Euskal herrizaletasun: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

21:31, 27 ekaina 2020ko berrikusketa

Euskozaletasuna^[1] edo baskismoa (gaztelaniazko vasquismo hitzetik eratorria) Euskal Herria edo Euskadi nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo. Euskaltzaletasunak euskara, eta, oro har, euskal kulturarekiko, konpromisoa eta zaletasuna oso modu zehatzean adierazten ditu, euskozaletasunak, ostera, praktikan horietatik harago, eta teorikoki modu zabalagoan, Euskal Herriko erdal kultura eta hizkuntzekiko atxikimendua ere barnebil dezake.

Kultura, gizartea, ertia, musika, zinema, edestia eta politikan bai eta euskalduntasuna ukitzen duen edozein gaitan sustraitua dagoen higikundea edota pentsamoldea da.

Berez, 1980ko hamarkadatik aurrera gaztelaniaz soilik erabiltzen den hitza da (vasquista hitzak beste garaietako esan nahi berdineko gaztelaniazko vascófilo, vascólogo, euscariano, euscalerriaco edota euscaro eta abar bezalako hitzak alboraturik), euskaraz euskaltzaletasuna erabiltzen baita, ziurrenik Katalunian XIX. mendean sortu eta geroztik indar handia duen katalanismoaren parekide izan nahirik sortua.

Hitz hau bere hiztegian jasoa duen munduko akademia bakarra Espainiako Errege Akademia da, bere hiztegian jartzen duenez Euskal Herria eta euskal kulturarekiko atxikimendua adierazteko nahiz gaztelaniak euskaratik jaso dituen euskal hitzak izendatzeko gaztelaniaz erabiltzen den hitza omen da.

Sarri, baskista hitza era gutxiesgarrian erabiltzen da, Euskadirekiko atxikimendua agertu baina euskara eta euskal kultura alde batera uzten dituztenak izendatzeko.

Politikan

Euskozaletasuna, alderdi abertzaleez gain, abertzaleak ez diren alderdiek ere euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da, esate baterako, Euskal Autonomia Erkidegoan Ezker Batua, Ahal Dugu edota PSE alderdiek (azken honetan Jesus Egiguren, Odon Elorza edo Gemma Zabaleta politikariak nabarmentzen dira).

Aldiz, Nafarroako Foru Erkidegoan, PSNek kontraesan garbian UPN eta NPPren eskuindar nabarrismoaren eraginez edo presiopean 1970eko hamarkadako amaieran erakutsi zuen hasierako euskozaletasunaren aldeko jarrerari muzin egin dio, eta Geroa Bai (Nafarroa Bai), EH Bildu, Eusko Alkartasuna, EAJ, Aralar, Batzarre, Ahal Dugu edota Nafarroako Ezker Batua izan dira nabarrismo aurrerakoia eta euskozaletasuna uztartu dituzten alderdiak. Salbuespen gisa, CDN alderdia legoke, 1990eko hamarkadan arrakasta handirik gabe bi multzoen artean kokatzen saiatu zen alderdia.

Ikus gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q7284383

↑ «euskozaletasun» Orotariko Euskal Hiztegia. .

[1] «euskozaletasun» Orotariko Euskal Hiztegia. .

