1933

1933. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa
Urteak	1930  • 1931  • 1932 • 1933 • 1934 • 1935 • 1936
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1933 MCMXXXIII
Ab urbe condita	2686
Armeniar egutegia	1382 ԹՎ ՌՅՁԲ
Bahá'í egutegia	89 – 90
Bengaliar egutegia	1340
Berber egutegia	2883
Egutegi budista	2477
Myanmarko egutegia	1295
Bizantziar egutegia	7441 – 7442
Koptoen egutegia	1649 – 1650
Etiopiar egutegia	1925 – 1926
Hebrear egutegia	5693 – 5694
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1989 – 1990
Shaka Samvat	1855 – 1856
Kali Yuga	5034 – 5035
Iraniar egutegia	1311 – 1312
Islamiar egutegia	1351 – 1352
Japoniar egutegia	Shōwa 8 (昭和8年)
Korear egutegia	4266
Thailandiar eguzki egutegia	2476
Holozeniar egutegia	11933

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urtarrilaren 30a - Adolf Hitlerrek Alemaniako kantziler izendatu zuten
• Otsailaren 2a - Adolf Hitlerrek Alemaniako Legebiltzarra disolbatu zuen.
• Martxoaren 5a - Alemaniako Legebiltzarrerako hauteskundeetan naziek %44a lortu zuten.
• Maiatzaren 10a - Naziek milaka liburu erre zituzten jendaurrean Berlinen.
• Maiatzaren 14a - Usansoloko gertaerak
• Azaroaren 5a - Euskadiko estatutua onartu zuten erreferendum bidez.
• Azaroaren 19a - 1933ko Espainiako hauteskunde orokorrak. Emakumeek lehendabizikoz bozkatzeko eskubidea izan zuten. Eskuindarrek irabazi zituzten hauteskundeak.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• Azaroaren 21a - Adiós a la bohemia (euskaraz: buhameriari adio), Pablo Sorozabalen musika eta Pío Barojaren libretoa duen opera estreinatu zen Madrilgo Teatro Calderónen.

Mundua

• Martxoaren 2a - King Kong filma estreinatu zuten New York hirian.
• Uztailaren 1a - Arabella, Richard Straussen musika eta Hugo von Hofmannsthalen libretoa duen opera estreinatu zen Dresdengo Sächsisches Staatstheaterrean.

Zientzia eta teknologia

• Apirilaren 3a - Britainia Handiko hegazkinak Everesten gainetik pasa ziren, 10.000 metroko errekorra gaindituz.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a - Teresita Aguilar, costaricar zirujaua, irakaslea eta biologoa (h. 2020).
• Urtarrilaren 1a - Imanol Bolinaga, gipuzkoar politikari jeltzalea (h. 2013).
• Urtarrilaren 1a - Waichiro Omura, japoniar futbolaria.
• Urtarrilaren 3a - Anne Stevenson, estatubatuar poeta (h. 2020)..
• Urtarrilaren 6a - Jesús Galdeano, nafar txirrindularia (h. 2017).
• Urtarrilaren 8a - Juan Marsé, kataluniar eleberrigilea, 50eko Belaunaldiko Bartzelonako Eskolako kidea (h. 2020).
• Urtarrilaren 9a - Wilbur Smith, zambiar-hegoafrikar eleberrigilea (h. 2021).
• Urtarrilaren 10a - Yōko Mihara, japoniar aktorea, dantzaria eta pin-upa (h. 2013).
• Urtarrilaren 12a - Liliana Cavani, italiar zinemagilea.
• Urtarrilaren 12a - Kamal Ganzouri, Egiptoko lehen ministroa (h. 2021).
• Urtarrilaren 15a - Agustín Gómez Arcos, espainiar antzerki-idazlea (h. 1998).
• Urtarrilaren 16a - Susan Sontag, estatubatuar idazlea (h. 2004).
• Urtarrilaren 17a - Sadruddin Aga Khan, Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandataria (h. 2003).
• Urtarrilaren 17a - Dalida, frantziar abeslari eta aktorea (h. 1987).
• Urtarrilaren 18a - David Bellamy, ingeles botaniko, ekogista, idazle eta telebistako aurkezlea (h. 2019).
• Urtarrilaren 18a - John Boorman, britainiar zinemagilea.
• Urtarrilaren 23a - Bill Hayden, Australiako 21. gobernadore orokorra.
• Urtarrilaren 24a - Nico Fidenco, italiar kantautorea (h. 2022).
• Urtarrilaren 25a - Corazón Aquino, Filipinetako presidentea (h. 2009).
• Urtarrilaren 26a - Ercole Baldini, italiar txirrindularia (h. 2022).
• Urtarrilaren 26a - Juan Carlos Díaz Quincoces, Quincoces II.a, arabar futbolaria (h. 2002).
• Urtarrilaren 30a - Sergio Renán, argentinar aktore eta zinemagilea (h. 2015).
• Urtarrilaren 31 - Bernardo Provenzano, Siziliako mafiako (Cosa Nostra) kidea, ustezko Siziliako mafia osoko burua (h. 2016).

