Cristóbal Villalba
Cristóbal Villalba | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Plasencia, 1475 (egutegi gregorianoa) |
Herrialdea | Gaztelako Koroa |
Heriotza | Lizarra, 1516 (egutegi gregorianoa) (40/41 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | gaztelania |
Jarduerak | |
Jarduerak | ofizierra |
Zerbitzu militarra | |
Parte hartutako gatazkak | Italiar Gerrak Nafarroako konkista |
Cristóbal Villalba (Plasencia, 1475-Lizarra 1516) estremadurar kapare eta gaztelar militarra izan zen.[1]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Iparraldeko Afrikan eta Italian hasi zen borrokatzen, Napoliko konkistan Gonzalo Fernández de Córdobaren ondoan arituz.
Errepresioa Nafarroan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1512an, Fadrique Álvarez de Toledoren zuzendaritzapean, koronela izan zen Nafarroako konkistan. Hainbat ekintzatan hartu zuen parte, ezagunena 1516ko martxoan Piarres Nafarroakoaren atxiloketarena izanik. 1512ko abuztuaren 30an, militar gaztelarrak sarraskia egin zuen obeditzen ez zuten nafarren aurka, Nafarroako Erresumaren konkistan. Ohikoa zen gaztelarrek konkistatutako lurretan bertako biztanleei haien armadara batzera behartzea. Nafar askok horri uko egin ziotenez, bere soldaduei agindu zien herritarrei lapurtzeko, jipoitzeko eta etxeei su emateko. Herritarrak beldurtzeko helburua zuen. Hala, soldadu gaztelarrek sarraskia hasi zuten, eta ahal izan zituzten emakumeak bortxatu zituzten, garaiko kronikek jaso dutenez.[2]
Cisneros kardinalaren agindupean, Erresumako gazteluak moztu zituen. Aginduak bete ondoren, hurrengoa esan zuen:
« | Navarra está tan baxa de fantasía después de que vuestra señoría reverendísima mandó derrocar los muros, que no ay ombre que alçe la cabeza... Proveymos que algunos muros de algunas villas y lugares del Reyno de Navarra se derrocasen y echasen por el suelo porque era cosa dificultosa haver de poner en cada lugar gente de guarda... De esta manera el Reyno no puede estar más sojuzgado y más sujeto, y ninguno en aquel reyno tendrá atrevimiento ni osadía para se revelar.[3] | » |
Emaztearekin lo-kuluxka bat hartzen ari zela hil zen 1516an. Kronikalari batzuen arabera, Luis IV.a Beaumontekoa Leringo kondeak pozoitua izan zen, bere jaurerrien harresiak moztu zituelako.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Floristán Imizkotz, Alfredo. (1993). Historia Ilustrada de Navarra. Iruñea: Diario de Navarra ISBN 84-604-7413-5..
- ↑ https://www.argia.eus/efemerideen-kanala/cristobal-de-villalba-militar-gaztelarrak-sarraskia-egin-zuen-obeditzen-ez-zuten-nafarren-aurka-nafarroako-erresumaren-konkistan
- ↑ Sagredo, Iñaki. Elaboración y explicación histórica del mapa. Explicación histórica. Tenencias y merindades. .