Dolores Pla Brugat

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Dolores Pla Brugat

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakDolores Pla Brugat
JaiotzaVila-sacra, 1954
Herrialdea Katalunia
HeriotzaBartzelona, 2014ko uztailaren 13a (59/60 urte)
Hezkuntza
HeziketaFaculty of Philosophy and Literature, UNAM (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
katalana
Jarduerak
Jarduerakhistorialaria

Dolores Pla Brugat (Girona, Katalunia, 1954 - Bartzelona, 2014) kataluniar historialaria eta ikertzailea izan zen, mexikar nazionalizatua, Mexikoko erbestealdi espainiarraren azterketan eta ahozko historiaren metodologian aditua. Haren bi lan nagusiak, Los niños de Morelia, Mexikoko (1985) espainiar errefuxiatuei buruzko azterlana eta Els exiliats catalans. Mexikon (1999) espainiar emigrazio errepublikanoari buruzko azterlan bat, Mexikon erbesteratu errepublikano espainiarra ulertzeko erreferentziako lantzat hartzen dira.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dolores Pla Brugat Vilasacran jaio zen, Katalunian, 1954an. Familiarekin Mexikora joan zen 12 urte zituela, eta Mexiko Hiriko Madrid ikastetxean jarraitu zuen ikasten.[1][2] Historiako lizentziatura ikasi zuen Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko Filosofia eta Letren Fakultatean, eta handik urte batzuetara doktoretza ere egin zuen.[2][3] Bere lizentziatura-tesia, Moreliako haurrei buruzko azterlan bat, bere lehen liburu bihurtu zen aurrerago: Los niños de Morelia, Mexikoko errefuxiatu espainiarrei buruzko azterlana (1985), klasikoa, erreferentzia-lana eta «lan aitzindaria» bere eremuan.[4][5][6]

Antropologia eta Historiako Institutu Nazionalaren (INAH) Azterketa Historikoen Zuzendaritzan sartu zen ikertzaile gisa 1978an, «Historia oral españoles en México» proiektuan parte hartzeko. Proiektu hori Hitzaren Artxiboko kide zen, Eugenia Meyer historialariak zuzendua; handik gutxira, «Minorías étnicas no indígenas en México»(«Gutxiengo etniko ez-indigenak Mexikon») gaiari buruzko ikerketa-taldean sartu zen.[7][8][1] Hamabost urte baino gehiagoan, 120 elkarrizketa grabatu zitzaizkien erbesteratu espainiarrei. Beren herrialdeko eta errefuxiatu ziren herrialdeetako historiaren etapa garrantzitsuen lekuko izan zireni.[1][9] Elkarrizketa horiek ahozko historiaren funtsaren Katalogoan jaso ziren: espainiar errefuxiatuak Mexikon (2011). Argitalpena Pla Brugatek koordinatu zuen.[10] INAHk Espainiako gobernuari utzi zion grabazio horien kopia bat, Artxibo Historiko Nazionaleko Gerra Zibilaren Atalean gordetzen dena.[9]

Azterlan Historikoen Zuzendaritzaren barruan, Mexikoko, XIX. eta XX. mendeetako Inmigranteak Historian mintegia sortu eta koordinatu zuen Pla Brugatek, Guadalupe Zárate eta Rebeca Inclánekin batera, azken hori izan baitzen Mexikoko immigrazioari buruzko lehen saioa.[7][11][11] Gainera, Zientzia eta Teknologiaren Kontseilu Nazionaleko (Conacyt) Ikertzaileen Sistema Nazionaleko ikertzailea izan zen, eta Espainiako erbesteko errepublikanoa ere aztertu zuen, historia ahoz transmitituz.[7] Azken urteetan, gainera, Mexikoko arrazismoaren eta migrazioen historia, mestizajea eta desindianizazio-prozesua aztertzera bideratu zituen bere ikerketak.[1][12]

Sergio Raúl Arroyo etnologoarekin lankidetzan, piezak ikertu eta bildu zituen El exilio español en la Ciudad de México erakusketa antolatzeko. Erakusketa Madrilen jarri zen lehenik, 2010ean, eta Mexiko Hiriko Museoan inauguratu zen, hil baino bi aste lehenago. Kultura eta politikako pertsona ospetsuak izan ziren bertan, Rafael Tovar y de Teresa, orduan Kultura eta Arteetarako Kontseilu Nazionaleko presidentea, eta Miguel Ángel Mancera, Mexiko Hiriko gobernuburua.[7][13][7]

Mexikon erbesteratuta errepublikano espainiarra aztertzen eman zuen bizitza, eta, beraz, gai horretako espezialista handienetakotzat hartu zuten, eta «autore-giltzarri» gisa, gai horri buruzko artikulu eta liburuen ekoizpenean.[14]Erbesteratu katalanak. Mexikoko emigrazio errepublikano espainiarraren azterketa (1999), Clara Lida historialariaren arabera, Kultura eta Arteetarako Kontseilu Nazionalak argitaratutako doktore-tesitik sortu zen liburua «gaur egun Mexikoko migrazio-aldi horren ezaugarriei buruzko ikerketarik onena eta garrantzitsuena» da.[8] Lanak erbestearen ondorio sozialak aztertzen ditu, batez ere etorkin katalanak, %20 inguru izan zirenak.[15]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mexikoko Antropologia eta Historiako Institutu Nazionalak Dolores Pla Brugaten omenezko ekitaldia egin zuen, Azterlan Historikoen Zuzendaritzako auditorioan, 2014ko abuztuaren 21ean. Omenaldian, historialariek Pla Brugaten lana eta historiografia mexikar modernoari egindako ekarpenak aztertu zituzten.[8][16]