Otsaila

• Otsailaren 3a - Abdul Razzaq as-Sawsa, Libiako estatuburua (h. 2016).
• Otsailaren 5a - Joaquín Hernández Gallego, bizkaitar saskibaloi jokalari eta entrenatzailea (h. 1965).
• Otsailaren 6a - Henri Rancoule, frantziar errugbilaria (h. 2021).
• Otsailaren 8a - Gérard Vergnaud, frantziar matematikari eta psikologoa (h. 2021).
• Otsailaren 8a - Kiichirō Furukawa, japoniar astronomoa (h. 2016).
• Otsailaren 8a - Hiroki Kosai, japoniar astronomoa.
• Otsailaren 12a - Costa-Gavras, greziar-frantziar zinema zuzendaria, ikusmolde politiko ezkertiarrarengatik ezaguna.
• Otsailaren 13a - Paul Biya, Kamerungo presidentea.
• Otsailaren 13a - Kim Novak, estatubatuar aktorea.
• Otsailaren 13a - Emanuel Ungaro, frantziar moda diseinatzailea (h. 2019).
• Otsailaren 17a - Leon Lasa, beasaindar futbolaria eta entrenatzailea (h. 2003).
• Otsailaren 18a - Vincenzo Consolo, italiar idazlea (h. 2012).
• Otsailaren 18a - Juan Emery, gipuzkoar futbolaria (h. 2015).
• Otsailaren 18a - Yoko Ono, japoniar artista abangoardista.
• Otsailaren 18a - Bobby Robson, ingeles futbolari eta entrenatzailea (h. 2009).
• Otsailaren 19a - Mixel Itzaina, baxenafar idazlea.
• Otsailaren 20a - Jukhim Zviahilski, Ukrainako lehen ministroa (h. 2021).
• Otsailaren 21a - Bob Rafelson, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizlea (h. 2022).
• Otsailaren 21a - Nina Simone, estatubatuar abeslari, konpositore, piano jotzaile eta giza eskubideen aldeko aktibista (h. 2003).
• Otsailaren 26a - James Goldsmith, britainiar-frantziar finantza-gizona (h. 1997).

Martxoa

• Martxoaren 1a - Ángel de Tomás Agirre, gipuzkoar futbolaria (h. 2018).
• Martxoaren 3a - Alfredo Landa, iruindar aktorea (h. 2013).
• Martxoaren 3a - Tomás Milián, kubatar jatorriko estatubatuar aktorea (h. 2017).
• Martxoaren 6a - Mikel Zarate, lezamar idazlea eta apaiza (h. 1979).
• Martxoaren 14a - Michael Caine, ingeles aktorea.
• Martxoaren 14a - René Felber, Suitzako presidentea (h. 2020).
• Martxoaren 14a - Quincy Jones, estatubatuar musikagilea.
• Martxoaren 15a - Philippe de Broca, frantziar zinemagilea (h. 2004).
• Martxoaren 15a - Ruth Bader Ginsburg, estatubatuar epaile eta legelaria, Notorious R.B.G. ezizenarekin erresistentzia publikoaren eta justiziaren sinbolotzat hartua (h. 2020).
• Martxoaren 15a - Carmen de Mairena, kataluniar emakumezko abeslari eta artista transexuala (h. 2020).
• Martxoaren 16a - Teresa Berganza, espainiar mezzo-sopranoa (h. 2022).
• Martxoaren 16a - Alatz Robles-Arangiz, euskal idazlea.
• Martxoaren 18a - Sergio Pitol, mexikar idazle, itzulzaile eta diplomazialaria (h. 2018).
• Martxoaren 19a - Philip Roth, estatubatuar eleberrigilea (h. 2018).
• Martxoaren 22a - Abolhassan Banisadr, Irango lehenbiziko presidentea (h. 2021).
• Martxoaren 22a - Michel Hidalgo, frantziar futbolari eta entrenatzailea (h. 2020).
• Martxoaren 23a - Jan Harold Brunvand, estatubatuar irakaslea, hiri kondairei buruzko ikerketengatik ezaguna.
• Martxoaren 23a - Philip Zimbardo, gizakien jokamoldearen estatubatuar ikertzailea.
• Martxoaren 24a - Shigeo Yaegashi, japoniar futbolaria (h. 2011).
• Martxoaren 26a - Iñaxi Etxabe, gipuzkoar bertsolaria (h. 2020).
• Martxoaren 27a - Joxe Mari Aranalde, gazteluar idazlea, irakasle, bertsozale eta euskaltzain urgazlea (h. 2005).
• Martxoaren 27a - Robert Castel, frantziar soziologoa (h. 2013).
• Martxoaren 28a - Tete Montoliu, kataluniar jazz piano-jolea (h. 1997).
• Martxoaren 30a - Javier Velar, gipuzkoar arraunlari ohia.

