Aldude
| Aldude | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria | |||||||||
 Aldudeko eliza. | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Frantzia | ||||||||
| Eskualdea | Akitania Berria | ||||||||
| Departamendua | Pirinio Atlantikoak | ||||||||
| Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa | ||||||||
| Barrutia | Baiona | ||||||||
| Kantonamendua | Euskal Mendialdea | ||||||||
| Izen ofiziala | Aldudes | ||||||||
| Auzapeza | Jean-Michel Dendarieta (2014-2020) | ||||||||
| Posta kodea |
64430 | ||||||||
| INSEE kodea |
64016 | ||||||||
| Herritarra | aldudar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 43° 05′ 46″ N, 1° 25′ 33″ W / 43.0961°N,1.4258°WKoordenatuak: 43° 05′ 46″ N, 1° 25′ 33″ W / 43.0961°N,1.4258°W | ||||||||
  Aldude Aldude (Nafarroa Beherea) | |||||||||
 Ikusi OpenStreetMapen | |||||||||
| Azalera | 23,27 km2 | ||||||||
| Garaiera | 345-1000 metro | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
322 (2017ko urtarrilaren 1a) −1 (2017ko urtarrilaren 1a)/(2016ko urtarrilaren 1a) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 13,79 biztanle/km² | ||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 20,43 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 18,83 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 79,49 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[1] | % 1,11 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 2,78 (2013) | ||||||||
| Kultura | |||||||||
| Euskaldunak | % 52,78 (2010) | ||||||||
| Euskararen erabilera | % 20,55 (2011) | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
.svg)
Aldude ([alðuðe]; batzuetan pluralean ere ager daiteke Aldudes edo Aldudeak, baina modu okerrean) Nafarroa Behereko hego-mendebaldeko udalerri bat da, Baigorri-Ortzaize eskualdean kokatua.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Baigorriko eskualdean dago kokaturik udalerria, mendi garaiez inguraturik: Adi (1.459) eta Iturrunburu (1.291) aipagarrienak izanik.
Urepele eta Bankarekin batera Kintoa osatzen du, Espainiak eta Frantziak elkarrekin dituzten larreak.
Etxeak eta Auzoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Zamukegi
- Zelaia
- Legarra
- Labiarin
- Esnazu
- Sarastegi
- Kinto
Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Banka ekialdean
- Urepele hego-ekialdean
- Nafarroako Foru Erkidegoarekin da mugakidea mendebalde (Baztan) eta hego-mendebaldean (Erroibar).
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Presio demografikoak eta garapen ekonomikoak lagundu zuten XVI. mendean herriaren sorrerara, Baigorriko familien oinordeko ez ziren seme-alaben eskutik. Parrokia 1793. urtean eraiki zen.
Hurrengo urtean, Konbentzio gerrako Aldudeko guduaren ondorioz herria guztiz erre zuten.[2]
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aldudeko euskara nafar-lapurteraren[6] aldaera bat da, erdiguneko azpieuskalkian[7] dagoen Baigorriko euskara[8] da herrian hitz egiten dena.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Herriko plaza, elizaren eta herriko etxearen artean, pilotaleku izan zen XIX. mendetik 1952 arte. Bertan, laxoa izeneko pilota jokoa egiten zen, eskularruz hornitua eta hormarik gabe.
- Iguxkagerrea baserria[9]: XVIII. mendekoa
- Joalginenborda[10]: XIX. mendekoa
- Menementa baserria[11]: XIX. mendekoa
- Harrespilak: hiru Argibel izeneko lekuan.
- Jasokundeko kapera[12]: Esnazun, XIX. mendekoa. Kultura Ministerioak sailkatutako eskulturak ditu[13].
- Eliza[14]: Maximilien enperadorearen arrosarioa dago bertan.
- Hilerrian XIX. mendeko hilarriak daude, bi 1805koak.
Hedabideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aldudar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Ernest Bidegain (1922-), idazlea.
- Perkain (1760-1770 inguruan sortua-), pilotaria.
- Suzanne Elosu (1901-1980),mediku eta politikaria. Baionako lehen hautetsi emaztea.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ AL Harmonville. Dictionnaire des dates, des faits, des lieux et des hommes historiques. I.
- ↑ «Arambel, Leon - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ «Bizkaitarrekin gazteleraz Iparraldeko artzainek - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ «Nafar-lapurtarra - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ «Erdigunekoa (NL) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ «Baigorrikoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-10-16.
- ↑ Iguxkagerrea: Frantziako Kultura Ministerioa, Mérimée datu basea
- ↑ Joalginenborda: Frantziako Kultura Ministerioa, Mérimée datu basea
- ↑ Menementa: Frantziako Kultura Ministerioa, Mérimée datu basea
- ↑ Jasokundeko kapera: Frantziako Kultura Ministerioa, Mérimée datu basea
- ↑ Esnazuko eliza: Frantziako Kultura Ministerioa, Palissy datu basea
- ↑ Andre Mariaren eliza: Frantziako Kultura Ministerioa, Mérimée datu basea
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- (Frantsesez) Kanalduderen webgunea
Datuak: Q839431
Multimedia: Aldudes
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Aldude