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-'''Baskismoa''' ([[gaztelania]]zko ''vasquismo'' hitzetik eratorria) edo '''euskozaletasuna'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozaletasun | artikulua=euskozaletasun | entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]}}</ref> [[Euskal Herria]] edo [[Euskadi]] nahiz [[euskal herritar]] kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzaio. [[Euskaltzaletasun]]ak [[euskara]], eta oro har euskal kulturarekiko, konpromisoa eta zaletasuna oso modu zehatzean adierazten dituen bitartean, baskismoak praktikan horietatik harago eta teorikoki modu zabalagoan Euskal Herriko [[erdal]] kultura eta hizkuntzekiko atxikimendua ere euskara eta euskal kulturaren parekide ditu.
+'''Euskozaletasuna'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=euskozaletasun | artikulua=euskozaletasun | entziklopedia=[[Orotariko Euskal Hiztegia]]}}</ref> edo '''''baskismoa''''' ([[gaztelania]]zko ''vasquismo'' hitzetik eratorria) [[Euskal Herria]] edo [[Euskadi]] nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo. [[Euskaltzaletasun]]ak [[euskara]], eta, oro har, euskal kulturarekiko, konpromisoa eta zaletasuna oso modu zehatzean adierazten ditu, euskozaletasunak, ostera, praktikan horietatik harago, eta teorikoki modu zabalagoan, Euskal Herriko [[erdal]] kultura eta hizkuntzekiko atxikimendua ere barnebil dezake.
-[[Kultura]], [[gizarte]]a, [[arte]]a, [[musika]], [[zinema]], [[historia]] eta [[politika]]n bai eta euskaldutasuna ukitzen duen edozein gaietan sustraitua dagoen mugimendua edota pentsamoldea da.
+[[Kultura]], [[gizarte]]a, [[erti]]a, [[musika]], [[zinema]], [[edesti]]a eta [[politika]]n bai eta euskalduntasuna ukitzen duen edozein gaitan sustraitua dagoen higikundea edota pentsamoldea da.
 Berez, [[1980ko hamarkada]]tik aurrera [[gaztelania]]z soilik erabiltzen den hitza da (''vasquista'' hitzak beste garaietako esan nahi berdineko gaztelaniazko ''vascófilo'', ''vascólogo'', ''euscariano'', ''euscalerriaco'' edota ''euscaro'' eta abar bezalako hitzak alboraturik), euskaraz [[euskaltzaletasun]]a erabiltzen baita, ziurrenik [[Katalunia]]n [[XIX. mendea]]n sortu eta geroztik indar handia duen [[katalanismo]]aren parekide izan nahirik sortua.
-Hitz hau bere hiztegian jasoa duen munduko akademia bakarra [[Espainiako Errege Akademia]] da, bere hiztegian jartzen duenez Euskal Herria eta euskal herritar kulturarekiko atxikimendua adierazteko nahiz gaztelaniak euskaratik jaso dituen euskal hitzak izendatzeko gaztelaniaz erabiltzen den hitza omen da.
+Hitz hau bere hiztegian jasoa duen munduko akademia bakarra [[Espainiako Errege Akademia]] da, bere hiztegian jartzen duenez Euskal Herria eta euskal kulturarekiko atxikimendua adierazteko nahiz gaztelaniak euskaratik jaso dituen euskal hitzak izendatzeko gaztelaniaz erabiltzen den hitza omen da.
+Sarri, ''baskista'' hitza era gutxiesgarrian erabiltzen da, Euskadirekiko atxikimendua agertu baina euskara eta euskal kultura alde batera uzten dituztenak izendatzeko.
 == Politikan ==
-Baskismoa [[eusko abertzaletasun|alderdi abertzaleez]] gain abertzaleak ez diren alderdiek ere euren historian zehar bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da, esate baterako, [[Euskal Autonomia Erkidegoa]]n [[Ezker Batua]], [[Ahal Dugu]] edota [[PSE]] alderdiek (azken honetan [[Jesus Egiguren]], [[Odon Elorza]] edo [[Gemma Zabaleta]] politikariak nabarmentzen dira).
+Euskozaletasuna, [[eusko abertzaletasun|alderdi abertzaleez]] gain, abertzaleak ez diren alderdiek ere euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da, esate baterako, [[Euskal Autonomia Erkidegoa]]n [[Ezker Batua]], [[Ahal Dugu]] edota [[PSE]] alderdiek (azken honetan [[Jesus Egiguren]], [[Odon Elorza]] edo [[Gemma Zabaleta]] politikariak nabarmentzen dira).
-Aldiz, [[Nafarroako Foru Erkidegoa]]n, [[PSN]]ek kontraesan garbian [[UPN]] eta [[Nafarroako Alderdi Popularra|NPPren]] [[nabarrismo|eskuindar nabarrismoaren]] eraginez edo presiopean [[1970eko hamarkada]]ko amaieran erakutsi zuen hasierako baskismoaren aldeko jarrerari muzin egin dio, eta [[Geroa Bai]] ([[Nafarroa Bai]]), [[EH Bildu]], [[Eusko Alkartasuna]], [[EAJ]], [[Aralar (alderdia)|Aralar]], [[Batzarre]], [[Ahal Dugu]] edota [[Nafarroako Ezker Batua]] izan dira [[nabarrismo|nabarrismo aurrerakoia]] eta baskismoa uztartu dituzten alderdiak. Salbuespen gisa, [[CDN]] alderdia legoke, [[1990eko hamarkada]]n arrakasta handirik gabe bi multzoen artean kokatzen saiatu zen alderdia.
+Aldiz, [[Nafarroako Foru Erkidegoa]]n, [[PSN]]ek kontraesan garbian [[UPN]] eta [[Nafarroako Alderdi Popularra|NPPren]] [[nabarrismo|eskuindar nabarrismoaren]] eraginez edo presiopean [[1970eko hamarkada]]ko amaieran erakutsi zuen hasierako euskozaletasunaren aldeko jarrerari muzin egin dio, eta [[Geroa Bai]] ([[Nafarroa Bai]]), [[EH Bildu]], [[Eusko Alkartasuna]], [[EAJ]], [[Aralar (alderdia)|Aralar]], [[Batzarre]], [[Ahal Dugu]] edota [[Nafarroako Ezker Batua]] izan dira [[nabarrismo|nabarrismo aurrerakoia]] eta euskozaletasuna uztartu dituzten alderdiak. Salbuespen gisa, [[CDN]] alderdia legoke, [[1990eko hamarkada]]n arrakasta handirik gabe bi multzoen artean kokatzen saiatu zen alderdia.
 == Ikus gainera ==