Apirila

• Apirilaren 1a - Claude Cohen-Tannoudji, frantziar fisikaria, 1997ko Fisikako Nobel Saria.
• Apirilaren 1a - Pecker Dunne, irlandar musikari eta seanchaía (h. 2012).
• Apirilaren 1a - Dan Flavin, estatubatuar artista minimalista (h. 1996).
• Apirilaren 1a - Robert Xavlakadze, georgiar atleta, altuera jauzian aditua (h. 2020).
• Apirilaren 8a - Thomas Ming Swi Chang, kanadar medikua, zelula artifizialaren asmatzailea.
• Apirilaren 9a - Jean-Paul Belmondo, frantziar aktorea (h. 2021).
• Apirilaren 9a - Georges Jeanclos, frantziar eskultorea (h. 1997).
• Apirilaren 9a - Gian Maria Volonté, italiar aktorea (h. 1994).
• Apirilaren 11 - Denis Goldberg, apartheidaren aurkako ekintzaile eta politikaria (h. 2020).
• Apirilaren 12a - Montserrat Caballé, kataluniar sopranoa (h. 2018).
• Apirilaren 12a - Luis Maria Perez de Onraita, arabar apaiza, artzapezpikua Angolan (h. 2015).
• Apirilaren 12a - Violeta Zúñiga, giza eskubideen aldeko txiletar ekintzailea (h. 2019).
• Apirilaren 14a - Boris Strugatski, errusiar idazlea, bere anaiarekin batera zientzia fikzioan aritutakoa (h. 2012).
• Apirilaren 15a - José Luis Caso, gipuzkoar politikaria (h. 1997).
• Apirilaren 15a - David Hamilton, ingeles argazkilaria, emakumeen biluzi artistikoen erretratuegatik ezaguna (h. 2016).
• Apirilaren 15a - Vera Krepkina, errusiar-ukrainar atleta (h. 2023).
• Apirilaren 15a - Elizabeth Montgomery, estatubatuar aktorea (h. 1995).
• Apirilaren 15a - Živojin Pavlović, serbiar zinemagile eta idazlea (h. 1998).
• Apirilaren 19a - Jayne Mansfield, estatubatuar aktore eta abeslaria, 1950eko hamarkadako sex symbol nagusienetariko bat (h. 1967).
• Apirilaren 24a - Patxi Iraola, gipuzkoar bertsolaria, epailea eta gai-jartzailea (h. 2019).
• Apirilaren 26a - Carol Burnett, estatubatuar aktore eta umorista.
• Apirilaren 26a - Arno Allan Penzias, estatubatuar fisikaria, 1978ko Fisikako Nobel Saria.
• Apirilaren 27a - Bob Bondurant, estatubatuar lasterketa-gidaria (h. 2021).
• Apirilaren 29a - Mark Eyskens, Belgikako lehen ministroa.
• Apirilaren 29a - Willie Nelson, estatubatuar kantautorea eta aktorea.

Maiatza

• Maiatzaren 1a - Michel Camdessus, Baionan jaiotako ekonomialaria, Nazioarteko Diru Funtsako presidentea.
• Maiatzaren 2a - Celeste Caeiro, Portugaleko diktaduraren aurkako estatu-kolpea egin zuten militarren artean krabelinak banatu zituen portugaldar emakumea.
• Maiatzaren 3a - James Brown, estatubatuar soul eta funk abeslari, konposatzaile, musikari eta ekoizlea (h. 2006).
• Maiatzaren 3a - Steven Weinberg, estatubatuar fisikaria, 1979ko Fisikako Nobel Saria (h. 2021).
• Maiatzaren 4a - Ricardo Arias Calderón, panamar politikaria (h. 2017).
• Maiatzaren 5a - Ratnasiri Wickremanayake, Sri Lankako lehen ministroa (h. 2016).
• Maiatzaren 9a - José Ramón Azkarate, bizkaitar txirrindularia.
• Maiatzaren 11 - Louis Farrakhan, estatubatuar abeslaria, eskubide zibilen aldeko ekintzailea, erlijio-buruzagia eta kazetaria.
• Maiatzaren 14a - María Moreno, espainiar margolaria, Madrilgo margolari errealisten taldekoa (h. 2020).
• Maiatzaren 14a - Siân Phillips, galestar aktorea.
• Maiatzaren 14a - Alfredo Silva Estrada, venezuelar olerkaria (h. 2009).
• Maiatzaren 15a - Fujiko Nakaya, japoniar artista.
• Maiatzaren 16a - Alfredo Marco Tabar, arabar abokatu eta politikari ohia.
• Maiatzaren 17a - Jean Vautrin, frantziar zinemagilea eta idazlea (h. 2015).
• Maiatzaren 19a - Antón García Abril, espainiar musikagilea (h. 2021).
• Maiatzaren 21a - Maurice André, frantziar tronpeta-jotzailea (h. 2012).
• Maiatzaren 21a - Jose Maria San Sebastian, Latxaga, gipuzkoar elizgizon eta idazlea (h. 2008).
• Maiatzaren 22a - José María García de Andoin, bizkaitar futbolaria eta entrenatzailea (h. 2017).
• Maiatzaren 22a - Chen Jingrun, zenbakien teoriari ekarpen esanguratsuak egin zizkion txinatar matematikaria (h. 1996).
• Maiatzaren 23a - Joan Collins, ingeles aktore eta idazlea.
• Maiatzaren 23a - Sergio Gonella, italiar futbol epailea (h. 2018).
• Maiatzaren 27a - Manfred Sommer, gipuzkoar komikigilea (h. 2007).
• Maiatzaren 29a - William Yorzyk, estatubatuar igerilaria (h. 2020).

