Aldude

Aldude
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Aldudeko eliza.
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Aldudes
Auzapeza	Jean-Michel Dendarieta (2014-2020)
Posta kodea	64430
INSEE kodea	64016
Herritarra	aldudar
Kokapena
Koordenatuak	43° 05′ 46″ N, 1° 25′ 33″ W
Aldude Aldude (Nafarroa Beherea)
Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	23,27 km2
Garaiera	345-1000 metro
Demografia
Biztanleria	321 biztanle (2013)
Dentsitatea	13,79 biztanle/km²
Zahartze tasa	% 20,43
Ugalkortasun tasa	‰ 18,83
Ekonomia
Jarduera tasa	% 79,49 (2011)
Genero desoreka	% 1,11 (2011)
Langabezia erregistratua	% 2,78 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 52,78 (2010)
Euskararen erabilera	% 20,55 (2011)
Datu gehigarriak

Aldude Nafarroa Behereko hego-mendebaldeko udalerri bat da, Baigorri-Ortzaize eskualdean kokatua.

Geografia

Esnazu auzoa

Baigorriko eskualdean dago kokaturik udalerria, mendi garaiez inguraturik: Adi (1.459) eta Iturrunburu (1.291) aipagarrienak izanik.

Urepele eta Bankarekin batera Kintoa osatzen du, Espainiak eta Frantziak elkarrekin dituzten larreak.

Etxeak eta Auzoak

• Kamukegi
• Zelaia
• Legarra
• Labiarin
• Esnazu
• Sarastegi
• Kinto

Udalerri mugakideak

• Banka ekialdean
• Urepele hego-ekialdean
• Nafarroako Foru Erkidegoarekin da mugakidea mendebalde (Baztan) eta hego-mendebaldean (Erroibar).

Historia

Aldudeko seinalea.

Presio demografikoak eta garapen ekonomikoak lagundu zuten XVI. mendean herriaren sorrerara, Baigorriko familien oinordeko ez ziren seme-alaben eskutik. Parrokia 1793. urtean eraiki zen.

Hurrengo urtean, Konbentzio gerrako Aldudeko guduaren ondorioz herria guztiz erre zuten.

Demografia

Biztanleriaren bilakaera 1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851 - 1.320 1.675 2.187 2.329 2.391 2.832 2.885 2.824 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896 2.760 1.328 1.226 1.195 1.179 1.197 1.261 1.196 1.152 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954 1.077 1.042 1.008 961 976 984 960 930 851 1962 1968 1975 1982 1990 1999 - - - 807 718 586 483 433 395 - - -

Kultura

Play media

Aldudeko Leon Arambel. Euskal Herriko Ahotsakerako egindako elkarrizketa.

Euskara

Aldudeko euskara nafar-lapurteraren aldaera bat da, erdiguneko azpieuskalkian dagoen Baigorriko euskara da herrian hitz egiten dena.

Ondasun nabarmenak

• Herriko plaza, elizaren eta herriko etxearen artean, pilotaleku izan zen XIX. mendetik 1952 arte. Bertan, laxoa izeneko pilota jokoa egiten zen, eskularruz hornitua eta hormarik gabe.
• Iguxkagerrea baserria: XVIII. mendekoa
• Joalginenborda: XIX. mendekoa
• Menementa baserria: XIX. mendekoa
• Harrespilak: hiru Argibel izeneko lekuan.
• Jasokundeko kapera: Esnazun, XIX. mendekoa. Kultura Ministerioak sailkatutako eskulturak ditu.
• Eliza: Maximilien enperadorearen arrosarioa dago bertan.
• Hilerrian XIX. mendeko hilarriak daude, bi 1805koak.

Hedabideak

• Kanaldude.

Aldudar ospetsuak

• Ernest Bidegain (1922-), idazlea.
• Perkain (1760-1770 inguruan sortua-), pilotaria.

Ikus, gainera

• Aldudeko burdinbide egitasmoa

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Aldude

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa

• (Frantsesez) Kanalduderen webgunea