Ezkioko Ama Birjina

Ustezko agerkundeen lekuan, jendetza bildurik (1931)

Ustezko agerkundeen lekuan, jendetza bildurik (1931)

Ezkioko Ama Birjinaren agerkundeak eragin handiko fenomenoa izan zen XX. mendeko hirugarren hamarkadan Hego Euskal Herrian. Urte zail haietan Espainiako Eliza Katolikoaren sektore batzuk eta eskuineko indarrek agerkunde haiek erabili nahi izan zituzten Espainiako Bigarren Errepublikaren aurka. Mateo Muxika apezpikuak, azkenik, gurtza hori debekatu zuen. Izan ere, oraindik ere gaur egun erromes asko sinesmen osoz hurbiltzen da ustezko agerkunde haien tokira, Ezkiora (Gipuzkoa).

Ezkioko agerkundeak

1931ko ekainaren 30ean bertako Bereziartua anai-arrebek Anduaga aldean, Ama Birjina ikusi zutela adierazi zuten. Anai-arrebek, Andres eta Antonia, zazpi eta hamaika urte zituzten, hurrenez hurren, eta gertaerek beste hainbat tokitan izandako agerkundeen antzekotasun handia zuen, esaterako Fatiman eta Lurdan gertatutakoak. Berria berehala zabaldu zen, eta ondorioz jende ugari joan zen Ezkiora erromes, tartean iruzurgileak eta gezurrezko ikusmendunak. Starkie irlandar katoliko hispanistak gertakizun hura jaso zuen bere Spanish Raggle-Taggle liburuko kapitulu batean; haren ustez, dena zenbait tradizionalistek eta eskuindarrek manipulatua izan zen.

1933ko ekainaren 10ean Ezkion eliza bat egitea debekatu zuten. 1934az geroztik, Ezkio toki debekatua bihurtu zen, bai errepublikanoentzat, bai Erromatar Eliza Katolikoarentzat, Mateo Muxika apezpikuaren aginduz; ordutik aurrera, oso jende gutxi hurbildu zen bertara.

Ezkioko Birjinak gerra zibilaren hasiera iragarri omen zuen.

Ezkioko Ama Birjina, kulturan

Liburu asko idatzi dira gertakizun hauen inguruan. 1932an Pio Barojak gaiaren gaineko Los Visionarios (euskaraz, Begitaziodunak) eleberria argitaratu zuen. 2001an, bestetik, Manuel Gutiérrez Aragón zuzendariak Ezkioko gertakizunetan oinarritutako Visionarios filma egin zuen.

Ama Birjinaren lagunak

Gaur egun badago Ezkioko Ama Birjinaren Lagunen Elkarte bat. Argitalpen desberdinak egiten dituzte eta lehenengo agertokia zaintzen dute. Hilabetero, bestetik, bigarren igandean, bertaratzen dira otoitz egiteko. Toki berera lehengo ikusmendunen gorpuzkinak, Antonia eta Andres, aldatu dituzte.

Liburutegia

• Alfredo Feliu Corcuera "Zintzarri": Euskadi insólita. L. Haranburu, 1980. ISBN 84-7407-082-1.
• Pio Baroja: Los visionarios. Caro Raggio, 1974. 319 or. ISBN 9788470350320
• Antonio Maria Artola Arbiza: Ezkioga. Oíga, 2013.

Ikus, gainera

• Unbeko Ama Birjina

Kanpo estekak

• Gaiairi buruzko artikulua Goierriko Hitzan.
• (Gaztelaniaz): Ezkioko agerkundeei buruzko ETBren Del País de los Vascos saileko erreportajea
• (Gaztelaniaz): Ezkioko Birjina eta gerraren iragarpena.
• (Gaztelaniaz): Ikusmendunen itzulera.
• (Gaztelaniaz): Antonio María Artola Arbizaren hitzak, Ezkioga liburuaren egilea. Durango Azoka, 2013ko abenduan.

• Datuak: Q25477162
• Multimedia: Historical images of Ezkio-Itsaso / Q25477162