Ekaina

• Ekainaren 1a - Ruth Arnon, israeldar biokimikaria, Copaxone esklerosi anizkoitzaren aurkako drogaren sortzaileetako bat.
• Ekainaren 3a - Roberto Bodegas, espainiar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 2019).
• Ekainaren 3a - Isa bin Salman Al Khalifa, Bahraingo emirra (h. 1999).
• Ekainaren 6a - Heinrich Rohrer, suitzar fisikaria, 1986ko Fisikako Nobel Saria (h. 2013).
• Ekainaren 7a - Tsuneko Okazaki, japoniar kimikaria, Okazaki zatiak aurkitu zituena.
• Ekainaren 7a - Juan Maria Uriarte, bizkaitar elizgizona, Donostiako apezpiku izandakoa.
• Ekainaren 8a - Joan Rivers, estatubatuar komediante, aktore, telebista aurkezle, gidoilari eta idazlea (h. 2014).
• Ekainaren 9a - Montserrat Gudiol, kataluniar margolaria (h. 2015).
• Ekainaren 11 - Gene Wilder, estatubatuar aktore, zuzendari eta gidoilaria (h. 2016).
• Ekainaren 13a - Jose Luis Areta, Areta III, nafar futbolaria (h. 2011).
• Ekainaren 13a - Anton Barrutia, bizkaitar txirrindularia (h. 2021).
• Ekainaren 14a - Jerzy Kosinski, poloniar-estatubatuar eleberrigilea (h. 1991).
• Ekainaren 15a - Yasukazu Tanaka, japoniar futbolaria.
• Ekainaren 19a - Bonifacio Alfonso, gipuzkoar margolari eta irarlea (h. 2011).
• Ekainaren 20a - Danny Aiello, estatubatuar aktorea (h. 2019).
• Ekainaren 20a - Jon Etxabe, gipuzkoar ETAkide, apaiz eta politikari ohia.
• Ekainaren 20a - José Ramón Ibarretxe, bizkaitar futbolaria (h. 2011).
• Ekainaren 24a - Sam Jones, estatubatuar saskibaloi jokalaria (h. 2021).
• Ekainaren 25a - Michelangelo Pistoletto, italiar margolaria.
• Ekainaren 25a - Álvaro Siza Vieira, portugaldar arkitektoa.
• Ekainaren 26a - Claudio Abbado, italiar orkestra-zuzendaria (h. 2014).
• Ekainaren 27a - Robert Katz, estatubatuar idazle eta kazetaria (h. 2010).
• Ekainaren 28a - Antonio Igoa, euskal herritar futbolaria (h. 2015).
• Ekainaren 30a - Mauricio Rosencof, uruguaitar idazlea.

Uztaila

• Uztailaren 1a - Félix Ayo, bizkaitar biolin-jolea, mundu mailan ezaguna.
• Uztailaren 2a - Pierre Pradier, Euskal Herrian jaiotako mediku anestesista (h. 2003).
• Uztailaren 3a - Pedro Aurtenetxe, bizkaitar enpresaburu eta Athletic Clubeko presidentea (h. 2016).
• Uztailaren 3a - Carmen Barbarà, kataluniar komikigilea eta ilustratzaiea.
• Uztailaren 6a - Henri Anglade, frantziar txirrindularia (h. 2022).
• Uztailaren 6a - Matilde Isasi-Isasmendi, bizkaitar emagina eta erizaina.
• Uztailaren 6a - Jean-Pierre Mocky, frantziar zinemagilea eta antzezlea (h. 2019).
• Uztailaren 7a - Murray Halberg, zeelandaberritar atleta, txapeldun olinpikoa (h. 2022).
• Uztailaren 9a - Elem Klimov, sobietar zinemagilea (h. 2003).
• Uztailaren 9a - Oliver Sacks, ingeles neurologoa eta idazlea (h. 2015).
• Uztailaren 10a - Ivan Passer, txekiar zinemagilea (h. 2020).
• Uztailaren 12a - Alberto Albistegi Arizmendiarrieta, gipuzkoar futbolaria (h. 2015).
• Uztailaren 12a - Donald E. Westlake, estatubatuar idazlea (h. 2008).
• Uztailaren 14a - Robert Bourassa, Quebeceko lehen ministroa (h. 1996).
• Uztailaren 15a - Julian Bream, britainiar gitarra- eta laute-jotzailea (h. 2020).
• Uztailaren 15a - Guido Crepax, italiar komikigilea (h. 2003).
• Uztailaren 17a - Karmenu Mifsud Bonnici, Maltako lehen ministroa (h. 2022).
• Uztailaren 18a - Syd Mead, estatubatuar diseinatzaile industriala (h. 2019).
• Uztailaren 20a - Cormac McCarthy, estatubatuar eleberrigilea.
• Uztailaren 23a - Richard Rogers, italiar jatorriko britainiar arkitektoa (h. 2021).
• Uztailaren 25a - Georgi Atanasov, Bulgariako lehen ministroa (h. 2022).
• Uztailaren 26a - Edmund Phelps, estatubatuar ekonomialaria, 2006ko Ekonomiako Nobel Saria.
• Uztailaren 31 - Iñaki Alkiza, euskal herritar futbolari, Errealako presidente eta politikari abertzalea (h. 2023).
• Uztailaren 31 - Cees Nooteboom, herbehereetar idazle eta itzultzailea.

