Kintoa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

18:50, 19 martxoa 2011ko berrikusketa

Kintoa (gaztelaniaz Quinto Real edo País del Quinto eta frantsesez Pays Quint) Nafarroako iparraldean dagoen baso eta lur eremua da, nagusiki pagadiek osatutakoa eta 4.100 hektarea baino gehiagoko azaleran zabaltzen dena, Iparraldeko Kintoa delakoan 2.510 ha eta Hegoaldeko Kintoan 1.624 ha.

Lurralde berezia

Historikoki jabetza dela-eta liskar ugariren sortzailea izan da mugako ingurune hau, abereak errege-erreginenak ziren mendietan ibiltzeko zerga sistemagatik. Hegoaldeko biztanleek ez zuten ordaindu behar, erroibartarrek alegia, baina Iparraldekoek edo Aldude, Urepele Baigorri aldekoek bai ordea. 1856ko Baionako Itunaren bidez gaur egungo muga ezarri zuten Pirinio alde honetan, eta arazoa nolabait konpondu zuten: ofizialki "Espainiak Frantziari urteroko diru-koporuaren truke betiko utzitako lurra" da; argindarra 1979an eta telefonoa 1983an heldu ziren lurralde honetako 30 bat biztanleak administratiboki "Espainiako" lurretan bizi dira baina eskolara eta beste hainbat kontutara Urepelera jotzen dute. Zergei dagokienez ere batzuk "Espainian" eta beste batzuk "Frantzian" ordaintzen dute^[1].

Gaur egun mendi-mankomunitatea eratu dute eta Elizondon dute egoitza. Lindus (1.220 m) eta Izterbegi (1.027 m) mendiek mugatzen dute ingurunea.

Lanbideak

Ingurune honetan historiaurretik gizakiak bizi izan direlako aztarnak iritsi dira gaur egun arte, tartean Sorogaingo harrespila Erroibarren. Erromatar Inperioak ere haren sinadura utzi zuen, eskualde menditsu honetan meatzaritzak aspalditik izandako garrantziaren lehendabiziko seinaleak eman zituztelarik. XV. mendetik aurrera Eugin, Baigorrin eta Bankan burdinolak martxan egon ziren, eta bertako beste jarduera tradizionalak artzaintza eta basogintza izan dira.

Animaliak

Ezaguna da udazken aldian oreinak araldian daudenean arrek emeak erakartzeko egiten dituzten orroak.

Bestela, berriki "Kintoa xerria" izena hartu du Urepele aldeko bertako txerri arrazak, zuri-beltza dena.

Bibliografia

"Baztan-Kintoa lurraldeko landaredi kormofitikoaren ikerketa: katalogo floristikoa". Arantza Aldezabal, Eusko Ikaskuntza. 1994.
"Kintoa-Aldudeko 4 gakoak: Ardi, burdi, arrain eta zerria". Jose Etxegoien eta Gema Arrugaeta. "Nora" aldizkaria. 18. zk. 2009ko uztaila.

Erreferentziak

↑ Txomin Laxalt: Brèves de Pays basque, 2008. 108.or.

Kanpo loturak

[1] Txomin Laxalt: Brèves de Pays basque, 2008. 108.or.

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[Fitxategi:Urepel Eglise2.JPG|thumb|[[Urepele]]ko eliza eta, aurrean, ''Kintoa'' agertzen den seinalea.]]
-'''Kintoa''' ([[gaztelania]]z ''Quinto Real'' edo ''País del Quinto'' eta [[frantses]]ez ''Pays Quint'') [[Nafarroa]]ko iparraldean dagoen [[baso]] eta lur eremua da, nagusiki [[pago]]ek osatutakoa eta 4.100 [[hektarea]] baino gehiagoko azaleran zabaltzen dena, Iparraldeko Kintoa delakoan 2.510 ha eta Hegoaldeko Kintoan 1.624 ha.
+'''Kintoa''' ([[gaztelania]]z ''Quinto Real'' edo ''País del Quinto'' eta [[frantses]]ez ''Pays Quint'') [[Nafarroa]]ko iparraldean dagoen [[baso]] eta lur eremua da, nagusiki [[pagadi]]ek osatutakoa eta 4.100 [[hektarea]] baino gehiagoko azaleran zabaltzen dena, Iparraldeko Kintoa delakoan 2.510 ha eta Hegoaldeko Kintoan 1.624 ha.
 == Lurralde berezia ==