Termopilak

Termopilak (grezieraz: Θερμοπύλαι) izenekoa Greziako haizpitarte bat da. Bere izenak "iturri beroak" esan nahi du, bertan dauden ur termalen iturri ugarien ondorioz. Beste balizko itzulpen bat "ate beroak" izango litzateke. Mitoaren arabera, Termopiletako urak Herakles erreta hiltzen ari zen bitartean bertan urperatu zenean berotu ziren.

Deskribapena

Pasabidea Lokridatik abiatuta hedatzen da, Tesalian, Eta mendia eta itsasoaren artean (Maliar Golkoa). Grezia hegoaldetik iparralderako bidean eragoztezina den pasabidea da, eta bere ezaugarri geografikoen ondorioz Greziako historian zehar zenbait guduren gertaleku bezala aukeratua izan zen. Antzinaroan toki honetan gertatu zen gudurik ospetsuena K. a. 480ko Termopiletako gudua izan zen, non greziar atzegoardiak, 1000 greziar hoplitak osatua (300 espartar eta 700 tespiarrek osatua) Persiar Inperioko enperadorea zen Xerxes I.aren persiar armada askoz handiagoaren aurrerapena geldiarazi zuen. Xerxes I.ak azkenean espartarrak garaitu zituen arren, enperadorearen armada era berean Plateako lautadan garaitua izan zen.

Beste bi gudu ezagun gertatu ziren Termopiletan. Horietatik hain ospetsua ez dena K. a. 353 eta K. a. 352 bitartean gertatutakoa da, hirugarren gerra sakratuan zehar, 5000 hoplita atenastarrek eta 400 zaldizkok Filipo II.a Mazedoniakoaren armadari pasabidea oztopatu ziotenean. Bestea 267. urtean gertatu zen, heruloek hauek geldiarazi nahi zituen armada greziarra garaitu zutenean.

K. a. 279an, Breno buruzagi zuten galiarrak Kalipo Sirakusakoak zuzendutako armada batek geldiarazi zituen zenbait hilabetez, eta K. a. 191n Antioko III.a Handia Seleuzidar Inperioko enperadoreak Manio Azilio Glabriok zuzendutako erromatarrak geldiarazten saiatu zen, baina lortu gabe (K. a. 191ko Termopiletako gudua).