Abuztua

• Abuztuaren 1a - Toni Negri, italiar politikari, irakasle eta filosofo komunista.
• Abuztuaren 7a - Elinor Ostrom, estatubatuar politologoa, 2009ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2012).
• Abuztuaren 10a - Bill Nieder, estatubatuar pisu jaurtitzailea (h. 2022).
• Abuztuaren 11 - Xabier Antoñana, nafar katedraduna, kazetaria, idazlea eta politikaria (h. 2021).
• Abuztuaren 11 - Aurora Baskaran, gipuzkoar politikaria, Eibarko alkate ohia.
• Abuztuaren 11 - Jerzy Grotowski, poloniar antzerki-zuzendaria (h. 1999).
• Abuztuaren 12a - Anita Gradin, suediar kazetari eta politikaria (h. 2022).
• Abuztuaren 13a - Bitxore Laka, bizkaitar misiolari eta artista (h. 2014).
• Abuztuaren 13a - Ana Mari Marin, nafar margolaria eta emakume aitzindaria, Baztango erreferente soziala eta kulturala (h. 2020).
• Abuztuaren 14a - Richard R. Ernst, suitzar kimikaria, 1991ko Kimikako Nobel Saria (h. 2021).
• Abuztuaren 16a - Reiner Kunze, alemaniar idazlea eta itzultzailea.
• Abuztuaren 16a - Julie Newmar, estatubatuar aktore, dantzari eta abeslaria.
• Abuztuaren 16a - Stuart Roosa, estatubatuar astronauta (h. 1994).
• Abuztuaren 18a - Just Fontaine, frantziar futbolaria (h. 2023).
• Abuztuaren 18a - Roman Polański, frantziar-poloniar film zuzendari eta aktorea.
• Abuztuaren 21a - Eneko Arieta, Athleticeko futbolaria (h. 2004).
• Abuztuaren 21a - Janet Baker, britainiar mezzo-sopranoa.
• Abuztuaren 21a - Michael Dacher, alemaniar alpinista eta muturreko eskalatzailea (h. 1994).
• Abuztuaren 22a - Sylva Koscina, jugoslaviar-italiar aktorea (h. 1994).
• Abuztuaren 23a - Robert Curl, estatubatuar kimikaria, 1996ko Kimikako Nobel Saria (h. 2022).
• Abuztuaren 23a - Amparo Soler Leal, espainiar aktorea (h. 2013).
• Abuztuaren 25a - Wayne Shorter, estatubatuar jazz saxo-jotzaile eta musikagilea (h. 2023).
• Abuztuaren 25a - Tom Skerritt, estatubatuar aktorea.
• Abuztuaren 26a - Fermin Gordejuela, nafar futbolaria (h. 2006).
• Abuztuaren 26a - Juan Mugartegi, bizkaitar bertsolaria (h. 2018).
• Abuztuaren 30a - Carlos Zayas, espainiar kazetari, politikari eta ekologista.

Iraila

• Irailaren 2a - Mathieu Kérékou, Beningo presidentea (h. 2015).
• Irailaren 7a - Jacques Blot, lapurtar mediku eta arkeologoa, Ipar Euskal Herriko eta Pirinioetako Historiaurrearen ikerlari garrantzitsuenetakoa (h. 2021).
• Irailaren 8a - Asha Bhosle, Ashaji, indiar abeslaria.
• Irailaren 10a - Karl Lagerfeld, alemaniar jostuna (h. 2019).
• Irailaren 12a - José Fernández Arteaga, elizgizon mexikarra, Chihuahuako artzapezpikua (h. 2021).
• Irailaren 15a - Rafael Frühbeck, espainiar orkestra-zuzendaria eta musikagilea (h. 2014).
• Irailaren 17a - Luis Gasca, donostiar argitaratzaile eta komiki eta zinema kritikaria (h. 2021).
• Irailaren 18a - Robert Blake, estatubatuar aktorea (h. 2023).
• Irailaren 18a - Mark Di Suvero, estatubatuar eskultorea.
• Irailaren 18a - Fred Willard, estatubatuar aktore, umorista eta idazlea (h. 2020).
• Irailaren 19a - David McCallum, eskoziar aktorea.
• Irailaren 24a - Terry Davies, galestar errugbilaria (h. 2021).
• Irailaren 28a - Miguel Ortiz Berrocal, espainiar eskultorea (h. 2006).
• Irailaren 29a - Samora Machel, lehendabiziko Mozambikeko presidentea (h. 1986).
• Irailaren 29a - Josef Kadraba, txekiar futbolaria (h. 2019).

