Kuxtar hizkuntzak: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

17:41, 12 urtarrila 2017ko berrikusketa

Kuxtar hizkuntzak Afroasiar hizkuntza familiako adar bat dira. Gehienbat Afrikako Adarrean mintzatzen dira ((Somalia, Eritrea, Djibuti eta Etiopia), bai eta Niloren haranean (Sudan eta Egipto) eta Afrikako Aintzira Handietako alde batzuetan ere (Tanzania eta Kenya). Izena Antzinako Egiptoren hegoaldean zegoen Kuxeko Erresumatik datorkie.

Oromoera da hizkuntza talde honetan hiztun gehien dituena (35 milioi lagun), eta somalierako (28 milioi) eta sidamoa (3 milioi) heldu dira haren ondoan. Milioi batetik gora hiztun dituzten beste bi kuxtar hizkuntzak afarrera (1,5 milioi) eta bedawia (1,2 milioi) dira. Somaliera Somaliako hizkuntza ofizialetako bat da; horrenbestez, estatu burujabe batean estatus ofiziala duen kuxtar hizkuntza bakarra da. Somaliera eta afarrera, bestalde, Djibutiko hizkuntza nazionaltzat onartutako hizkuntzetako bi dira.

Banaketa geografikoaren araberako ondoko taldekatzea erabili ohi da gaur egun, Joseph Greenbergen sailkapena oinarri:

Erdialdeko kuxtar hizkuntzak (batzuetan agaw hizkuntzak ere deritzenak)
- Xamtanga hizkuntza (Etiopia)
- Bilen hizkuntza (Eritrea)
- Awngi hizkuntza (Etiopia)
- Kunfal hizkuntza (Etiopia)
- Qimant hizkuntza (Etiopia)

Sortaldeko kuxtar hizkuntzak.
- Boon hizkuntza (Somalia)
- Dullay hizkuntzak (Etiopia)
- Herri Garaietakoak (Etiopia)
- Diraxa hizkuntza (Etiopia)
- Konso hizkuntza (Etiopia)
- Oromo
  - - Borana-Arsi-Guji hizkuntza (Etiopia)
    - Orma hizkuntza (Kenya)
    - Sanye hizkuntza (Kenya)
    - Garreh-Ajuran hizkuntza (Kenya)
    - Oromoera (Etiopia)
- Boni hizkuntza (Kenya)
- Rendille hizkuntza (Kenya)
- Afarrera (Etiopia)
- Saho hizkuntza (Eritrea)
- Somaliakoak
- Arbore hizkuntza (Etiopia)
- Baiso hizkuntza (Etiopia)
- Daasanach hizkuntza (Etiopia)
- El Molo hizkuntza (Kenya)
- Yaaku hizkuntza (Kenya)

Iparraldeko kuxtar hizkuntzak
- Bedawi hizkuntza edo beja hizkuntza (Sudan), hizkuntzalari anitzek kuxtar taldetik at utzi dutena

Hegoaldeko kuxtar hizkuntzak
- Aasáx hizkuntza (Tanzania)
- Burunge hizkuntza (Tanzania)
- Dahalo hizkuntza (Kenya)
- Gorowa (Tanzania)
- Iraqw hizkuntza (Tanzania)
- Alagwa hizkuntza (Tanzania)
- Kw'adza hizkuntza (Tanzania)

