Chien-Shiung Wu: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

11:43, 8 martxoa 2013ko berrikusketa

Chien-Shiung Wu

Chien-Shiung Wu (吳健雄, Wú Jiànxíong, 1912 - 1997) estatubatuar fisikari bat izan zen, Txinan jaioa eta aditua fisika esperimentaleean eta erradiaktibitatean. Manhattan proiektuan lan egin zuen (uranio metala gas-difusioa erabiliz U-235 eta U-238 isotopotan banatzeko prozesua garatzen lagundu zuen). Geroago Paritatearen Kontserbazio-Legea zalantzan jartzen zuten esperimentuak burutu zituen.

Biografia

1912ko maiatzaren 31n jaio zen Liuho-n, Shanghai-tik gertu. Nanjingeko Unibertsitatean ikasi zuen. 1930-34 tartean National Central Unibertsitateko Fisika Sailean. Gero bi urtez aritu zen Zhejiang-eko Unibertsitatean, eta azkenean ikerlari bihurtu zen Taiwan-eko Akademia Nazionalaren Fisikako Institutuan. 1936an AEBetara joan zen ikasketa sakonagoak egin ahal izateko. Kaliforniako Unibertsitatean lan egin zuen Ernest O. Lawrence irakaslearekin, ziklotroia (partikula azelaragailua) asmatzeagatik Fisikako Nobel saria 1939an lortu zuena. Wu-k 1940an tesia irakurri zuen eta doktorea bihurtu zen.

Zenbait zientzialarik ohorezko ezizen batzuk erabili zituzten Chien-Shiung Wu aipatzeko: "Fisikaren lehen dama", "Txinako Madame Curie" eta “Madame Wu”. 1997ko otsailaren 16an hil zen. 84 urte zituela, bihotzeko bigarren infartua izan zuenean. Fisikako Wolf saria eta AEBko National Medal of Science jaso zituen.

Euskal Herriko Unibertsitateak antolatu zuen Emakume Zientziadunak jardunaldian,^[1] haren aipu hau zabaldu zuten:

«	Laborategian egun osoa eman ondoren etxera heldu eta plater lohi pila izatea baino txarragorik bada: ... Laborategira joan ezin izatea.	»
Chien-Shiung Wu

Merezimenduak

Wu izan zen aitzindaria zenbait arlotan:

lehen txino-amerikarra AEBko Zientzia-Akademia Nazionaleko kidea izan zena
lehen emakumezko hezitzailea (instructor) Princeton Unibertsitateko Fisika Sailean;
lehen emakumea Princeton Unibertsitateko honoris causa doktorea dena
lehen emakume lehendakaria American Physical Society elkartean, 1975ean hautatua;
lehen pertsona Fisikako Wolf saria jaso zuena, 1978ko bere lehen emanaldian.

Kanpo loturak

(Ingelesez) The Foundation
(Ingelesez) UCLA Physics
(Ingelesez) Eulogy-biography (Columbia)
(Ingelesez) Zuri-beltzezko argazki handia eta biografia txiki bat

Erreferentziak

↑ Emakume zientziadunak jardunaldia. EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultatea. 2013ko Martxoaren 8a.

Datuak: Q450317
Multimedia: Chien-shiung Wu / Q450317

[1] Emakume zientziadunak jardunaldia. EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultatea. 2013ko Martxoaren 8a.

[1]

@@ 4. lerroa: / 4. lerroa: @@
 == Biografia ==
+[[1912]]ko [[maiatzaren 31]]n jaio zen Liuho-n, [[Shanghai]]-tik gertu. [[Nanjing]]eko Unibertsitatean ikasi zuen.  1930-34 tartean National Central Unibertsitateko Fisika Sailean. Gero bi urtez aritu zen [[Zhejiang]]-eko Unibertsitatean,  eta azkenean ikerlari bihurtu zen [[Taiwan]]-eko Akademia Nazionalaren Fisikako Institutuan.
+an [[AEB]]etara joan zen ikasketa sakonagoak egin ahal izateko. Kaliforniako Unibertsitatean lan egin zuen  [[Ernest O. Lawrence]] irakaslearekin, ziklotroia (partikula azelaragailua) asmatzeagatik [[Fisikako Nobel sari]]a 1939an lortu zuena.
+Wu-k 1940an tesia irakurri zuen eta doktorea bihurtu zen.
-[[1912]]ko [[maiatzaren 31]]n jaio zen. [[Nankin]]eko Unibertsitatean ikasi zuen. [[Manhattan proiektu]]an lan egin zuen uranio-aberasketan eta [[parekidetasun (fisika)|parekidetasunaren]] urraketa frogatu zuen. Zenbait zientzialarik ezizen batzuk eman zizkioten: "[[Fisika]]ren [[lehen dama]]", "[[Txina]]ko [[Marie Curie|Madame Curie]]" eta “Madame Wu”.  [[1997]]ko [[otsailaren 16]]an hil zen bihotzeko bigarren infartua izan zuenean.
+Zenbait zientzialarik ohorezko ezizen batzuk erabili zituzten '''Chien-Shiung Wu''' aipatzeko: "[[Fisika]]ren [[lehen dama]]", "[[Txina]]ko [[Marie Curie|Madame Curie]]" eta “Madame Wu”.  [[1997]]ko [[otsailaren 16]]an hil zen. 84 urte zituela,  bihotzeko bigarren infartua izan zuenean.
 Fisikako Wolf saria eta AEBko National Medal of Science jaso zituen.
@@ 12. lerroa: / 15. lerroa: @@
 | zabalera = 600
 | kokapena = center}}
+== Merezimenduak ==
+Wu izan zen aitzindaria zenbait arlotan:
+* lehen txino-amerikarra [[AEBko Zientzia-Akademia Nazional]]eko kidea izan zena
+* lehen emakumezko hezitzailea (instructor) [[Princeton Unibertsitate]]ko Fisika Sailean;
+* lehen emakumea [[Princeton Unibertsitate]]ko  honoris causa doktorea dena
+* lehen emakume lehendakaria [[American Physical Society]] elkartean,  1975ean hautatua;
+* lehen pertsona  Fisikako [[Wolf saria]] jaso zuena, 1978ko bere lehen emanaldian.
 == Kanpo loturak ==