Urria

• Urriaren 2a - John Gurdon, britainiar biologoa, 2012ko Medikuntzako Nobel Saria.
• Urriaren 2a - Michel Plasson, frantziar orkestra-zuzendaria.
• Urriaren 5a - Diane Cilento, australiar aktorea (h. 2011).
• Urriaren 5a - Raymond Kendall, Interpoleko idazkari nagusi ohia.
• Urriaren 6a - Alicia D'Amico, argentinar argazkilaria (h. 2001).
• Urriaren 9a - Celia Correas de Zapata, argentinar idazle, poeta eta akademikoa (h. 2022).
• Urriaren 9a - Peter Mansfield, britaniar fisikaria, 2003ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2017).
• Urriaren 13a - Titus Buberník, eslovakiar futbolaria (h. 2022).
• Urriaren 14a - Gabriel Aresti, bilbotar idazlea eta poeta, XX. mendeko euskal literaturaren berritzaileetako bat (h. 1975).
• Urriaren 17a - Jeanine Deckers, ordena erlijioso dominikarreko belgikar moja eta abeslaria (h. 1985).
• Urriaren 20a - Angel Urrutia Iturbe, nafar poeta, argitaratzaile eta ekintzaile kulturala, Río Arga. Revista navarra de poesía aldizkariaren zuzendaria eta sortzaileetako bat (h. 1994).
• Urriaren 21a - Francisco Gento, espainiar futbolaria, Espainiako Futbol Liga gehien jokatu eta irabazi zituen futbolaria (h. 2022).
• Urriaren 22a - Helmut Senekowitsch, austriar futbolari eta entrenatzailea (h. 2007).
• Urriaren 26a - Eustaquio Zubillaga, gipuzkoar futbolaria (h. 2020).
• Urriaren 28a - Garrincha, brasildar futbolaria, historiako futbolaririk hoberenetakoa (h. 1983).
• Urriaren 28a - Elvira Larrazabal, bizkaitar golfari ohia, Espainiako lehen emakume golfari profesionala.
• Urriaren 31 - Florentino Goiburu, gipuzkoar bertsolari eta artzaina (h. 2012).

Azaroa

• Azaroaren 1a - Ramón Tamames, espainiar ekonomialaria eta politikaria.
• Azaroaren 3a - John Barry, ingeles musikagile, zinemako film nabarmen askoren soinu bandak konposatzeagatik ezaguna (h. 2011).
• Azaroaren 3a - Ken Berry, estatubatuar aktorea (h. 2018).
• Azaroaren 3a - Jeremy Brett, ingeles aktorea (h. 1995).
• Azaroaren 3a - Amartya Sen, indiar ekonomilaria, 1998ko Ekonomiako Nobel Saria.
• Azaroaren 4a - Charles K. Kao, zuntz optikoaren aita, Hong Kongeko estatubatuar ingeniaria eta fisikaria, 2009ko Fisikako Nobel Saria (h. 2018).
• Azaroaren 6a - Carlos Correia, Ginea-Bissauko lehen ministroa (h. 2021).
• Azaroaren 9a - Egil Danielsen, norvegiar atleta, xabalina jaurtiketan aditua (h. 2019).
• Azaroaren 10a - Don Clarke, The Boot, zeelandaberritar errugbi eta kriket jokalaria (h. 2002).
• Azaroaren 10a - Ronald Evans, estatubatuar astronauta (h. 1990).
• Azaroaren 11 - Javier Garro, nafar dentista eta Osasunako presidentea (h. 2003).
• Azaroaren 11 - Rosa Regàs, kataluniar idazlea, Espainiako Liburutegi Nazionaleko zuzendari nagusia.
• Azaroaren 12a - Jalal Talabani, Irakeko presidentea (h. 2017).
• Azaroaren 15a - Jesús Rodríguez Lafuente, bizkaitar haltera ohia.
• Azaroaren 15a - Françoise Héritier, frantziar antropologo, etnologo eta feminista (h. 2017).
• Azaroaren 17a - Isao Iwabuchi, japoniar futbolaria (h. 2003).
• Azaroaren 19a - Antonio Bertrán, gipuzkoar txirrindularia (h. 2008).
• Azaroaren 19a - Larry King, estatubatuar telebista-aurkezle, irrati-aurkezle eta bozeramalea (h. 2021).
• Azaroaren 21a - Etta Falconer, estatubatuar matematikaria (h. 2002).
• Azaroaren 23a - Daniel Chavarría, euskal jatorriko kubatar idazlea (h. 2018).
• Azaroaren 23a - Seydou Diarra, Boli Kostako lehen ministroa (h. 2020).
• Azaroaren 23a - Krzysztof Penderecki, poloniar musikagilea (h. 2020).
• Azaroaren 26a - Luis Pedro Peña Santiago, gipuzkoar etnologo eta mendizalea eta Aranzadi Zientzia Elkarteko kide nabarmena (h. 1994).
• Azaroaren 27a - Jacques Godbout, quebectar olerkari, eleberrigile, saiakera-idazle eta zinemagilea.
• Azaroaren 28a - Hope Lange, estatubatuar aktorea (h. 2003).
• Azaroaren 29a - John Mayall, ingeles blues eta pop rock abeslari, instrumentista eta musikagilea.
• Azaroaren 29a - James Rosenquist, estatubatuar margolaria (h. 2017).
• Azaroaren 30a - Jeanloup Sieff, frantziar argazkilaria (h. 2000).

