Abd ar-Rahman Marokokoa

Abd ar-Rahman Marokokoa
	; Irudi gehiago
Marokoko Sultan	; 1822ko azaroaren 30a - 1859 ; ← Sulaiman Marokokoa - Mohammed IV.a Marokokoa →
Marokoko Sultan
Bizitza
Jaiotza	Fez, 1779
Herrialdea	Maroko
Lehen hizkuntza	arabiera
Heriotza	Meknes, 1859ko abuztuaren 28a (79/80 urte)
Familia
Aita	Mulay Hisham
Seme-alabak	ikusi Mohammed IV.a Marokokoa;
Leinua	Alauiak
Hezkuntza
Hizkuntzak	arabiera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria

Abd ar-Rahman ibn Hixam (arabieraz: عبد الرحمن بن هشام‎; Fez, 1778ko otsailaren 19a - Meknes, 1859ko abuztuaren 28a) Marokoko sultana izen 1822 eta 1859 artean. Alaui leinukoa zen.^[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1822ko azaroaren 30ean bere osaba Sulaimanen oinordekoa izan zen tronuan. Bere erregealdia Europako potentziekin izandako etengabeko gatazkengatik nabarmendu zen, zeinekin, merkataritza itun ugari sinatu arren, aurre egin behar izan zion, Marokoko politika ekonomiko tradizionalaren ondorioz, pirateriaren eta itsaslapurretaren sektorea bere kostaldeetan Europako eta Amerikako itsasontzien aurka sustatzeko.

1829an, pirata berbereekin bat egiteagatik, Erresuma Batuak Tanger blokeatu zuen. Gainera, Veloceko bahiketaren ondorioz, Austria-Hungariako Inperioak 1829an Larache, Asilah eta Tetuan bonbardatu zituen.

1844an Abdelkader El Djezairi matxinatuari Aljeriako frantziar domeinuaren aurka babesa eman zionean frantziarren haserrea piztu zien. 1844ko abuztuan, Frantzisko Orleansekoaren agindupean zegoen frantziar itsas-armada batek Tanger eta Essauira bonbardatu zituen, eta, horren ondorioz, frantziarrek Islyko gudua irabazi zuten. Porrotaren ondoren, irailaren 10ean, Tangerko Ituna sinatu zuen, Aljeriako frantziar subiranotasuna aitortuz eta Abdelkader harrapatzeko konpromisoa hartuz, 1847an Agueddingo guduaren ondoren gertatuko zena.

Gibraltar-Rabat bidean 11.000 liberatik gorako balioa zuen merkantzia-ontzi baten zama arpilatzeagatik Frantzia ez konpentsatu ondoren, 1851ko azaroaren 26 eta 27an Frantziako Itsas Armada Nazionaleko eskuadra batek Sale bonbardatu zuen. Bide diplomatikoa agortu ondoren, baina emaitzarik gabe, bonbardaketak kalte handiak eragin zizkion Marokoko pirateriaren base historikoari, eta Marokok Frantziari kalte-ordain ekonomiko handia ordaindu zion.

1859ko abuztuaren 10ean ezin zuen Ceutako gotorlekuen aurkako erasoak eragoztea lortu, eta Espainiako Lurreko Armada Marokon sartu zen, Afrikako gerra sortuz. Ez zuen bere amaiera ezagutu, 1859ko abuztuaren 24an hil baitzen, bere seme Mohammed IV.a oinordeko zuela. Wad-Raseko guduan espainiarrek garaipena lortu eta Wad-Raseko itunaren sinaduran (1860), Espainiari gerragatik eta Ceutaren aurkako erasoagatik kalte-ordainak eman zizkion. Gainera, sultanaren heriotza aprobetxatuz, 1859ko abenduan Frantziak Ujda okupatu zuen.