Toyama

Toyama; 富山市; 富山市 (Toyama-shi)
	core city of Japan (en)
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Japonia
Uhartea; Eskualdea; Prefektura	Honshu; Chūbu; Toyama
Alkatea	Masashi Mori (en)
Jatorrizko izena	富山市
Geografia
Koordenatuak	36°41′45″N 137°12′49″E / 36.69592°N 137.21369°E
Azalera	1,241,85 km²
Mugakideak	Imizu (en) , Namerikawa (en) , Tonami (en) , Nanto (en) , Kamiichi (en) , Tateyama (en) , Funahashi (en) , Hida (en) , Takayama eta Ōmachi (en)
Demografia
Biztanleria	413.028 (2021eko martxoaren 1a); −5.658 (2015)
Dentsitatea	332,62 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1889ko apirilaren 1a eta 2005eko apirilaren 1a
Ordu eremua	UTC+09:00
Hiri senidetuak	Qinhuangdao, Durham eta Mogi das Cruzes
	http://www.city.toyama.toyama.jp/english/English.html www.city.toyama.toyama.jp

Toyama (japonieraz: 富山市, Toyama-shi^?) , Japoniako Toyama prefekturako hiriburua da. 2014ko erroldaren arabera 265.405 biztanle ditu. Japoniako itsasoaren kostaldeko hiri industrializatuenetakoa da.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Toyama prefeturaren erdialdea hartzen du, prefeturak duen azalera guztiaren herena gutxi gorabehera. Toyamako Badiaren ertzetan kokaturik dago, nekazaritzarako oso oparoa den lautada baten erdian. Mendi garaiek inguratzen dute Toyama hiria, Yakushi (2.926m), Noguchigoro (2.924m) eta Kurobegorō (2.897m) besteak beste.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Toyama, Toyama (1981–2010))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	20.9	22.5	25.7	32.4	32.3	36.4	38.8	39.5	38.3	33.3	29.2	21.6	39.5
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	6.0	6.8	10.9	17.3	21.9	25.1	29.0	30.9	26.5	21.1	15.3	9.6	18.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	−0.3	−0.3	2.2	7.2	12.6	17.4	21.5	22.9	18.8	12.4	6.8	2.4	10.3
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	−11.9	−11.1	−7.0	−2.2	2.3	7.7	13.0	14.1	8.9	1.9	−2.0	−8.5	−11.9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	259.5	172.1	158.5	122.2	134.2	182.6	240.4	168.3	220.2	160.7	234.4	247.0	2300.1
Prezipitazio egunak (≥ 0.5 mm)	23.7	19.9	18.7	13.1	11.8	12.3	14.7	11.0	13.9	14.4	17.7	22.0	193.2
Elur egunak (≥ 1 mm)	19.1	16.1	9.1	0.8	0	0	0	0	0	0.6	1.0	9.7	56.4
Eguzki orduak	68.1	86.3	131.3	174.9	191.1	150.2	147.1	201.3	133.1	142.7	102.8	75.8	1604.7
Hezetasuna (%)	82	79	73	69	72	79	81	77	79	77	77	80	77.1
Iturria (1): Japan Meteorological Agency^[1]
Iturria (2): Japan Meteorological Agency (records)^[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nekazaritzarako lurralde egokia izanik historikoki borroka ugari izan dira Toyamako lautada eskuratu nahian, harik eta XVI mendean Sassa Narisama samuraia aintzinako Etchū probintziako agintari bihurtu zen arte. Honek ibaiak kanalizatu eta nekazaritza are eta oparoagoa bihurtu zuen.

Edo Aroan industrializazioa iritsi zen batez ere botika eta washi (Japoniako papera) ekoizten hasi zelarik. Industrializazioak ere bultzada handia izan zuen lur eta itsaso bidezko garraiobideak eratu zirenean.

Meiji berrezarkuntzan industria kimikoa ezarri zen Toyaman. Horretarako beharrezkoa izan zen inguruko mendietan argi-indarra sortzeko zentrale hidroelektrikoak eraikitzea.

1945eko hegazkin estatubatuarren bonbaketek hiria suntsitu bazuten ere (erdigunearen %99'5a) Japoniako itsasoaren ertzeko hiri industrial handienetakoa izatera itzuli da.

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hainbat jardueratan oinarritzen da Toyamaren ekonomia, nekazaritza, basogintza, arrantza, merkataritza eta manufaktura industrian besteak beste.

Bertan egoitza duten konpainia handien artean aipatzekoak dira:

Hokuriku argi-indar konpainia.
Nachi-Fujikoshi errobot industrialen konpainia.
Intec software konpainia.

Jaialdiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kaze no bon (風の盆) "haizearen Bon jaiak" 300 urtetik gora ditu eta irailaren 1 eta 3 artean ospatzen da. Hasiera batean tifoiak uxatzeko egiten hasi zen eta gaur egun jaialdi turistikoa bihurtu da. Gauez aperezko linternak pizten dira eta kapelaz burua estalita duten gizon-emakume gazteen lerro luzeek dantza egiten dute musika melankoliko baten konpasean.