Abendua

• Abenduaren 1a - Marta Rodríguez, kolonbiar zinemagilea.
• Abenduaren 1a - Violette Verdy, frantziar dantzari, koreografo, irakasle, zuzendari eta idazlea (h. 2016).
• Abenduaren 3a - Paul J. Crutzen, herbeheretar kimikaria, 1995eko Kimikako Nobel Saria (h. 2021).
• Abenduaren 6a - Henryk Górecki, poloniar musikagilea, postmodernismoaren musikari nagusietako bat (h. 2010).
• Abenduaren 7a - José María Portell, bizkaitar kazetaria (h. 1978).
• Abenduaren 10a - Karimat El-Sayed, egiptoar kristalografoa.
• Abenduaren 10a - Eduardo Pavlovsky, argentinar antzerkigilea, zuzendaria eta antzezlea, eta mediku psikoanalista (h. 2015).
• Abenduaren 12a - Manu Dibango, kamerundar saxofoi-jotzaile, pianista, bibrafonista, orkestra zuzendari, musikagile, konpositore eta abeslaria (h. 2020).
• Abenduaren 14a - Hisataka Okamoto, japoniar futbolaria.
• Abenduaren 15a - Tim Conway, estatubatuar aktorea (h. 2019).
• Abenduaren 18a - Laura Mancinelli, italiar idazlea, germanista eta erdi arokoa (h. 2016).
• Abenduaren 20a - Rik Van Looy, belgiar txirrindularia, txirrindularitzako bost monumentuak irabazi zituen lehena.
• Abenduaren 23a - Akihito, Japoniako enperadorea.
• Abenduaren 25a - Basil Heatley, britainiar atleta (h. 2019).
• Abenduaren 25a - David Mackay, britainiar arkitektoa (h. 2014).
• Abenduaren 27a - Carlos Álvarez Cruz, espainiar poeta eta hizlaria (h. 2022).
• Abenduaren 27a - Ignacio Uribe, bizkaitar futbolari ohia.
• Abenduaren 28a - José Antimasberes, El gitanico de Añorbe, nafar kale-dantzari ijito eta nomada (h. 1994).
• Abenduaren 28a - Charles Portis, estatubatuar idazlea (h. 2020).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Cristina Álvarez Reinares, nafar idazlea.
• Dominika Etxart, euskal herri-kantaria, Zuberoako herri kantuak berreskuratzen lan aparta egin zuena (h. 2012).
• Guillermo Aldalur, Pikua, gipuzkoar soinu jotzailea eta organista (h. 2015).
• Iñaki Larrañaga, gipuzkoar apaiza, soziologoa, soziolinguista eta SIADECO kooperatibaren nahiz Bizi-Hitza Fundazioaren sortzaileetako bat (h. 2021).
• Joxe Arregi, Joxe Alkiza, elizgizon eta idazlea.
• Miguel Ángel Alegría, nafar pilotaria (h. 2018).
• Michael Parenti, estatubatuar historialari eta intelektual marxista.

Heriotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 3a - Wilhelm Cuno, Alemaniako kantzilerra (j. 1876).
• Urtarrilaren 5a - Calvin Coolidge, Ameriketako Estatu Batuetako 30. Presidentea (j. 1872).
• Urtarrilaren 7a - Herbert John Louis Hinkler, australiar hegalaria (j. 1892).
• Urtarrilaren 10a - Margaret Macdonald Mackintosh, eskoziar artista (j. 1865).
• Urtarrilaren 17a - Antonio Basagoiti Arteta, euskal jatorriko espainiar enpresari eta bankaria (j. 1848).
• Urtarrilaren 17a - Louis Comfort Tiffany, estatubatuar artista eta diseinatzailea (j. 1848).
• Urtarrilaren 21a - George Moore, ingelesezko idazle irlandarra (j. 1852).
• Urtarrilaren 26a - Cesarea Garbuno Arizmendi, gipuzkoar enpresaburua, Espainiako lehen petrolio-findegiko enpresaburua (j. 1846).
• Urtarrilaren 31 - John Galsworthy, ingelesezko idazlea eta 1932ko Literaturako Nobel Saria (j. 1867).

Otsaila

• Otsailaren 12a - Henri Duparc, frantses musikagilea (j. 1848).
• Otsailaren 20a - Takiji Kobayashi, literatura proletarioaren japoniar idazlea (j. 1903).

Martxoa

• Martxoaren 12a - Xabier Lizardi, olerkari zarauztarra (j. 1896).
• Martxoaren 13a - Robert T. A. Innes, britainiar astronomoa (j. 1861).
• Martxoaren 18a - Luis Amadeo Savoiakoa, italiar printze, mendizale eta esploratzailea (j. 1873).
• Martxoaren 23a - Juan Arana, Loramendi, frai Joakin Bedoña, gipuzkoar elizgizona eta euskal olerkaria (j. 1907).
• Martxoaren 23a - Jesús Oiarbide, euskal atleta (j. 1902).

Apirila

• Apirilaren 1a - Salvador Rueda, espainiar poeta (j. 1857).
• Apirilaren 2a - Guerau de Liost, kataluniar politikari eta poeta (j. 1878).
• Apirilaren 3a - Adolfo Urkixo, bizkaitar politikaria (j. 1866).
• Apirilaren 22a - Henri Royce, ingeles industrialaria, Rolls-Royce enpresaren sortzailea (j. 1863).
• Apirilaren 28a - José María Amilibia, gipuzkoar abokatu eta politikaria (j. 1900).
• Apirilaren 29a - Konstantino Kavafis, greziar olerkaria (j. 1863).
• Apirilaren 30a - Anna de Noailles, frantziar idazlea (j. 1876).

