Aurora Reyes

Aurora Reyes
	Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Hidalgo del Parral (en) , 1908ko irailaren 9a
Herrialdea	Mexiko
Heriotza	Mexiko Hiria, 1984ko apirilaren 26a (75 urte)
Familia
Familia	ikusi Bernardo Reyes (en) (aitona); Alfonso Reyes (osaba);
Hezkuntza
Heziketa	Escuela Nacional Preparatoria (en) ; Academy of San Carlos (en) ; Academy of San Carlos (en) 1924)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, poeta eta art educator (en)
Lan nabarmenak	ikusi Attack on the Rural Teacher (en) ; Woman of War (en) ; Sick Child (en) ; Juchitan Market (en) ; Portrait of Kroupskaia (en) ; Concha, Aurora and Frida (en) ;
Kidetza	Liga de Escritores y Artistas Revolucionarios (en) ; Confederación Nacional Campesina (en)
Mugimendua	Mexikar muralismoa
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Mexikar Alderdi Komunista

Aurora Reyes Flores, ezizenez Magnolia Iracunda (Hidalgo del Parral, Chihuahua, Mexiko, 1908ko irailaren 9a – Mexiko Hiria, Mexiko, 1985eko apirilaren 26a) mexikar artista plastikoa, feminista, muralismo mexikarraren lehen emakume adierazgarria, poeta eta ekintzailea izan zen.^[1]^[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Reyes Leon Reyes soldaduaren eta Luisa Floresen alaba izan zen. Porfirio Díazekin gertuko harremanak zituen familia pribilegiatu batean jaio zen; Bernardo Reyes aitona jenerala izan zen eta Alfonso Reyes osaba diplomazialaria.^[3] Familiaren bilakaera aldatu egin zen, Decena Trágica (es) delako gertaeretan aitona hil baitzioten. Hori zela eta, familia jazarri egin zen, eta Mexiko Hirira bizitzera joan behar izan zuten, aita La Lagunillaren norabidetik ezkutuan egon zedin.^[2]

Egoera lasaitu zenean, Reyesek Prestakuntza Eskola Nazionalarekin bat egin zuen 13 urterekin. Hantxe ezagutu zuen Frida Kahlo, bere lagun maitagarria, eta artistak 1946ko Retrato de Frida frente al espejo lana eskaini zion. Erakundetik bota zuten, arrazoi politikoengatik emakume-prefekto batekin borroka egin ondoren.^[3] San Carlosko Akademian sartu zen, baina ez zituen ikasketak amaitu, eta autodidakta izatea erabaki zuen, Emilio García Cahero eta Fernando Leal egileek emandako prestakuntza barne.^[4]

1921etik 1923ra, Arte Ederren Eskola Nazionalean izan zen ikasle.

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1925ean, lehen banakako erakusketa egin zuen ARS galerian. Bere lana Mexikoko Plastika Aretoan erakutsi zuen eta Frantzia, Kuba, Estatu Batuak eta Mexikoko talde-erakusketetan parte hartu zuen. 1927an marrazketa eta pintura eskolak ematen hasi zen Hezkuntza Publikoko Idazkaritzan, eta 1964an erretiratu zen.

Bere pentsamendua feminismoan eta komunismoan kokatu zen. Reyesek gizarte-berdintasunaren alde borrokatu zuen Mexikon, eta horregatik irabazi zuen «Magnolia Iracunda» ezizena. Emakumeen eskubideen sustatzaile sutsua izan zen, bereziki emakumeen sufragioaren eta kargu publikoen sustatzaile.^[3] Mexikoko Alderdi Komunistako kidea izan zen, Idazle eta Artista Iraultzaileen Ligaren (LEAR) eta Nekazari Konfederazio Nazionalaren sortzaile. Maisu-maistren seme-alabentzako haurtzaindegiak sortzea ere bultzatu zuen.

1936an LEARek Ikastetxe Iraultzarako deitutako lehiaketa bat irabazi zuen, eta hortxe osatu zuen Atentado a las maestras rurales (Landa-eremuko maistren Atentatua) horma-irudia, hasiera batean, La maestra asesinada (Maistra erahila) izenburua izan zuena.^[5] Prozesu iraultzailea jorratu zuten beste autore muralista batzuek ez bezala, Reyesek bere horma-irudian emakumea eszenaren erdigunean jarri zuen prozesu historikoaren barruan, eta, horrela, XX. mendearen lehen erdian Mexikoren alfabetatzean emakumeek izan zuten paper protagonista islatu zuen.^[2]

1960 eta 1972 urteen artean, Hezkuntzako Langileen Sindikatu Nazionalak eskatuta, bere obra garrantzitsuena, Trayectoria de la cultura en México, Presencia del maestro en los movimientos históricos de la patria, Espacio, objetivo futuro y Constructores de la cultura nacional horma-irudiak margotu zituen maiatzaren 15ean, Mexiko Hiriko Belisario Domínguez kaleko 32. zenbakian.^[2] Lan horietan Reyesek Mexikoko prozesu historikoei buruz zuen ikuspegia islatu zuen hezkuntzaren eta irakasleen eginkizunaren bidez. Lan horietan Mexikoko prozesu historikoak batu zituen, hezkuntza eta irakasleen bidez, hala nola, Constructores de la cultura nacional (Kultura nazionalaren eraikitzaileak) lanean egileak Nezahualcóyotl, Sor Juana Inés de la Cruz eta Eulalia Guzmán arkeologoen aurpegiak irudikatu zituen. Azken horrekin osatu zuen Las Pavorosas talde feminista.^[6] Kritikaren arabera, Reyesek babes publikoa eman zion Guzmani, Cuauhtémoc-en Ixcateopan-eko ustezko aztarnen ondorioz Guzmanek jasandako polemikaren ondoren. Arkeologoak berak baliozkotu behar izan zituen presio ofizialen bidez.^[2] 1978an amaitu zuen seigarren horma-irudia Coyoacángo Udaletxeko Jauregi Zaharrean, 1979an inauguratua.^[7]

Bere literatur lanak honako lan hauexek bildu zituen: Nueva estancias en el desierto, Humanos paisajes y Espiral en retorno (Basamortuko egonaldi berriak, Gizakiak paisaiak eta Espiral itzuleran). Poesian sariak jaso zituen. Bere poemek izaera feminista erakusten zuten, besteak beste, A veces hago un viaje, Parada en el desierto, La palabra inmóvil, Códice del olvido, La máscara desnuda, Madre nuestra la tierra eta Recóndita espiral.

1960an beste intelektual batzuekin parte hartu zuen Mexikon preso politikoen aldeko borrokan, eta 1968an, ikasle-ibilaldian parte hartu zuen, eta horrek «La Castañeda» ospitale psikiatrikoan ezkutatzera behartu zuen.

Reyesek arrakasta handia izan arren eta nortasun estrobertsua izan arren, ia ahaztuta hil zen Mexiko Hirian 1985eko apirilaren 26an. Haren errautsak etxeko lorategian, Xochicaltitla kalean, erein zuen magnolia baten sustraietan lurperatu zituzten. Hantxe jarri zuten plaka bat, testu hau zuena:

«Gaur, zuria eta argitsua, Yololxóchitl jaio zinen: loreen lore handia. Ilargia zure diamante-mamia da. Gaur, zuria eta argitsua, , Yololxóchitl jaio zinen)».^[4]