Dikofol
Dikofola edo 2,2,2-trikloro-1,1-bis(4-klorofenil)etanola konposatu organikoa da, (ClC6H4)2C(OH)CCl3 formula duena organokloratuen familiakoa. Alkohol tertziarioa da. Bi isomero ditu p,p'-dikofola eta o,p'-dikofola. Egoera puruan solido kristalino zuria da. Dikofol teknikoa olio marroixka da % 80-85 p,p'-dikofolez, % 15-20 o,p'-dikofolez eta 18 bat ezpurutasunez osatutakoa, tartean DDTa.[1].
| Dikofol | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C14H9Cl5O |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Mota | konposatu kimiko |
| Masa molekularra | 367,909603308 Da |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | UOAMTSKGCBMZTC-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 115-32-2 |
| ChemSpider | 7970 |
| PubChem | 8268 |
| Reaxys | 1886299 |
| Gmelin | 34692 |
| ChEMBL | CHEMBL228511 |
| ZVG | 510166 |
| EC zenbakia | 204-082-0 |
| ECHA | 100.003.711 |
| MeSH | D004010 |
| Human Metabolome Database | HMDB0251207 |
| UNII | W4WMM0WS91 |
| KEGG | C14301 |
Dikofolak DDTaren oso antzeko egitura du. Diferentzia bakarra da dikofolaren hidroxilo taldea hidrogeno batez ordezkatuta dagoela DDTan.
Dikofola akarizida gisa baliatu izan da. Poluitzaile organiko iraunkorra da eta Stockholmeko Hitzarmenak 2019n dikofola fabrikatzea debekatu zuen[2].
Sintesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Dikofola sintetiza daiteke klorofenetola kloratuz edo DDTa partez hidrolizatuz. Atzen prozesu honetan azido formikoa (% 80-90ko kontzentraziokoa) usatzen da erreaktibo gisa azido sulfonikoaren presentzian 120-125 C-tan[3].
Ingurugiro-eragina eta toxikotasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Dikofolak ingurugiroan eta bizidunengan eragin kaltegarria du. Esan bezala poluitzaile organiko iraunkorra da, ingurunean luze irauten duena eta erraz barreiatzen dena uraren bidez. Halaber, izaki bizidunengan metatu egiten da lipodisolbagarria delako.
Dikofolarekiko esposizio luze edo errepikatuak larruazalaren narritadura eragin dezake eta nerbio-axoietan zeharreko nerbio-transmisioen hiperestimulazioa. Dikofola oso toxikoa da arrainentzat eta uretako ornogabeentzat. Hegaztien kasuan arrautza-oskola mehetzeari eta ugalkortasuna murrizteari lotuta dago[2].
