Theodor de Bry

Wikipedia, Entziklopedia askea
Theodor de Bry

Bizitza
JaiotzaLieja, 1528 (egutegi gregorianoa)
Herrialdea Prince-Bishopric of Liège
HeriotzaFrankfurt am Main1598ko martxoaren 27a (69/70 urte)
Familia
AitaThiry de Bry
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakfrantsesa
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakeditorea, tipografoa, argitaratzailea, grabatzailea, urregina, copper engraver (en) Itzuli, metalsmith (en) Itzuli eta liburu-saltzailea
Lantokia(k)Estrasburgo
Frankfurt am Main
Ingalaterra
Frankfurt am Main eta Lieja

Johann Theodorus de Bry, edo Theodoricus, Theodorus edo Thierry de Bry (Lieja, ca. 1528Frankfurt, 1598ko martxoaren 27a), estatubatuar urregile, grabatzaile, ezkutuko eta historiako liburuen egile, ko-egile eta editorea izan zen. Kartografian ere ausartu zen. Jatorriz Liejako Printzerrikoa, Lieja hirian jaio zen, Estrasburgon bizi eta ezkondu zen, Frankfurten finkatu zen eta Anberes eta Londres bisitatu zituen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kolonen lehen lehorreratzea. Guanahani 1492ko urriaren 12a. Theodor de Bryren grabatua.

De Bry familiak antzinako sustraiak ditu urregintzan. De Brytarrak Liejako Printzerrian kokatu ziren Thiry de Bry "zaharra"rekin, Theodorren aitonarekin. Liejan jaio zen 1528an. Lanbideko bere lehen maisua edo ziurrenik bere aita izan zela uste da, Thiry de Bry "Gazteena" urregilea. Lieja uztera eta Estrasburgora eraman zuten arrazoiak nahiko eztabaidagarriak dira.

Erlijio erreformatuaren atxikimendua azpimarratzen dute lehen egileek, heresiaren erruduntzat jo, ondasun guztiak kendu eta hiritik erbesteratuko zutela 1570ean. Gaur egun, joera hori nekez jotzen da, Estrasburgon 1560an ezarri baitzen debekua baino askoz lehenago.

Estrasburgo hiri oparoa zen orduan eta ospe artistiko handia lortuko zuena, Frantziako Erlijio Gerretatik ihesi zihoazen artista asko hartuz. Hauek Estrasburgon aurkituko zuten hiri oparoa, bereziki urregintza eta grabatuaren arloetarako.

Bere etxea Estrasburgon ezarri zuen, Dieterich Brey (Breey edo Brey, Lieja eta Leodiensis elizbarrutitik gertu dagoen hiria) izen faltsuarekin erregistratuz. Theodor de Bry Catherine Esslingerrekin ezkondu zen Estrasburgon, eta harekin hiru seme-alaba izan zituen:

  • Johann Theodor de Bry (Estrasburgo, 1561)
  • Jean-Israel de Bry (Estrasburgo, 1565)
  • Jean-Jacques de Bry (1566).

Londreserako bidaia eta Frankfurten finkatzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1570ean, bere emaztea Catherine Esslinger hil ondoren, Theodor de Bry Frankfurten ezkondu zen berriro, 1570eko otsailaren 28an, Catherine Rötlinger-ekin, Hans Rötlinger urregilearen alabarekin. Theodor Londresen egon zen 1587 eta 1588 artean Frankfurten finkatu aurretik. 1588ko urriaren 29an, Frankfurten finkatzeko eskaera egin zuen eta 1591ko otsailaren 9an onartu zuten.

Urte hartako apirilean, oinordetza bikoitza (amaordea eta anaiaordea) jaso ondoren, Theodor de Bryk etxebizitza bat erosi zuen Frankfurten. 1594an, bere semeetako bi Frankfurten sortu zuen grabatu, inprimaketa eta liburuen argitalpen tailerrera joan ziren berarekin lan egitera.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]