Ezequiel Uricoechea
| Ezequiel Uricoechea | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Bogota, 1834ko apirilaren 9a |
| Herrialdea |  Kolonbia |
| Heriotza | Beirut, 1880ko uztailaren 28a (46 urte) |
| Familia | |
| Aita | José María de Uricoechea |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Göttingengo Unibertsitatea Yale School of Medicine (en)  |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kimikaria, historialaria eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | Bruselako Unibertsitate Askea |
Ezequiel Uricoechea Rodríguez (Bogotá, 1834ko apirilaren 9a – Beirut, 1880ko uztailaren 29a) kolonbiar hizkuntzalaria eta zientzialaria izan zen. Kolonbiako lehen zientzialarietako bat eta gaztelaniazko hizkuntzalaritzan aitzindaritzat hartzen da. [1]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Uricoechea Santa Fe de Bogotan jaio zen, orduan Granada Berriko Errepublika zenean, bere familia euskal jatorrikoa izanik. Aita José María de Uricoechea y Zornoza zuen, eta ama Mariana Rodríguez Moreno. Anaia bat, Sabas María, eta arreba bat zituen; Filomena. [2] Yaleko Medikuntza Eskolan graduatu zen 1852an. 1853an Filosofian doktorea izan zen Göttingengo Unibertsitatean, eta ondoren Bruselara joan zen eta Adolphe Quetelet-i lagundu zion Belgikako Errege Behatokian. Gero Paris eta Londres bisitatu zituen bere ezagutza zientifikoak zabaltzeko asmoz, eta Bogotara itzultzean zientziaren goi-adarretarako unibertsitatea sortu zuen, non kimikari buruzko hitzaldiak eman zituen, bere gai gogokoena eta argitaratutako hainbat monografiari buruz.
Uricoechea ere filologo trebea zen, eta Bogotan zegoen bitartean txango ugari egin zituen desagertutako herrien hizkuntzak eta arkeologiak aztertzeko materialak biltzeko. Granada Berriko iraultzek Europara itzultzea eragin zioten, eta han bere gogoko ikerketetarako aisialdia izan zuen. Espainian eta Marokon bizi zen bitartean arabieraz halako aurrerapena egin zuen, non Bruselako Unibertsitatean hizkuntza horretako katedra bat sortu zenean, irakasle izendatu zuten. Bere katedra berrirako egokia den lana Carl Paul Caspariren Arabiar Gramatikaren frantsesera itzultzea baino ez zuen egin, disenteriaz hil zenean, Beiruten, orduan Otomandar Inperioaren parte zena, 1880ko uztailaren 28an. Uricoechea Beirutera joan zen arabiera gehiago aztertzera azentu garbiena zuen tokian.
Hispanoamerikako antzinateko eta jatorrizko hizkuntzei buruzko hainbat lan eta eskualde berari dagozkion mapen katalogo baliotsu baten egilea ere izan zen.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Pétursson, Magnús. (1985). «Las ideas fonéticas generales de Ezequiel Uricoechea» Thesaurus: Boletín del instituto Caro y Cuervo 40 (3): 497–507..
- ↑ Ezequiel Uricoechea Rodríguez - Geni
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Ezequiel Uricoechea. Epígrafe Ltda..
- Ezequiel Uricoechea. Antigüedades Neogranadinas. Digital Library of the Caribbean.
Datuak: Q329235