Anjela Duval
| Anjela Duval | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Marie Angèle Duval |
| Jaiotza | Le Vieux-Marché, 1905eko apirilaren 3a |
| Herrialdea |  Frantzia |
| Heriotza | Lannion, 1981eko azaroaren 7a (76 urte) |
| Hobiratze lekua | Q110336096  |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | frantsesa bretainiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta, idazlea eta udal-politikaria |
  | |
Marie-Angèle (Anjela) Duval (Le Vieux-Marché, 1905eko apirilaren 3a – Lannion, 1981eko azaroaren 7a) poeta bretainiarra izan zen.
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1905ean jaio zen Erwan Duval eta Françoise (Fransoazig) Olier nekazarien familian[1][2][3], Traoñ an Dour landetxean[4]. Bere ahizpa nagusiak Maia izena zuen eta hamar urte zituela hil zen, eta Charles izeneko neba Anjela jaio baino lehen hil zen[4].
Gaztetan bretainieraz irakurtzen ikasi zuen, baina 1950eko hamarkadaren amaieran bakarrik hasi zen idazten. Zortzi urtetik hamabi urtetara Trégromeko eskolan ikasi zuen[4] eta han frantsesez hitz egiten hasi zen[1]. Gero, hezurretako gaixotasun bat zuela eta, ikastaro batzuk jarraitu zituen korrespondentziaz. 1920ko hamarkadan marinel baten ezkontza proposamenari uko eginez, ezkongabe jarraitu zen[1].
Aita 1941ean hil zen, eta ama 1951n, eta Anjela Traoñ an Dour landetxearen jabe bihurtu zen. Nekazari xume bat izaten jarraitu zuen, eguneroko lanaren ostean poemak idatziz, landetxe isolatuan[4].
1962an, poemak argitaratzen hasi zen hainbat aldizkaritan[1].
1971n, Anjela Duvalek bere burua gehiago ezagutarazi zuen Frantziako publikoari André Voisinen Les Conteurs programaren bitartez[2][4].
1981ean hil zen Lannioneko ospitalean, 76 urte zituela[5].
Omenaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Anjela Duvalen poemarik ospetsuenetako batzuk ezagunak dira gaur egungo bretainierazko artistak abestuta, adibidez Gwennyn Louarnen An alc'hwez aour eta Nolwenn Leroyren Karantez vro. Yann Tiersenen EUSA diskoan ere bere poema batzuk aurkitzen ditugu. 2021eko urrian, Annie Ebrelek Lellig diskoa kaleratu zuen, Anjela Duvalen poemetan inspiratuta[5].
Gilles Servatek, Traoñ an Douren bretainiera ikasi zuenak, Traoñ an Dour izeneko abestia eskaini zion, bretainieraz sortu zuen lehena[2].
2018an, Christelle Le Guenek Anjela eleberri grafiko elebiduna sortu zuen[6].
2011n, Rolland Carrék Anjela Duvalen omenezko monumentua egin zuen Le Vieux-Marchén[7].
Kale askok (Plérin, Châteauneuf-du-Faou, Bain-de-Bretagne, Concarneau, Pordic, Lannion, Plabennec, Carhaix-Plouguer eta Thorigné-Fouillarden) daramate bere izena[5]. 2023an, Anjela Duval parkea ireki zuten Tréguieren[8].
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Kan an douar, 1973.
- Traoñ an Dour, 1982.
- Tad-kozh Roperz-Huon (1822-1902), 1982, 1992.
- Me, Anjela, 1986.
- Rouzig ar gwiñver, 1989.
- Stourm a ran war bep tachenn, 1998.
- Oberenn glok, 2000, 2005.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d (Frantsesez) Floris, Catherine de. «Anjela Duval : un chant venu de la terre» Limite 2022-05-19 (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ a b c (Frantsesez) Lamy, C. (2013). «Duval, Anjela [Vieux-Marché 1905 - Lannion 1981]» Dictionnaire universel des créatrices. Éditions Des femmes, 1361-1362 or. ISBN 978-2-7210-0631-8..
- ↑ (Bretainieraz) Gwilhou, Bastian. «Anjela Duval : he bugaleaj» TES – Ti-Embann ar Skolioù (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ a b c d e (Frantsesez) Perrono, Thomas. «Anjela Duval : poétesse d’une ruralité bretonne évanescente» En Envor (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ a b c (Frantsesez) Euzen, Renée-Laure. «Langue bretonne. Les mots d’Anjela Duval résonnent toujours en Bretagne» Ouest-France 2021-11-06 (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ (Frantsesez) «Médiathèque. « Anjela » dédicacé par Christelle Le Guen» Le Télégramme 2018-10-20 (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ (Frantsesez) «Hommage à Anjela Duval. La statue dévoilée» Le Télégramme 2011-11-07 (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
- ↑ (Frantsesez) «À Tréguier, le parc Anjela-Duval est ouvert au public» Ouest-France 2023-05-29 (Noiz kontsultatua: 2023-08-25).