Pla Brugatek historialari eta ikertzaile gisa egindako lanetik, Luz María Uhthoff, Guadalupe Zárate, Mónica Palma, Sofía Valdés, Erminguilla Fuentes historialariek hauxe esan zuten:

Doloresek herentzia ukaezina utzi zuen Mexikora kardenismoan iritsi ziren espainiar errefuxiatuen alderdi desberdinek adierazitako ahotsak berreskuratzean. Manuel Orozco y Berra Ikasketa Historikoen Zuzendaritzako liburutegian gordetzen dira, mexikar eta espainiar ikerlarien aprobetxamendurako, eta beldurretik salbatu eta Mexikori esker ona adierazi zien ahots horiek entzun nahi zituen ororentzat. In Memoriam Dolores Pla.[17]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Los niños de Morelia, un estudio sobre los refugiados españoles en México (1985)
  • El exilio catalán en México: notas para su estudio (1997) —egilekide—
  • Els exiliats catalans. Un estudio de la emigración republicana española en México (1999)
  • La comunidad española en la Ciudad de México (1999) —egilekide—
  • Ya aquí terminó todo. Testimonios de la guerra civil española (2000)
  • Estudios catalanes de El Colegio de Jalisco (2002) —coautora—
  • El aroma del recuerdo: narraciones de españoles republicanos refugiados en México (2003)
  • Pan, trabajo y hogar. El exilio republicano español en América Latina (2007) —koordinatzailea—
  • La letra en que nació la pena: cartas a la presidenta del Comité de Ayuda a los Niños del Pueblo Español, 1937-1940 (2007) —egilekidea—
  • De ciudadanas a exiliadas: un estudio sobre las republicanas españolas en México (2009) —egilekidea—
  • El exilio español en la Ciudad de México y su legado cultural (2010) —egilekidea—
  • Catálogo del fondo de historia oral : los refugiados españoles en México (2011) —egilekidea—

Liburuetako kapituluak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • «Características del exilio en México en 1939» en Una inmigración privilegiada : comerciantes, empresarios y profesionales españoles en México en los siglos XIX y XX (1994)
  • «La experiencia del regreso. El caso de los exiliados republicanos catalanes» en IV Jornadas Historia y Fuentes Orales: Historia y Memora del franquismo (1997)
  • «Los refugiados españoles en México: ayer y hoy» en La cultura del exilio republicano español de 1939 (2003)
  • «Los niños del exilio español en México» en El exilio de los niños (2003)
  • «Empresarios involuntarios. La participación del exilio republicano español en la creación de empresas» en Los inmigrantes en el mundo de los negocios siglos XIX y XX (2003)
  • «El exilio español en México: finanzas y organización» en España: ¿laberinto de exilios? (2005)
  • «Ser español en México para bien y para mal» en Xenofobia y xenofilia en la historia de México : siglos XIX y XX: Homenaje a Moisés González-Navarro (2006)
  • «1939» en Exilios: los éxodos políticos en la historia de España : siglos XV-XX (2007)
  • «El exilio republicano español en México» en La España perdida: los exiliados de la II República (2010)
  • «La desindianización en México. Algunas cifras» en El Mundo Iberoamericano antes y después de las Independencias (2011)
  • «Las diferencias de clase entre los refugiados españoles que se acogieron en México» en Conflictos y cicatrices: fronteras y migraciones en el mundo hispánico (2014)

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d «Dolores Pla Brugat y la memoria del exilio español» Mundo Nuestro 17 de julio de 2014.
  2. ↑ a b «El exilio español de Dolores Pla Brugat» Milenio 17 de enero de 2015.
  3. ↑ «Entrevista con la Dra. Mónica Palma y la Dra. Guadalupe Zárate sobre Dolores Pla. In memoriam» Radio INAH (INAH) 9 de octubre de 2016.
  4. ↑ «Dolores Pla: alumna, colega, siempre amiga» Contemporánea 1 de septiembre de 2015.
  5. ↑ «En memoria. Dolores Pla Brugat y el estudio de los refugiados españoles en México» Contemporánea (INAH) 1 de septiembre de 2015.
  6. ↑ «Muere en Barcelona la historiadora Dolores Pla» La Jornada 14 de julio de 2014.
  7. ↑ a b c d e «Fallece Dolores Plá Brugat, especialista en el exilio español» Proceso 13 de julio de 2014.
  8. ↑ a b c «Fallece la historiadora del exilio, Dolores Pla Brugat» Inah.gob.mx (INAH) 13 de julio de 2014.
  9. ↑ a b «Refugiados españoles en México. Proyecto de Historia oral» Centro Documental de la Memoria Histórica (Ministerio de Educación, Cultura y Deporte).
  10. ↑ «Catálogo del fondo de historia oral: Refugiados españoles en México. Archivo de la palabra» Publicaciones INAH-DEH (Dirección de Estudios Históricos. INAH).
  11. ↑ a b «In Memoriam Dolores Pla» H-México.
  12. ↑ «Rinden homenaje póstumo a Dolores Pla» Boletines INA (Gobierno de México) 22 de agosto de 2014.
  13. ↑ «El exilio español llega al Museo de la Ciudad de México» El Universal 26 de junio de 2014.
  14. ↑ «Muere Dolores Plá, relatora del exilio español en México» El País 14 de julio de 2014.
  15. ↑ «Reviven historias de exiliados españoles en nuestro país» El Universal 29 de marzo de 2000.
  16. ↑ [Esteka hautsia]
  17. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman H-M2 izeneko erreferentziarako

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Dolores_Pla_Brugat&oldid=9364397"(e)tik eskuratuta