Kanpo loturak

(Ingelesez) Ethnologueko kuxtar hizkuntzen zuhaitza

@@ 6. lerroa: / 6. lerroa: @@
 [[Fitxategi:Karte der Afroasiatischen Sprachen.png|thumb|right|400px|Kuxtar hizkuntzak morez, beste afroasiar hizkuntzekin]]
-* [[Erdialdeko kuxtar hizkuntzak]] (batzuetan [[Agaw hizkuntzak]] ere deriztenak).
+* [[Erdialdeko kuxtar hizkuntzak]] (batzuetan [[agaw hizkuntzak]] ere deritzenak)
-: [[Xamtanga hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Xamtanga hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Bilen hizkuntza]] (Eritrea).
+** [[Bilen hizkuntza]] (Eritrea)
-: [[Awngi hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Awngi hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Kunfal hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Kunfal hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Qimant hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Qimant hizkuntza]] (Etiopia)
 * [[Sortaldeko kuxtar hizkuntzak]].
-: [[Boon hizkuntza]] (Somalia).
+** [[Boon hizkuntza]] (Somalia)
-: Dullay hizkuntzak (Etiopia).
+** Dullay hizkuntzak (Etiopia)
-:: [[Bussa hizkuntza]].
+****[[Bussa hizkuntza]]
-:: [[Gawwada hizkuntza]].
+****[[Gawwada hizkuntza]]
-:: [[Tsamai hizkuntza]].
+****[[Tsamai hizkuntza]]
-: Herri Garaietakoak (Etiopia).
+** Herri Garaietakoak (Etiopia)
-:: [[Alaba hizkuntza]].
+****[[Alaba hizkuntza]]
-:: [[Burji hizkuntza]].
+****[[Burji hizkuntza]]
-:: [[Gedeo hizkuntza]].
+****[[Gedeo hizkuntza]]
-:: [[Hadiyya hizkuntza]].
+****[[Hadiyya hizkuntza]]
-:: [[Kambaata hizkuntza]].
+****[[Kambaata hizkuntza]]
-:: [[Libido hizkuntza]].
+****[[Libido hizkuntza]]
-:: [[Sidamo hizkuntza]].
+****[[Sidamo hizkuntza]]
-: [[Diraxa hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Diraxa hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Konso hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Konso hizkuntza]] (Etiopia)
-: Oromo.
+** Oromo
-:: [[Borana-Arsi-Guji hizkuntza]] (Etiopia).
+****[[Borana-Arsi-Guji hizkuntza]] (Etiopia)
-:: [[Orma hizkuntza]] (Kenya).
+****[[Orma hizkuntza]] (Kenya)
-:: [[Sanye hizkuntza]] (Kenya).
+****[[Sanye hizkuntza]] (Kenya)
-:: [[Garreh-Ajuran hizkuntza]] (Kenya).
+****[[Garreh-Ajuran hizkuntza]] (Kenya)
-:: [[Oromoera]] (Etiopia).
+****[[Oromoera]] (Etiopia)
-: [[Boni hizkuntza]] (Kenya).
+** [[Boni hizkuntza]] (Kenya)
-: [[Rendille hizkuntza]] (Kenya).
+** [[Rendille hizkuntza]] (Kenya)
-: [[Afarrera]] (Etiopia).
+** [[Afarrera]] (Etiopia)
-: [[Saho hizkuntza]] (Eritrea).
+** [[Saho hizkuntza]] (Eritrea)
-: Somaliakoak.
+** Somaliakoak
-:: [[Dabarre hizkuntza]].
+****[[Dabarre hizkuntza]]
-:: [[Garre hizkuntza]].
+****[[Garre hizkuntza]]
-:: [[Jiiddu hizkuntza]].
+****[[Jiiddu hizkuntza]]
-:: [[Somaliera]].
+****[[Somaliera]]
-:: [[Tunni hizkuntza]].
+****[[Tunni hizkuntza]]
-:: [[Maay hizkuntza]].
+****[[Maay hizkuntza]]
-: [[Arbore hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Arbore hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Baiso hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Baiso hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[Daasanach hizkuntza]] (Etiopia).
+** [[Daasanach hizkuntza]] (Etiopia)
-: [[El Molo hizkuntza]] (Kenya).
+** [[El Molo hizkuntza]] (Kenya)
-: [[Yaaku hizkuntza]] (Kenya).
+** [[Yaaku hizkuntza]] (Kenya)
-* [[Iparraldeko kuxtar hizkuntzak]].
+* [[Iparraldeko kuxtar hizkuntzak]]
-: [[Bedawi hizkuntza]] edo beja hizkuntza (Sudan), hizkuntzalari anitzek kuxtar taldetik at utzi dutena.
+** [[Bedawi hizkuntza]] edo beja hizkuntza (Sudan), hizkuntzalari anitzek kuxtar taldetik at utzi dutena
-* [[Hegoaldeko kuxtar hizkuntzak]].
-: [[Aasax hizkuntza|Aasáx hizkuntza]] (Tanzania).
-: [[Burunge hizkuntza]] (Tanzania).
-: [[Dahalo hizkuntza]] (Kenya).
-: [[Gorowa]] (Tanzania).
-: [[Iraqw hizkuntza]] (Tanzania).
-: [[Alagwa hizkuntza]] (Tanzania).
-: [[Kw'adza hizkuntza]] (Tanzania).
+* [[Hegoaldeko kuxtar hizkuntzak]]
+** [[Aasax hizkuntza|Aasáx hizkuntza]] (Tanzania)
+** [[Burunge hizkuntza]] (Tanzania)
+** [[Dahalo hizkuntza]] (Kenya)
+** [[Gorowa]] (Tanzania)
+** [[Iraqw hizkuntza]] (Tanzania)
+** [[Alagwa hizkuntza]] (Tanzania)
+** [[Kw'adza hizkuntza]] (Tanzania)
 == Kanpo loturak ==
 * {{en}} [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90095 Ethnologueko kuxtar hizkuntzen zuhaitza]