Maiatza

• Maiatzaren 6a - Li Ching Yuen, ustez behin ere izan den gizonik zahar edo adinduena (j. 1677).
• Maiatzaren 12a - Ricardo García Mercet, bizkaitar militar eta naturalista, entomologian nabarmendua (j. 1860).

Ekaina

• Ekainaren 12a - Jose Maria Orbe Gaytán de Ayala, bostgarren Valdespinako markesa, militar eta politikari gipuzkoarra (h. 1848).
• Ekainaren 14a - Alice Elizabeth Doherty, estatubatuar emakume bizarduna (j. 1887).
• Ekainaren 20a - Clara Zetkin, alemaniar politikari sozialista, emakumeen eskubideen defendatzailea (j. 1857).
• Ekainaren 29a - Roscoe Arbuckle, estatubatuar zinema mutuko aktore, umorista, zinema zuzendari eta gidoilaria (j. 1887).

Uztaila

• Uztailaren 3a - Hipólito Yrigoyen, euskal jatorriko argentinar politikaria, Argentinako presidentea (j. 1852).
• Uztailaren 8a - Anthony Hope, ingeles idazlea (j. 1863).
• Uztailaren 13a - Rosario Pino, espainiar antzerki aktore eta txirrindulari afizionatua (j. 1871).
• Uztailaren 14a - Raymond Roussel, frantziar idazlea (j. 1877).
• Uztailaren 15a - Pierre de Vizcaya, euskal automobil-gidari profesionala, auto istripuan (j. 1894).

Abuztua

• Abuztuaren 2a - Anastasi Agerre, euskal idazlea eta sindikalista (j. 1897).
• Abuztuaren 23a - Adolf Loos, Mugimendu Modernoko hastapenetako arkitekto berritzaile txekiarra (j. 1870).

Iraila

• Irailaren 6a - Zacarías Martínez, espainiar agustindar erlijiosoa eta biologoa, Gasteizko apezpikua izandakoa (j. 1864).
• Irailaren 8a - Faisal I.a, Irakeko erregea (j. 1885).
• Irailaren 9a - Henri-Achille Zo, lapurtar margolaria (j. 1873).
• Irailaren 20a - Annie Wood Besant, britainiar kazetaria, feminista, iraultzailea, aktibista eta idazle okultista (j. 1847).
• Irailaren 20a - Pedro Fabo, nafar agustindar errekoletoa, misiolaria eta idazlea (j. 1873).

Urria

• Urriaren 2a - Elizabeth Thompson, ingeles margolari eta idazlea (j. 1846).
• Urriaren 5a - Nikolai Iudenitx, Errusiar Inperioko Armadako jenerala (j. 1862).
• Urriaren 27a - Benigno Txabarri, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (j. 1856).
• Urriaren 29a - Albert Calmette, frantziar sendagile eta bakteriologoa (j. 1863).
• Urriaren 29a - Paul Painlevé, Frantziako lehen ministroa (j. 1863).

Azaroa

• Azaroaren 3a - Emile Roux, frantziar zientzialaria (j. 1853).
• Azaroaren 8a - Mohammed Nadir Shah, Afganistango erregea (j. 1883).
• Azaroaren 19a - Hermenegildo Alvariño, galiziar jatorriko eusko langile eta Eusko Abertzale Ekintzako militantea, eraila.
• Azaroaren 19a - Louise Jopling, ingeles margolaria, bere belaunaldiko emakume artista nabarmenetakoa (j. 1843).
• Azaroaren 21a - Elisa Fernández de la Vega, espainiar medikua eta irakaslea (j. 1895).

Abendua

• Abenduaren 4a - Stefan George, alemaniar olerkari eta itzultzailea (j. 1868).
• Abenduaren 17a - Thubten Gyatso, hamairugarren Dalai Lama (j. 1876).
• Abenduaren 18a - Mary Parker Follett, estatubatuar gizarte-ekintzaile eta kudeaketa-aditua (j. 1868).
• Abenduaren 21a - Ramón Barea Mendizabal, gipuzkoar asmatzailea, pedalontziaren asmatzailea (j. 1863).
• Abenduaren 21a - Knud Rasmussen, daniar esploratzailea (j. 1879).
• Abenduaren 25a - Francesc Macia, Kataluniako Generalitateko 122. Presidentea (j. 1859).
• Abenduaren 26a - Anatoli Lunatxarski, Ukrainan jaiotako boltxebikea eta idazlea (j. 1875).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Enrique Epaltza, bilbotar arkitektoa (j. 1860).
• Gregorio Ibarretxe, euskal herritar politikari jeltzale eta arkitektoa, Bilboko alkatea (j. 1864).
• Paulino Caballero, nafar kimikari, fisikari, irakasle eta katedraduna (j. 1839).
• Ramon Aginaga, nafar bide ingeniaria (j. 1852).

Nobel saridunak:

• Fisika: Erwin Schrödinger eta Paul Dirac
• Kimika: eman gabe
• Literatura: Ivan Alekseievitx Bunin
• Medikuntza: Thomas Hunt Morgan
• Bakea: Norman Angell

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q18726
• Multimedia: 1933