sour Puss (2006)
• Puss N' Cahoots (2007)

Rita Mae Brownek zaldi, galgo eta AEBetako azerien ehizari buruzko pasioaz idatzi du, urte askoan, fikzioan eta ez fikzioan —Bingo, Riding Shotgun, Mrs Murphy liburu berrienak—. Brownek ere parte hartzen du AEBetako azeriak ehizatzeko klubean — zeinetan ez den azeria hiltzen—. 2000. urtean beste misterio-eleberri serie ezagun bat hasi zuen, «Sister» Jane Arnold buru zuen Virginiako azeriak ehizatzeko klub batean oinarritua. Hauxeek dira osatzen duten liburuak:

• Outfoxed (2000)
• Hotspur (2002)
• Full Cry (2003)
• The Hunt Ball (2005)
• The Hounds and the Fury (2006)

Ez-fikzioa

Brownek ez-fikziozko lanak argitaratu ditu, hala nola Starting from Scratch: A Different Kind of Writer's Manual eta Rita Will: Memoir of a Literary Rabble Rouser autobiografia.

Sukaldeko eskuliburu bat ere argitaratu du, Sneaky Pie's Cookbook (1999).

Gidoiak

Slumber Party Massacre lanaren gidoia (1982) slash generoaren parodia izan zen, baina ekoizleek modu serio batean fokatzea erabaki zuten. Hona hemen beste gidoi eta telefilm batzuk:

• Murder She Purred: A Mrs. Murphy Mystery (1998) (TB)
• Mary Pickford: A Life on Film (1997)
• The Woman Who Loved Elvis (1993) (TB)
• Rich Men, Single Women (1990) (TV)
• Me and Rubyfruit (1989)
• My Two Loves (1986)
• The Long Hot Summer (1985)
• The Slumber Party Massacre (1982)
• I Love Liberty (1982)

Aintzatespenak

• 1982an, Brown Emmy baterako izendatu zuten I Love Liberty lanarekin, barietate edo musika programa bateko gidoi bikainarengatik.

Kanpo estekak

• Datuak: Q242956